‘De vakantie’ voor ‘de senior’ bestaat niet. Omdat zowel achter het woord ‘vakantie’ als achter de term ‘senior’ een immens gevarieerde werkelijkheid schuilgaat. Mijn 73-jarige ouders willen wel nieuwe horizonten ontdekken, maar toch voldoende houvast ervaren in de kleine dagelijkse zekerheden. Jouw ouders of grootouders hebben misschien behoefte aan hulpvaardig gezelschap, maar reizen niet graag in groep. Nog andere mensen willen gewoon de zee zien, vertrouwde kost op tafel en een gezellige kaartavond om de dag af te sluiten. Feit is: vakantie is goed voor ons, onze ouders, grootouders. Vakantie is gezond, een bron van geluk en relaties, een kans om nieuwe dingen te ontdekken en bij de wereld betrokken te blijven. Vakantie voor mensen met levenswijsheid, toerisme met een zilveren randje: we spreken erover in een Straffe Koffie ontmoeting met enkele mensen die weten waarover ze ’t hebben.

De Straffe Koffie wordt geschonken in Hotel Focus in Kortrijk. Uitbater Jan Van Baelen – zelf al de 60 voorbij – bouwde in de Hovenierstraat een kleinschalig hotel uit. Enkele jaren geleden kwam daar een hostel bij. Binnenkort verblijft in Hostel Focus een groep ouderen met dementie, die samen met hun begeleiders een daguitstap zullen voorbereiden voor een groep bewoners van een woonzorgcentrum in Italië die hier met vakantie komen. Het project kadert in een reeks initiatieven die Woonzorgcentrum De Weister (Aalbeke) neemt om bewoners van woonzorgcentra ook vakantiekansen te bieden.

Straffe Koffie te gast bij Jan Van Baelen van Hostel Focus. Op de foto vlnr: Jan Goddaer, Francis Fivez, Gudrun Willems, Arno Vansichen, Joris Guiot, Geneviève Delefortrie, Gudrun Callewaert, Griet Bouwen en Jeroen Marijsse

Van hokjesdenken naar drempels weghalen

‘We moeten af van het doelgroepdenken,’ zegt Jan Goddaer, directeur van Woonzorgcentrum De Weister. ‘Vakantie is er voor iedereen. We moeten wel kijken naar hefbomen die vakantie mogelijk maken. Criteria als toegankelijkheid, de juiste begeleiding en de nodige zorg maken vakantie voor ouderen en voor mensen met dementie wél mogelijk.’

Francis Fivez, directeur van NZ-vakanties, is het daarmee eens. ‘Liever dan spreken over ‘seniorenvakanties’, hebben we het over ‘vakanties zonder drempel’. Dan verleggen we de aandacht naar wat mensen als drempels ervaren, en dan kunnen we die helpen wegnemen. Heel veel vragen van vakantiegangers zijn immers gewoon met wat goodwill op te lossen.’

Zoveel mensen, zoveel behoeften

Het omlijnd benoemen van doelgroepen verlaagt de drempels niet, zeggen Francis en Jan.  Neem nu deze: vakantie voor mensen met jongdementie. Hmm: hoe mogelijk is dat? Hoe complex wordt het om deze mensen een deugddoend verlof te bieden? Dat het niet zo bijster ingewikkeld moet zijn, leert de ervaring van  Gudrun Callewaert. Gudruns echtgenoot heeft jongdementie. Samen met lotgenoten trekt het koppel regelmatig op uitstap of vakantie. Gudrun: ‘Eigenlijk is er niet zoveel nodig voor een geslaagde vakantie. Het in groep samenzijn met lotgenoten is voor mijn man en mij het voornaamste, op een plek waar we ons niet constant bekeken voelen en waar de patiënten genoeg rust vinden. Dan helpen de mensen elkaar en vinden de partners van mensen met jongdementie ook echt rust.‘

"Eigenlijk is er niet zoveel nodig voor een geslaagde vakantie. De oplossingen schuilen in de groep." - Gudrun Callewaert

In Gent organiseert Joris Guiot, vrijwillig medewerker bij de Lokale Dienstencentra in Gent, groepsuitstappen voor senioren. Elf uitstappen staan er in 2016 op het menu. Soms dichtbij, zoals naar Groot Bijgaarden of Brugge. Soms ver weg, zoals Champagne proeven in Frankrijk of naar Het Gallo-Romeins museum in Tongeren. ‘Wat voor onze groepen belangrijk is? Dat elke reis helemaal tot in de details voorbereid is. De mensen willen zekerheid over het programma, de maaltijden, de toiletstops. Zelfs de plaatsen in de bus leg ik vooraf vast, zodat daar geen gedoe over ontstaat. En ik zorg ervoor dat de groep niet te groot is, want anders ontstaan er kliekjes en vrezen de mensen dat er geroddeld wordt.’

Durf te vragen

Jeroen Marijsse van Steunpunt Vakantieparticipatie: ‘Die heel gevarieerde ervaringen sluiten sterk aan bij wat we onlangs ontdekten in een onderzoek naar vakantiedrempels. Die zijn zo divers, dat er van afgelijnde doelgroepen amper sprake is. ‘Durf te vragen’: eigenlijk zit daar de kern van de oplossing. Als vakantiegangers durven zeggen wat ze nodig hebben, kunnen vakantie-aanbieders daarop inhaken. Bij de meeste vakantiemakers die meedoen met Vakantieparticipatie is die bereidheid en creativiteit ook echt aanwezig.’

"Durf te vragen! Als vakantiegangers zeggen wat ze nodig hebben, kunnen vakantie-aanbieders daarop inhaken." - Jeroen Marijsse

Vakantieparticipatie gaat volop inzetten op dat ‘Durf te vragen’-ideaal. Er wordt –online – een toegankelijk platform opgezet waar vakantiegangers hun bijzondere vragen kunnen posten. Of het nu gaat om aangepaste voeding, toegankelijke kamers, nodige stilte, hulp bij het dagelijkse toilet, een prikkelarme slaapkamer, een huisdier: vakantiegangers hebben het recht om aan te geven wat ze nodig hebben en vakantiemakers kunnen vrij beslissen in welke mate ze aan die vraag tegemoet kunnen komen.

Fotografie: Robert Boons

​Dit artikel kadert in een reeks verhalen rond toerisme met, door en voor senioren.
Lees ook: 'Actieve seniorenvakanties: ervaringen van een reisbegeleider'

In gesprek met

Gudrun Callewaert is initiatiefnemer van Het Ventiel, een buddywerking die het sociale isolement van mensen met jongdementie wil doorbreken.

Jan Goddaer is directeur van Woonzorgcentrum De Weister en initiatiefnemer van Aalbeke, dementievriendelijke gemeente

Jan Van Baelen is uitbater van Hotel Focus en Hostel Focus in Kortrijk. Het hostel is tegelijk een volledig toegankelijk groepsverblijf, waar mensen samen met begeleiders kunnen verblijven.

Joris Guiot is vrijwillig reisorganisator voor de Lokale Dienstencentra in Gent. Hij begeleidt ruim tien keer per jaar een groepsuitstap voor senioren.

Francis Fivez is directeur van NZ-Vakanties, de vakantieorganisatie van de Neutrale Ziekenfondsen. Hij leidt het reisagentschap NZ Vakanties en de vakantiecentra en bivakhuizen Hoge Duin (Oostduinkerke), Neutralia (Oostende) en Dennenheuvel (Bomal-sur-Ourthe)

Jeroen Marijsse is sociaal toeristische projecttrekker bij Steunpunt Vakantieparticipatie.

 

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.