Na een collectief ontslag en als kersverse mama zag Cathy Camertijn zichzelf op een kruispunt staan: een nieuwe job zoeken of toch voluit kiezen voor haar eigen dromen. Ze besloot dat kruispunt te onderzoeken in een stilteretraite en trok zich vijf dagen terug in het retraitecentrum van Orval. ‘Er gebeurde iets magisch in die dagen,’ zegt Cathy met fonkelende ogen. ‘Er tekenden zich als vanzelf lijnen uit.’ Verstillen kan je leren, ontdekte Cathy, en de effecten ervan zijn niet min: aanzienlijk minder stress en conflicten, en meer creativiteit, zelfvertrouwen en perspectief in het dagelijks leven en op het werk. ‘Het is mijn overtuiging dat als we de wereld twintig procent stiller zouden kunnen maken, we tachtig procent gelukkiger zouden zijn.’ Cathy mikt dan ook volop op die twintig procent. Tijdens een ontmoeting van Iedereen Verdient Vakantie rond stilte en stiltebeleving in Vlaanderen, vertelde ze me over een idee waarmee ze aan de slag wil: het labyrint als reis naar verstilling.

Door Europa

In 2019 besloot Cathy om de stilte nog dieper te verkennen. Ze trok er op uit om stilteplekken te onderzoeken. Dat deed ze in haar ‘Vansi’. ‘Vansi komt van van (bestelwagen) en silence,’ zegt ze met een grote glimlach. Viereneenhalve maand trok ze Europa rond, de eerste maand in het gezelschap van haar dochtertje. Ze legde 15000 kilometer af en kwam in vijftien landen. Overal ging Cathy op zoek naar de stilte en hoe die is ingebed in de samenleving, in vriendschappen of in co-workingomgevingen. Ze ontdekte interessante culturele verschillen. ‘In Finland bijvoorbeeld is een stilte in een conversatie helemaal niet ongemakkelijk. Integendeel: het wordt er als onbeleefd beschouwd om de stilte te verbreken.’ Dat is bij ons Vlamingen toch net iets anders.

Aha!

Nog in Finland gebeurde er iets bijzonders: door de nieuwsgierigheid van haar dochtertje kwam Cathy voor het eerst in contact met een labyrint in het landschap. ‘Een labyrint is iets helemaal anders dan een doolhof,’ legt ze uit. ‘Een doolhof is verwarrend, moeilijk en een beetje stresserend. Een labyrint daarentegen is juist erg rustgevend: je volgt de enige weg naar binnen en die brengt jou naar het midden van het labyrint, daarna leg je diezelfde weg weer af naar buiten. Je volgt de weg met je voeten maar er gebeurt ook iets vanbinnen,’ zegt Cathy.

Labyrinten bestaan al duizenden jaren. In veel culturen werd het labyrint gebruikt bij belangrijke momenten, zoals bij het begin van de visvangst bijvoorbeeld of bij de overgang van meisje naar vrouw. Labyrinten zijn ook terug te vinden in sommige kerken, waar ze dienst deden als alternatief voor pelgrimstochten, voor zij die zo’n tocht niet aankonden.

Ontmoeting met jezelf

Toen Cathy die nacht in haar Vansi lag, besliste ze: ik ga de rest van mijn reis aan labyrinten wijden. Ze ging op zoek naar bijzondere labyrinten en de verhalen die erbij horen. Ze ontdekte dat een labyrint als het ware een reis is, en een partner van de stilte. ‘De verstilling en vertraging komt vanzelf tijdens de wandeling, net als de ontmoeting met jezelf,’ zegt ze. ‘Voor mijzelf was het een erg ontroerend proces om al die labyrinten te wandelen. Ik ontdekte onderweg dat ik mag trouw blijven aan mijzelf en dat mijn diepe zelf waardevol is.’

Innerlijke wandeling

Cathy ontdekte dat er ook zoiets bestaat als vingerlabyrinten. ‘Dat zijn kleine labyrinten op papier, die je heel aandachtig met je vinger kan volgen.’ Op dit moment bekijkt ze of ze er een aantal kan aanbieden aan scholen. ‘Heel wat kinderen zitten overprikkeld in de klas,’ legt Cathy uit. ‘Via het vingerlabyrint kunnen ze zich even terugtrekken voor een innerlijke wandeling.’

Zou dit ook iets kunnen zijn om aan kinderen op kamp aan te bieden, vraag ik me luidop af? Ik vertel over de verhalen die ik eerder optekende, kampverhalen van kinderen uit maatschappelijk meer kwetsbare groepen. Zouden vingerlabyrinten ook hen een stukje rust en verstilling kunnen brengen? Cathy reageert erg enthousiast: ‘Dat raakt mij, wat je daar zegt. Weet je, het mooie aan de vingerlabyrinten is dat de kinderen niet alleen rust ervaren maar ook voelen: ik kan dit! Het is ontzettend goed voor hun zelfvertrouwen. Het lijkt mij een geweldig idee om dat eens uit te proberen.’

Benieuwd om zelf een labyrint te ondekken?

Heeft Cathy tips voor mensen die ergens in Vlaanderen de verstilling van een labyrint willen ervaren, vraag ik haar nog. ‘Dat is dus het gekke, je vindt ze overal in Europa maar amper in Vlaanderen of Brussel.’ Ze denkt even na. ‘Er ligt er eentje bij de voormalige stiltehoeve in Damme maar ik geloof niet dat die publiek toegankelijk is. En er is natuurlijk de van Hanswijk Basiliek in Mechelen. Daar kan je alvast een binnenlabyrint ontdekken!’

Naast de labyrinten die Cathy noemde, kennen wij nog een stenen vingerlabyrint in de gevel van de kerk van Sint-Huibrechts-Hern (Hoeselt, Limburg). Ken jij plekken in Vlaanderen waar een publiek toegankelijk labyrint ligt? Laat het ons weten, en wij vertellen het graag verder. 

Foto's: Cathy Camertijn

In gesprek met

Cathy Camertijn is de initiator van en drijvende kracht achter Ume walks en Lessnow. Ze is een van de vier Vlaamse stiltemakers die in 2019 door de VRT onder de aandacht werd gebracht. Cathy is een echte ambassadeur van de stilte, ze ontwikkelt rituelen en begeleidingen om via stilte en labyrintervaringen verbindingen tussen mensen onderling, en mensen en hun diepe zelf op gang te brengen.

Neergepend door

Eva De Groote dwaalt nieuwsgierig rond om mensen te ontmoeten en kleine verwonderingen in woorden te vatten. Met een voorgeschiedenis als organisator in de kunsten is ze vandaag onafhankelijk aan de slag als romanschrijver en verhalenvinder.