Mini Shakespeare. Weg met plastiek. Musical. Gefelicitaart. Op den buiten. Knuffelmakers. Boekje open. Maskerade. Geen touw aan vast te knopen.
Het zijn enkele namen van de creatieve workshopweken die Jonna vzw deze zomer organiseert in Wilsele bij Leuven. Creatieve vakantiekampjes zonder overnachting.
Maken. Dat doen kinderen en jongeren bij Jonna vzw. Een voorstelling, rugzak, foto of knutselwerk. Vrienden. Keuzes. Herinneringen. Spelen. Dat doen ze er ook. Toneel. De eerste viool. Samen. Met een idee.
In het hoge gras praat ik erover met Els Gysenbergh van Jonna vzw. Op het Neerhof van Abdij van Park in Leuven. De Norbertuspoort en kerk torenen boven ons uit. Met een soundtrack van klokken en kikkers.

Creativiteit in diversiteit en solidariteit

Creatieve activiteiten voor kinderen en jongeren. Dat doet Jonna vzw, al meer dan veertig jaar. Er is het ruime aanbod van vakantiekampjes in Wilsele voor kinderen vanaf vier jaar. Jaarlijks zijn er enkele kampen met overnachting op verplaatsing. Voor jongeren van zes tot vijftien jaar. Bovenal is er de toneelschool. Het hele jaar door. In diverse leeftijdsgroepen. Er is keuze tussen toneel, muziektheater en straattheater. Naar de toneelschool komen veel kinderen en jongeren jaar na jaar. Ze ontdekken er: toneel is mijn ding. 

Iedereen is welkom. Tijdens het jaar en in de vakanties. Het ruime aanbod van Jonna vzw moet voor elk kind toegankelijk zijn. In de mate van het mogelijke. Els: ‘We kregen vorige zomer de vraag van Leuven en Vlaanderen om enkele kampen te organiseren speciaal voor kinderen en jongeren in moeilijkere situaties. Apart, dat wilden we niet. We wilden dat ze konden aansluiten bij het reguliere aanbod. Het is toch niet omdat je het niet kan betalen, dat jij niet mag kiezen wat je het liefste wil?’

“Je wil toch het beste voor kinderen en jongeren in de groei. Als daar hun talent en interesse ligt, moeten we dat toch mogelijk maken.”

En zo gebeurde het. Jonna vzw nam contact op met de zorgleerkrachten van buurtscholen, de buurtwerking en MPC Terbank, waar ze vaker mee samenwerken. Een twintigtal kinderen en jongeren die het echt nodig hadden, konden zo deelnemen aan één van de kampen.

Els vindt het vanzelfsprekend. ‘Kinderen moeten kansen krijgen. Je wil toch het beste voor kinderen en jongeren in de groei. Als daar hun talent en interesse ligt, moeten we dat toch mogelijk maken. Wat hun situatie ook is.’ Op alles ‘ja’ zeggen gaat niet, al is dat wel wat Els’ hart wil. Maar Jonna vzw werkt wel bewust samen met Uitpas in Leuven, zodat kinderen en jongeren aan kansentarief kunnen deelnemen. Bovendien is de organisatie al jaren een partner van Iedereen Verdient Vakantie. ‘Het mooie aan de Uitpas is dat het op een heel discrete manier gebeurt. Zo hoort het. Dat ouders zelf nog een stuk betalen vind ik belangrijk. Voor hun zelfwaarde én engagement.’

“Het is toch niet omdat je het niet kan betalen, dat jij niet mag kiezen wat je het liefste wil?”

De organisatie werkt ook met een ‘solidariteitsprijs’: deelnemers kunnen zo een kleine meerprijs betalen, bijvoorbeeld 10 euro. Op die manier maken ouders mee mogelijk dat Jonna vzw korting geeft aan andere kinderen. Er zijn best wel wat ouders die de solidariteitsprijs betalen. De keuze voor de solidariteitsprijs maakt ouders ook bewust, merkt Els.

Handen die uitreiken

‘Deze zomer kwamen er twee broers naar een creaweek. Echte pateekes.  Stoere jongens van zeven en acht jaar, met een peperkoekenhartje. Omdat hun mama in een woonzorgcentrum werkt, waren ze maanden naar de opvang op school geweest. Hun nood was echt groot! Ze kwamen heel stoer toe: knutselen dat is toch niets voor mij? Je zag hen genieten en openbloeien. Op het einde kwamen ze een kaart afgeven die ze gemaakt hadden. Nadien gingen ze ook mee op kamp. Buiten spelen zonder zich zorgen te maken. Ze hadden de tijd van hun leven.’

De creaweek ging door op de school van de jongens, waar zij zo goed de weg kennen. Daar maakten de begeleiders gebruik van. Zo voelden de jongens zich gezien, zo kregen ze hun plek. ‘Als je open omgaat met wie de kinderen zijn en wat hun situatie is, als je met respect en zorg met hen omgaat, krijg je dat ook terug.’

Els vertelt over een jongen die niet goed kan lezen en zal deelnemen aan een toneelweek. En over een meisje, een tiener ondertussen die in een voorziening verblijft en al jaren meegaat op kamp. Hoe onwennig ze de eerste keer was, hoe hard ze haar plek in de groep gevonden heeft. Soms bellen de begeleiders ongeduldig wanneer ze haar opnieuw kunnen inschrijven voor het kamp. Ze ziet haar Jonna-vrienden één keer per jaar, want ze woont verder weg. En tussendoor houden ze contact via Instagram.

