Overslaan en naar de inhoud gaan

Vakantieparticipatie werkt door focus op sterkten en innovatie

In gesprek met Marianne Schapmans en Frank Lambrechts | 29 september 2015

‘Iedereen verdient vakantie’: één credo waarrond meer dan 2000 Vlaamse verenigingen, organisaties en private ondernemingen zich verbinden in een netwerk dat ‘Vakantieparticipatie’ heet. Het netwerk maakt vakantie haalbaar voor 123.000 mensen in armoede per jaar. Een stevig resultaat, dat bovendien jaar na jaar groeit. En toch lijkt het netwerk open en losjes georganiseerd, anders dan we van de meeste structuren gewend zijn. Traditioneel kijken naar organiseren werkt niet in dit netwerk. Het succes is op heel andere uitgangspunten gebaseerd. Maar welke zijn die dan? En hoe blijven we die herkennen en versterken?

Marianne Schapmans praat erover met Professor Dr. Frank Lambrechts van de Universiteit Hasselt. In deel 1 van dit gesprek verkenden we de unieke samenstelling van en motivaties binnen het netwerk. Nu focussen we op de werkende principes die van dit grote samenwerkingsverband een succes maken.

Marianne en Frank in gepsrek over 'Iedereen verdient vakantie.'

 

Sterkten zien en verbinden

Frank: ‘Het komt me voor, Marianne, dat het netwerk Vakantieparticipatie een heel complex netwerk is. Het lijkt me niet evident om zo’n brede schakering aan maatschappelijke sectoren te verbinden, in het bijzonder rond een thema als vakantie voor mensen in armoede.’

Marianne: ‘Het basisidee is simpel eigenlijk, maar de uitwerking ervan is wel complex, ja. Het vraagt constant focussen op wat iedereen vanuit zijn sterkten kan bijdragen. We zijn altijd in de weer om de onderlinge communicatie warm te houden. Wat ik bovendien wel boeiend vind: in dit netwerk ontstaan oplossingen waar organisaties op zichzelf nauwelijks antwoorden voor vinden.’

Het moeten niet allemaal armoede-specialisten zijn

Marianne: ‘Neem nu het Vlaamse verenigingsleven, en KVLV om een concreet voorbeeld te noemen. Zij worden geacht een stuk inclusiever te gaan werken. De overheid verwacht dat ze mensen in armoede bereiken. Meestal komen ze daar niet zo gemakkelijk uit, want ze hebben die traditie niet. Dan kijken wij samen naar wat wel mogelijk is. Dan vragen wij: ‘wat is jouw corebusiness? Waar hebben jullie bij uitstek verstand van en ervaring mee?’ Dat leggen we dan naast behoeften en ervaringen die elders in het netwerk leven. Op die manier ontstaan er nieuwe mogelijkheden, zoals een vakantiekookboek voor kleine budgetten.  Toch knap? Een extra troef die ontstaat omdat mensen hun sterkten bijeen leggen. Iedereen tevreden.'

Overtuigen werkt niet. Openheid creëren des te meer

Frank: ‘Je zal wel werk hebben om je partners te blijven inspireren om hun assumpties over armoede in vraag te stellen. Ik kan me voorstellen dat je op vooroordelen botst. Samenwerken is een krachtige manier om die oordelen in vraag te durven stellen.’

Marianne: ‘Ja, zo werkt het. Overtuigen werkt niet, dus dat doen we niet. We nodigen uit om datgene bij te dragen waar je goed in bent. Ik geef nog een voorbeeld. Een reisorganisatie die avontuurlijke groepsreizen aanbiedt, signaleerde ons een opmerkelijke evolutie. Ze merkten dat veel kandidaat-vakantiegangers bij hen terecht kwamen na doorverwijzing. Vakantie blijkt vaak een onderdeel van een therapeutisch advies aan mensen die met psychische problemen kampen. Maar die reisorganisaties zijn daar niet echt op voorzien. In plaats van die dan te laten sukkelen of te stimuleren in een richting die ze zelf niet willen, zetten we hen samen met organisaties die wel ervaring hebben met kwetsbare groepen. In die onderlinge kennismaking kunnen ze hun sterkten samenbrengen tot een nieuw aanbod. Inclusie van doelgroepen opdringen in een regulier aanbod doen we niet. Inclusie werkt soms wel, maar niet zonder meer. Openheid om naar oplossingen te zoeken is al een hele mooie stap.’

