Vlaamse Prof aan Universiteit van Surrey doet onderzoek naar de effecten van vakantie bij mensen in armoede.

Toerisme heeft een belangrijke rol in de samenleving. Als economische sector, uiteraard. Maar er is meer. ‘Ik heb altijd geloofd dat vakantie niet zomaar een consumptieproduct is. Het is toch anders dan de aankoop van een wagen of een computer, om maar iets te zeggen. Vakantie heeft effecten op de gezondheid, de verbondenheid en het welbevinden van mensen,’ zegt Dr. Lynn Minnaert, een in toerisme gespecialiseerd professor en onderzoeker bij de Universiteit van Surrey. In samenwerking met het Steunpunt Vakantieparticipatie onderzoekt zij de lange termijn effecten van vakantie bij mensen uit maatschappelijk kwetsbare groepen.

Sociaal toerisme: oubollig of eigentijds?

Vroeger organiseerden vooral de verzuilde organisaties vakanties voor hun leden, hun gezinnen en kinderen. Wellicht daarom wordt sociaal toerisme vaak gezien als verouderd. ‘Via het werk van het Steunpunt Vakantieparticipatie kan Vlaanderen vandaag aantonen dat dat helemaal niet zo is. Hun werk valt regelmatig in de prijzen en kan rekenen op waardering in de hele wereld,’ zegt Lynn.

Steunpunt verbindt toerisme en sociale sector

Het unieke van het Steunpunt Vakantieparticipatie zit in de verbindingen die het legt. Het team werkt binnen de structuur van Toerisme Vlaanderen en heeft daardoor een pak kennis en contacten in de toeristische sector.

‘Daaraan voegt het Steunpunt een heel contactennetwerk in de sociale sector toe. Daardoor hebben ze een grote feeling voor wat er leeft bij kwetsbare doelgroepen. Door dat grote netwerk slaan ze een brug tussen de toeristische en sociale sector en bereiken ze heel veel mensen. Ook de persoonlijke motivatie van de mensen in het Steunpunt is heel bijzonder'

- Lynn.

Ongeziene schaal

Vorig jaar gingen ruim 106.000 mensen in armoede op vakantie of daguitstap via het aanbod van het Steunpunt Vakantieparticipatie. ‘Die schaal en professionaliteit is ongezien in de wereld,’ concludeert Lynn. Elders in de wereld zijn het toch nog vooral kleinere liefdadigheidsinitiatieven die initiatief nemen rond vakantie voor mensen in armoede. Via het Steunpunt Vakantieparticipatie raakt toerisme voor kwetsbare doelgroepen diep verankerd in de Vlaamse toeristische en de sociale sector.

Nieuwsgierig naar de lange termijn effecten van vakantie

Wat mensen winnen bij een vakantie is heel verschillend, en grotendeels afhankelijk van hun persoonlijke situatie. Lynn illustreert: ‘Tienermoeders die samen en onder begeleiding met vakantie gaan, bouwen op een ontspannen manier een band op met hun kindje en worden gewend aan hun nieuwe rol van moeder zijn. Vrouwen die huishoudelijk geweld meemaakten, vinden op vakantie rust, ruimte en veiligheid. Ze leren weer op hun gemak zijn en met hun kinderen spelen.’

Effect van vakantie?

Lynn coördineert onderzoek naar de invloed van vakantie, en dat gaat veel verder dan de beleving tijdens de vakantieperiode zelf. ‘Wat halen mensen uit die ervaring?’ vraagt Lynn zich af. Uit vorig onderzoek in 2007-2009 blijkt dat vakantie op vele levensgebieden een positieve invloed heeft.

Bijvoorbeeld:

Familierelaties worden sterker. Op vakantie doen gezinnen samen dingen, en gaan ze op een andere, meer ontspannen manier met elkaar om.

Zelfvertrouwen groeit. Op vakantie gaan betekent voor veel mensen dingen doen waarvan ze niet wisten dat ze dat voor elkaar zouden krijgen: vervoer regelen, bagage maken en ter plaatse krijgen, een programma voor de kinderen bedenken. Daarin lukken, doet hoop en zelfvertrouwen groeien. Mensen kunnen daar nadien op verder bouwen.

Het sociaal netwerk wordt groter. Vooral kwetsbare mensen, die voor hun vakantie een beroep doen op de steun en organisatie van sociale organisaties in hun buurt, ontwikkelen nieuwe contacten. De drempel naar hulpverlening, steun en een sociale groep wordt lager. Nadien zie je die mensen vaker de stap zetten naar cursussen of andere activiteiten.

Actueel onderzoek onderweg

Samen met het Steunpunt Vakantieparticipatie onderzoekt Dr. Lynn Minnaert de lange termijn effecten van vakantie op het welbevinden van mensen. ‘We vertrekken vanuit gegevens van eerder onderzoek, en onderzoeken of we evoluties kunnen ontdekken. Ik ben erg benieuwd om uit de verhalen van vakantiegangers te leren. Heeft vakantie bijgedragen tot meer welzijn? Tot meer zelfvertrouwen? Tot een bredere blik op de wereld? Wat hebben ze geleerd? Waartoe zijn ze nu wél in staat? In ben ook nieuwsgierig naar de ervaringen van toeristische ondernemers. Wat hebben zij geleerd? Hoe gaan zij om met kwetsbare doelgroepen? Wat leerden zij uit hun ervaringen?’

De resultaten van het onderzoek worden verwacht nog voor de zomervakantie. Het Steunpunt Vakantieparticipatie verwerkt onderzoeksresultaten en vakantieverhalen in een nieuw cahier.

In gesprek met

Dr. Lynn Minnaert, een in toerisme gespecialiseerd professor en onderzoeker bij de Universiteit van Surrey.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.