Wellen trekt de kaart van traag. Van verstillen, verwonderen, verkennen. Van verbinden, verdiepen en verkeren. En dat van die kaart trekken, mag je gerust letterlijk nemen. Bezoekers van dichtbij en ver weg kunnen in de Bottelarij een kaart trekken en kiezen voor activiteiten die hen back to basics brengen. De basics van de natuur, ravotten, verhalen uit het verleden of lekker – een eerlijk – snoepen en proeven. De bedenkers van het concept vinden we in de Ulbeekse Bottelarij, een toeristische, kunstzinnige en gastronomische plek waar mensen uit kansengroepen werk vinden dat bij hun ritme en talenten past.

Slow toerisme, slow werk

Initiatiefnemer van de Bottelarij Ann Debock raakte vorig jaar – via het Slow inspiratieboek van de provincie Antwerpen -  gecharmeerd door het idee van Slow toerisme. Slow heeft voor Ann te maken met het juiste tempo vinden, met onthaasten, met aandacht voor wat schoon, echt, doorleefd en dichtbij is. Wie door de poort van de Bottelarij binnenloopt, voelt het meteen: hier wordt gebouwd aan de toekomst, maar dan anders dan anders. Geduldig, rustig, op mensenmaat. Een mensenmaat die grotendeels wordt bepaald door de mensen die er werken, charmante mensen voor wie het tempo in het reguliere arbeidsmilieu te hoog ligt. Want daar is het bij Ann ooit allemaal om begonnen: mensen kansen geven op werk door haalbaar en duurzaam werk te creëren.

Slow food

Een aangepast werkritme is een basiswaarde in de Bottelarij, en meteen een herkenbaar aspect van Slow toerisme. Ann voegt daar nog andere waarden aan toe. ‘We kiezen voor lokaal geproduceerd voedsel waar mogelijk en betaalbaar. We serveren graag maaltijden die herinneringen oproepen. Authentieke rijstpap met bruine suiker bijvoorbeeld, die smaakt naar vroeger, naar momenten rond de keukentafel bij oma.’ Ze bedachten ook een ouderwets feestmenu, compleet met tomatenroomsoep en koninginnenhapje. Het spektakel zit ‘m precies in de eenvoud, denkt Ann.

Lokaal gemaakt

Lokale verankering dus. Niet alleen in het voedsel en in de geschiedenis, maar ook bij de bevolking van Wellen. Een toeristisch opbouwwerker – wellicht de eerste in zijn soort? – werkte samen met inwoners van Wellen een toeristisch aanbod uit dat zowel traag als verrassend is. ‘Simon is eerst gaan praten met de mensen in de buurt over waar zij fier op zijn, wat ze in de verf wilden zetten. Na een vergadering met Wellenaars wilden heel wat mensen zich engageren. Ze vormden groepjes en werkten projecten uit. Het toeristisch aanbod is dus grotendeels op de kaart gezet door de inwoners zelf. Aangevuld met professionele steun van de opbouwwerker en later ook een team van vormgevers. En mee mogelijk gemaakt door het gemeentebestuur van Wellen en Vlaamse innovatiesubsidies.’

Plaatselijk beleven

Een kunstcollectief plaatste 21 kunstwerken in de gemeente, gratis toegankelijk in de openbare ruimte. Een erfgoedgroep ontwikkelde de tentoonstelling ‘Vers Getrouwd’, waar foto’s, attributen en stillevens de sfeer en gewoonten van trouwfeesten uit vroegere tijden oproepen. De tentoonstelling is gratis toegankelijk in het poortgebouw van de Bottelarij. ‘Bezoekers vinden het supertof. Voor de oudere mensen heel herkenbaar, voor de jonge mensen een bron van verhalen en verwondering.’ Andere mensen zetten hun schouders en talent onder een ontdekkingstocht voor kleuters, een plek waar kinderen ongestoord kampen kunnen bouwen, een ontmoeting met ‘monumenten van mensen’, plaatselijke verhalenvertellers.

Het product: Trek de kaart van Slow toerisme

‘Op den duur hadden we meer dan 32 activiteiten. Die zijn we dan met de hulp van twee professionals gaan bijeenbrengen in één concept: Trek de kaart van Slow toerisme’, zegt Ann. Bezoekers trekken een themakaart, waarachter een reeks activiteiten schuilgaan waaruit ze dan kunnen kiezen. De meeste activiteiten zijn heel goedkoop, sommige zelfs kosteloos. En omdat Ann de drempel voor mensen in armoede helemaal wil wegnemen, vindt een deel van het aanbod vanaf 2015 ook zijn weg naar de Gids Daguitstappen van Vakantieparticipatie.

Nog meer Slow

Het doet wat met mensen, ziet Ann. ‘We hebben veel spontane communicatie met onze toeristen. Ik zie hen inspiratie meenemen, en soms ook de goesting om in hun eigen regio gelijkaardige dingen te gaan doen. En ze vertellen ons ook over andere initiatieven, bij hen in de buurt of op plekken waar ze al eerder geweest zijn.’ Dat maakt nieuwsgierig. Dus willen Ann en de toeristische opbouwwerker Simon gaan uitzoeken wat er al aan Slow toerisme in Vlaanderen bestaat. Daarrond wordt op dit moment een bachelorproef in gang gestoken. ‘Want het is belangrijk dat we andere initiatieven leren kennen, van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen versterken in een netwerk’, vindt Ann.

In gesprek met

Ann Debock is initiatiefnemer van De Bottelarij in Ulbeek (Wellen). De Bottelarij is een project van AKSI, dat zich richt op het creëren van duurzaam werk voor mensen uit kansengroepen. Het team ontwikkelde activiteiten rond Slow toerisme. Trek hier de kaart van Slow toerisme. 

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.