Jonna wil een warme en familiale context bieden, met veel ruimte voor persoonlijk contact. ‘Als je creatief met kinderen bezig bent, ontstaat vaak vanzelf de ruimte om te praten. Ik ga heel graag met hen in gesprek. Ze praten vaak heel open en verrassen steeds.’ Handen die uitreiken, dat is niet voor niets het symbool van Jonna vzw. Handen die uitreiken naar kinderen en jongeren, naar elkaar, naar een publiek.

Jezelf zijn door een ander te spelen

In de toneelschool zien ze kinderen en jongeren openbloeien. ‘Ik hoor het vaak van tienermeisjes - ook meisjes die met zichzelf in de knoop liggen -: ‘Bij jullie kan ik mijzelf zijn!’ Ze kunnen zichzelf hier eens laten gaan. Ze mogen hier eens roepen en schreeuwen. Ze laten hier vaak een andere kant van zichzelf zien. Hier kunnen ze even alles vergeten. Ze komen helemaal leeg én opgeladen uit de les. Het is ook fragiel en soms confronterend: in het toneel móet je jezelf laten zien en nadien moet je ook verder met elkaar.’

‘‘Als je open omgaat met wie de kinderen zijn en wat hun situatie is, als je met respect en zorg met hen omgaat, krijg je dat ook terug.”

Het voorbije jaar zocht het team van Jonna heel flexibel naar mogelijkheden. Soms veranderde alles zo razendsnel. De toneellessen gingen even online door. Maar niets gaat boven het echt contact en de magie van het samen spelen en zingen. Zélfs het buiten toneel spelen in de kou, zelfs het samen zingen op 3 meter afstand. ‘Net omdat we zagen hoeveel nood de jongeren er aan hadden en hoe hard ze ervan genoten, zijn we echt ver gegaan in het mogelijk maken. Dat werd ook gezien en gewaardeerd.’ Toneelspelers willen niet alleen samen spelen, ze willen zich ook laten zien. Ook met de toonmomenten ging Jonna vzw heel flexibel en creatief om. En de kinderen genoten dubbel. Het theaterweekend, hét weekend, werd enkele maanden uitgesteld.

Vollenbak en volle zalen

Jonna vzw heeft er een bewogen jaar opzitten. Er was niet alleen de pandemie en onzekerheid maar ook een stevige interne transitie. Net nu vallen de puzzelstukken in elkaar. Met minder subsidies en activiteiten en meer focus. ‘Alles wat weer mag, moeten we als een cadeau zien.’ En dat is voor Jonna vzw vooral weer échte activiteiten én grote groepen. ‘Met tien samen zingen is tof, maar met vijfenveertig samen een musical brengen na een musicalweek, dat is kicken. Samen klinken ze op hun best. En niets is mooier dan allemaal samen de kampweek en de zomervakantie afsluiten.’
Ook bij de creakampen vinden ze een grote groep een hele meerwaarde: ‘Zo kunnen we hen een hele waaier aan mogelijkheden aanbieden. Ze kunnen zelf kiezen. Iedereen vindt wel iets leuk. We zeggen niet wat ze moeten doen. Ze gaan vanzelf naar wat ze willen. Ze kiezen zelf. Dat is het toffe.’

“Het mooie aan de Uitpas is dat het op een heel discrete manier gebeurt. Zo hoort het. Dat ouders zelf nog een stuk betalen vind ik belangrijk. Voor hun zelfwaarde én engagement.”

Bovenal leeft de goesting om terug vollenbak aan het werk te gaan. Hun focus ligt nu op de komende zomer. Om lekkers aan te bieden voor iedereen die zo hard op z’n honger heeft gezeten. Om iedereen even te doen vergeten wat er allemaal is gebeurd. ‘Al die zoomvergaderingen, het organiseren en herorganiseren, de vele lege plekken in onze agenda toonden ons nog duidelijker:
tussen de kinderen en jongeren staan, daar ligt ons hart.’

Foto’s: Jonna vzw
 

In gesprek met

Els Gysenbergh is binnen Jonna vzw verantwoordelijk voor de administratie, organisatie en ondersteuning van o.a. de vrijwilligers. Zelf staat ze ook nog vaak en graag tussen de kinderen. Ze startte net een opleiding als kindercoach.

Jonna vzw biedt creatieve activiteiten voor kinderen en jongeren in Wilsele, Leuven. Met een toneelschool, creatieve workshopsweken in de vakanties en enkele kampen op verplaatsing. Ze bieden ook workshops aan op scholen en in organisaties. Jonna vzw wil open staan voor alle kinderen en jongeren, daarom zijn ze ook een partner van Iedereen Verdient Vakantie en de Uitpas.

Neergepend door

Els Hillaert leeft op van inspirerende verhalen horen en delen, invoelend luisteren, woorden die de kern raken, zorgzaam samenwerken en meewerken aan diepgaande verandering. Sinds maart 2020 is ze verhalenwever bij Iedereen Verdient Vakantie en ook als freelancer schrijft ze graag heldere en bezielde tekst en verhalen voor waarde.n.volle initiatieven.