Focus op oplossingen

Frank: ‘Als je naar de rol van het steunpunt Vakantieparticipatie kijkt in het verbinden van die sterkten, wat werkt er volgens jou dan?'

Marianne: ‘Dat we iedere partner in zijn waarde laten en niet opdringen om iets anders te gaan doen, iets dat hun businessmodel zou ondergraven. We houden het doel – iedereen verdient vakantie – voor ogen en verbinden daarop. Het is wel wat schipperen, en zoeken.’

Marianne: ‘Het is ook focussen op de oplossingen en niet zozeer op de drempels. Armoede is een hele belangrijke drempel, waar al veel oplossingen rond zijn ontstaan. Onze minister wil dat we nu een stap verder gaan en ook andere drempels aanpakken. Dan gaat het om mensen die omwille van bijvoorbeeld gezinsgrootte, zorg voor een huisdier, een voedselallergie of een bepaalde fobie niet met vakantie kunnen. We hebben dat serieus onderzocht, diepgaande gesprekken gevoerd met tal van mensen die drempels ervaren. En dan blijkt: focussen op de drempel zal ons niet verder helpen, want die zijn vaak persoonsgebonden en daardoor enorm divers. We moeten voor oplossingen gaan. Het blijkt dat veel oplossingen voor die mensen ontstaan als ze een netwerk hebben waarop ze kunnen terugvallen. De oplossingen ontstaan in relaties tussen mensen.'

Innovatie aanmoedigen
zonder zakken geld in de aanbieding

Frank: ‘Je lijkt op die manier sociale innovatie te ondersteunen. Als ik dat vanuit de helikopter bekijk, dan zie ik dat je altijd nieuwe combinaties maakt van mensen die elkaar anders niet zouden ontmoeten. Dan wordt die ontmoeting eigenlijk de essentiële hefboom van sociale vernieuwing.’

Marianne: ‘Ja, en er zijn niet altijd bergen geld nodig om iets in beweging te krijgen. Die zijn er trouwens ook niet en dus moeten we wat anders proberen. Sociale organisaties –en dat is zeker geen verwijt – zijn vaak jarenlang gewend om de realisatie van nieuwe ideeën af te laten hangen van extra middelen. Voor hen is het een ontdekking dat net in de verbinding met andere organisaties en door gebruik te maken van bestaande mogelijkheden nieuwe opportuniteiten ontstaan. Schoon voorbeeld van wat er dan kan vind ik bijvoorbeeld een Vlaams woonzorgcentrum, dat samenwerkt met een jeugdherberg en een vakantie-uitwisseling gaat opzetten met een gelijkaardige organisatie in Italië. Onze taak is die ontmoeting faciliteren en kruisbestuiving mogelijk maken.’

 
Dit is deel 2 van een artikel in drie bedrijven. Deel 1 lees je hier. Deel 3 vind je hier.

In gesprek met

Soms moet een mens eens uit zijn kot. Om even vanop afstand te kunnen beschouwen. Om inspiratie te vinden in gesprek met een ander. Want nieuwe invalshoeken op datgene waar je dag na dag gedreven aan bouwt, maken het pad naar morgen beter zichtbaar. Marianne Schapmans, directeur van Vakantieparticipatie bij Toerisme Vlaanderen, trok onlangs de deur van haar bureau voor een halve dag dicht, en die van Professor Dr. Frank Lambrechts (Universiteit Hasselt) open. 

Frank is hoofddocent aan de faculteit Bedrijfseconomische Wetenschappen en verbonden aan het Kenniscentrum voor Ondernemerschap en Innovatie (KIZOK). Hij doceert de vakken Organisatieverandering en Strategievorming, Sustainable Entrepreneurship en Familiebedrijven. Frank is bijzonder geïnteresseerd in hoe mensen in organisaties en stakeholdersgroepen samenwerken, hoe netwerken succesvol kunnen zijn en welke belofte voor duurzaam ondernemerschap in de bredere context van de samenleving daarin schuilt. 

Frank en Marianne spreken elkaar voor het eerst. Drie uur na de eerste handdruk wordt er verbaasd op de horloges gekeken. Of het al zo laat is?  Drie uur gesprek laat zich niet samenvatten in een artikel van één pagina, tenzij de grove borstel alle nuances wegveegt. Dat zou jammer zijn. Daarom: een artikel in drie delen. 

Dit verhaal werd gepubliceerd op 29 september 2015 in de categorie Samenwerken.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Copyright © 2024 Steunpunt vakantieparticipatie | Disclaimer | Privacy |