Een museumbezoek is lang niet voor iedereen een evidentie: heel wat mensen vallen nog steeds door de mazen van het culturele net. Daar wil Museum op Maat iets aan doen. Het programma van de educatieve dienst van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België wil kunst toegankelijk maken voor iedereen. Dat doet het via specifieke rondleidingen en activiteiten voor verschillende publieksgroepen. Het programma is een succes. Museum op Maat bereikt duizenden mensen per jaar en inspireert tal van andere musea en socio-culturele instellingen.

Programma’s op maat

Museum op Maat richt zich op vier publieksgroepen met een specifiek aanbod. Er is Equinox voor blinden en slechtzienden, Gebarentaal voor doven en slechthorenden, Komeet voor mensen met een mentale en/of fysieke beperking en Sesam voor mensen in economische, sociale of culturele moeilijkheden. Via Sesam bereikt het museum een groot aantal mensen uit kansengroepen: van nieuwkomers in België, over mensen met een laag inkomen tot jongeren zonder thuis.

Achterhaalde beeldvorming doorprikken 

‘We hebben gemerkt dat bij dit publiek vaak een zekere gêne bestaat om naar museum te komen’, vertelt Caroline Van Meerbeek, coördinator van Museum op Maat. ‘Het idee dat hier bepaalde kleding of diploma’s nodig zijn, doorprikken we graag actief. We laten via allerlei activiteiten zien dat een museumbezoek niet saai of elitair, maar tof is. Met Extra Muros zoeken we jong en oud bijvoorbeeld thuis of in sociale instellingen op met een koffer vol afbeeldingen, boeken, spelletjes en creatieve opdrachten. Zo kunnen ze in een vertrouwde omgeving kennismaken met het museum.’

Met babypasjes naar meer inclusie

Wie na zo’n kennismaking graag naar het museum komt, wordt door dezelfde gids ontvangen voor een rondleiding. ‘Als vijf mensen op twintig na een Extra Muros-bezoek hun weg naar het museum vinden, is dat al mooi’, zegt Caroline. ‘Inclusief werken gaat vaak met babypasjes. En natuurlijk hoeft ook niet iedereen kunst interessant te vinden. Het is vooral belangrijk dat wie dat wil, er toegang toe heeft.’

Openstaan voor anders-zijn

Museum op Maat redeneert niet vanuit de beperking van mensen, maar wil iedereen betrekken door echt open te staan voor verschillen. ‘We zien iedere museumbezoeker als een individu met specifieke noden, waar we zoveel mogelijk rekening mee willen houden’, zegt Caroline. ‘Dat gaat van oudere personen die al eens willen rusten, over gezinnen met een kinderwagen, tot mensen met meer specifieke noden. Onze boodschap is eigenlijk eenvoudig: kom zoals je bent en geniet van onze collecties, al dan niet met een gids. Je bent welkom.’

Drempel verlagen

Museum op Maat bereikt zijn doelgroepen vooral via koepelorganisaties als het Fonds Vrijetijdsparticipatie, Brusselleer, het Netwerk tegen Armoede en de OCMW’s. Ook een samenwerking met Vakantieparticipatie staat op stapel. ‘Eigenlijk willen we allemaal hetzelfde: drempels verlagen voor mensen. Door samen te werken  hopen we een nog breder publiek van onze reductietarieven te laten genieten. Ook de kostprijs mag geen drempel zijn voor wie van kunst wil proeven.’

Voortrekkersrol in de socioculturele sector

De werking van Museum op Maat inspireert en activeert: Caroline wordt regelmatig gevraagd als gastspreker en gastdocent. Ook ondersteunt ze andere musea bij het uitbouwen van een inclusiewerking voor specifieke doelgroepen. ‘Heel wat musea en grote instellingen hebben ondertussen stappen gezet’, vertelt Caroline. ‘Die beweging mag absoluut verder groeien. Het hoeft echt geen fortuin te kosten om een museum voor iedereen toegankelijk te maken. Het gaat in de eerste plaats om een mentaliteitsverandering. Als we meer oog krijgen voor en inspelen op elkaars individuele noden, zijn we al een heel eind op weg.’

Meer informatie over Museum op Maat vind je hier.

In gesprek met

Caroline Van Meerbeek is coördinator van Museum op Maat, een organisatie die zich richt op vier publieksgroepen met een specifiek aanbod. Er is Equinox voor blinden en slechtzienden, Gebarentaal voor doven en slechthorenden, Komeet voor mensen met een mentale en/of fysieke beperking en Sesam voor mensen in economische, sociale of culturele moeilijkheden.

Neergepend door

Lien van Laere is nieuw(s)maker voor het netwerk Vakantieparticipatie. Ze is gebeten door mensen en hun verhalen. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Neem contact met onze redactie. Samen maken we er nieuws van.