Het zal je maar overkomen. Maandenlang heb je als monitor energie gestopt in de voorbereiding van een top-kamp. Je kijkt uit naar de dag dat het allemaal begint. Naar de jonge gasten die zich zullen smijten. En dan, bij het onthaal, staat er daar zo eentje met een lang gezicht. Eentje die blijkbaar geen gram goesting heeft om ervan te genieten. Een jonge gast die met vakantie komt omdat het moest, niet omdat hij dat wilde. Je voelt de bui al hangen.

Het zal je inderdaad maar overkomen. Daar sta je dan ineens, op een vakantiekamp. Omdat dat zo voor je geregeld is. Omdat de instelling waar je woont voor even gesloten is. Omdat je begeleiders niet anders konden dan een kamp voor je boeken.  Weet jij veel waar je terecht komt en wat je kunt verwachten. Het interesseerde je van tevoren eerlijk gezegd ook niet. Het enige waar je nu nog aan kunt denken is: wanneer is dat hier gedaan, wanneer zie ik mijn vrienden terug?

Het gebeurt. Niet omdat iemand dat echt zo wil, maar omdat het ondanks alles soms toch zo werkt. Want sommige jeugdinstellingen sluiten enkele weken in de zomervakantie. En sommige jongeren kunnen in die periode niet naar een warm nest. En dan kan een vakantiekamp een oplossing zijn. Het kàn. Als het tenminste écht vakantie mag zijn.

Echte vakantie

Vakantie is je hart mogen volgen, gerust en met verlangen uitkijken naar een mooie tijd. Dat is echt vrije tijd beleven, samenzijn met vrienden die je vertrouwt. Vakantie, dat is mee mogen beslissen hoe je vakantiedagen eruit zien. Dat is nestwarmte ervaren. Je aanvaard voelen zoals je bent. Vakantie, dat is een tijd waarin je je geen zorgen hoeft te maken. Een plek vinden in een groep waar je je niet anders hoeft te voelen. Gerust met vakantie betekent alles in je valies hebben wat nodig is, en wat de andere kinderen vanzelfsprekend bijhebben. Vakantie is pas vakantie als het een tijd mag zijn van zorgeloos ontdekken, tomeloos plezier maken, helemaal opgaan in wat je graag doet en de tijd uit het oog verliezen.

"Vakantie... nestwarmte, mogen zijn wie je bent, je niet 'anders' voelen, tomeloos plezier maken en de tijd uit het oog verliezen."

Partnerschappen nodig

Om échte vakantie voor elk kind waar te maken is een actief partnerschap nodig tussen jeugdinstellingen, jeugdorganisaties en vakantiemakers. Want het is precies in de zorgvuldige communicatie dat een authentieke vakantiebeleving van kwetsbare jongeren mogelijk wordt. Dat is de conclusie van een Straffe Koffie waar jongerenwerkers, vakantiemakers, opvoeders en jongeren onlangs van gedachten wisselden. Ze kwamen bijeen vanuit een gezamenlijk aanvoelen van een knelpunt. Ze namen na enkele uren van gesprek afscheid met een gedeelde wens om intenser samen te werken.

‘Met wie?’ blijkt zowat de belangrijkste vraag voor jongeren

Organisatoren van jongerenvakanties wéten hoe ze ’t kinderen en jongeren naar de zin kunnen maken. ‘Met wie de jongeren op vakantie kunnen is voor hen belangrijker dan het wat’, zeggen ze. Jongeren willen bij hun vrienden zijn, of samen met broers en zusjes vakantie beleven. Terecht komen bij volslagen vreemde gezichten veroorzaakt een pak stress. Ze willen gerustgesteld worden, en hebben recht op antwoorden op vragen als: Wat is dat eigenlijk, een kamp? Hoe geraak ik op dat kamp? Wie brengt mij? Wie zie ik ginds? Kan ik contact houden met mijn vrienden? Wat heb ik nodig en hoe geraak ik aan een slaapzak, zwempak of sportgerief? Mag mijn hoofdkussen of knuffel mee? Ga ik ginds alleen maar ‘moeten’, of mag ik zelf ook kiezen? Is er tijd om te chillen?

Vertrouwen groeit door informatie en ondersteuning

‘Best is dat jongeren rechtstreeks contact kunnen hebben met de mensen bij wie ze op vakantie gaan’, zeggen vakantiemakers. Dat ze zelf hun vragen kunnen stellen, dat ze net door dat contact vertrouwen krijgen. Want die eerste stap is als een enorme berg. Die drempels moeten weg. ‘Met een leuke infosessie kunnen al veel vragen opgelost geraken. Bied jongeren vooraf informatie, verhalen, foto’s zodat ze zich een beeld kunnen vormen. En laat ze dan zelf beslissen of het aanbod hen ligt of net niet. Zoek met hen naar vakantie die aansluit bij wie ze zijn en waar ze interesse voor hebben.’

Informatie helpt keuzeproces

Voor organisatoren van kampen is de uitdaging deze: heel duidelijk maken waar je kampen om draaien, wat er te doen is, hoe het werkt. En op kamp zelf: diversiteit omarmen. Extra oog hebben voor kinderen en jongeren die zich een buitenbeentje wanen. Zorg besteden aan warme groepsvorming.

"Vakantie moet een geschenk zijn. Een recht. Een bron van lang gekoesterde herinneringen."

Voor begeleiders van jongeren in jeugdinstellingen en jeugdorganisaties is het dit: doe wat nodig is om jongeren zelf te laten kiezen. Geef informatie, breng ze in contact met monitoren, help zorgvuldig bij de grote en kleine praktische voorbereidingen, verheug je samen op de vakantietijd. En vooral: verplicht geen kind om op vakantie te gaan. Vakantie moet een geschenk blijven, een recht, een bron van lang gekoesterde herinneringen.

Nieuwe ideeën: tips, tools en vakantiebeurs

Ja, er is engagement. Vanuit de sector van vakantieorganisaties horen we dat ze werk willen maken van tips en tools voor jeugdinstellingen en begeleiders, zodat zij hun jongeren goed kunnen voorbereiden op hun vakantie. We hoorden het voornemen om betere onderlinge contacten op te bouwen en samen te zoeken hoe vakantie voor elke ingeschreven jongere een deugddoende ervaring kan worden. En we hoorden nog een concreet idee: een vakantiebeurs, speciaal voor jongeren. Waar jongeren zelf en uit eerste hand kunnen ontdekken welke wereld er voor hen openligt.

Ja, zeggen wij – team van Vakantieparticipatie – dan. Doen! En wat extra ondersteuning daarbij nodig? Durf te vragen!

In gesprek met

De straffe koffie, Sterke Stories werd geanimeerd bijgewoond door coördinatoren, begeleiders, vrijwilligers en jongeren van Sport Vlaanderen, Steunpunt Jeugdhulp, Bizon, Kazou, Rodekruisvakanties, Pirlewiet, Jes, Centrum Lauwenberg, Kiosk, De Touter-Cachet, Blij Leven, Lejo,  Pleegzorg Antwerpen en Vakantieparticipatie.

Tijdens elke ‘Straffe Koffie, Sterke Stories’ staat één vraagstuk centraal. Rond die vraag verzamelt Vakantieparticipatie dan vakantiegangers, sociale organisaties en toeristische aanbieders. Doel is om vanuit verhalen en concrete ervaringen op zoek te gaan naar praktijken die werken, naar projecten die kunnen ontstaan.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.