Overslaan en naar de inhoud gaan

Passie gespot: Brugse gidsen voor bijzondere mensen

In gesprek met Carine Van Belleghem en Dirk Verstraete, gidsen in Brugge | 4 mei 2017

Met z’n 450 zijn ze, de toeristische gidsen in Brugge. 450 bevlogen mensen die elk jaar vier miljoen mensen welkom heten in hun stad. We spreken met twee van hen. Gidsenkoppel Carine Van Belleghem en Dirk Verstraete ontdekten het pure plezier te gidsen voor groepen die een beetje anders zijn. Ze genieten van hun tochten met doven en slechthorenden, blinden en slechtzienden en mensen met dementie. Elke gidsbeurt betekent een persoonlijke verrijking. ‘Je krijgt zoveel terug’, zeggen ze. ‘Dat gevoel valt niet uit te drukken in woorden. We hebben daar geen taal voor.’

‘Gisteren nog gidste ik een groep volwassenen met een mentale beperking’, begint Carine. ‘En nadien, thuis, raakte ze er niet over uitverteld’, lacht Dirk. Carine: ‘Gidsen voor volwassen mensen met de mentale ontwikkeling van een kind van vijf is het mooiste van twee werelden combineren: je neemt volwassen mensen mee op tocht in de stad, en sluit aan bij hun ongefilterde nieuwsgierigheid. In plaats van vooral te vertellen als gids, praten we met elkaar. Er is zoveel te zien en te horen wat associaties bij hen wakker maakt. En dat doe je dan: zien, ruiken, horen en dat allemaal verbinden met eigen ervaringen van de mensen. Dan stromen de babbels, de vragen, de verhalen.’

De dankbaarheid na zo’n gidsbeurt is overweldigend. Het uitbundig applaus – uit puur contentement -  en de ongegeneerde knuffels doen Carine dagen later nog op wolkjes lopen.
 

Op weg met mensen met dementie

Het gidsenkoppel beleeft veel deugd aan de begeleiding van mensen met dementie en hun mantelzorgers. Eens per maand wordt speciaal voor hen een rondleiding op touw gezet in het Sint-Janshospitaal. ‘Die rondleidingen zijn compleet anders dan een normale gidsentoer’, zegt Dirk.

Het begint al helemaal anders. ‘We begroeten iedereen persoonlijk. We zeggen wie we zijn. We vragen ieders voornaam en schrijven die op een etiket. En dan leg ik uit dat we dat doen om iedereen bij de voornaam aan te kunnen spreken. Dan vloeien de gesprekken veel makkelijker.’

‘We bekijken samen vier tot vijf schilderijen. Wat we zien, roept herinneringen op. Mensen verbinden de taferelen op het schilderij met hun eigen leven. We kiezen voor schilderijen die één scene uitbeelden. Je zou denken dat daar weinig opstaat, maar elk schilderij biedt talloze aanknopingspunten voor een babbel. We geven geen uitleg, wel kleine pikuurkes zodat herinneringen opflakkeren.’

Gids: ‘Kijk, op dit schilderij staat een dokter.’
Gast: ‘Dokters? Ja, dat zijn allemaal zakkenvullers…’
Gids: ‘En die mensen, ze zijn allemaal in ’t zwart.’
Gast: ‘Ja, zwart, da’s de kleur van de rijken hé…’
Gids: ‘Kijk ne keer: die persoon daar op het schilderij kijkt zo boos, waarom zou dat zijn?’

Nederig worden

‘Je geeft een aanzet en de mensen borduren erop verder. Als je zelf het schilderij wil uitleggen ben je verkeerd bezig’, zegt Carine. De tijd nemen, een balletje opgooien, goed luisteren en ingaan op wat de mensen zeggen. ‘We cijferen onszelf en onze kennis weg. Je bent bij je groep en je vergeet dat je gids bent. Het maakt mij nederig.' Carine proeft haar woorden. 'Ja, het is de eerste keer dat ik dat zo bedenk: nederigheid is het juiste woord.’
 

Eén worden met je groep

In een groep blinde en slechtziende toeristen, ben je de ogen van je bezoekers. Je loopt naast hen, vertelt wat er te zien is. Je geeft beschrijvingen en gebruikt zeker wél de woorden ‘kijken en zien’. Wanneer mensen met een rolstoel deelnemen, stap je trager en je laat hen de kop van de groep trekken. Wandelend met doven en slechthorenden helpt een doventolk vertalen. Je verwittigt mensen van verkeer en plots gevaar dat buiten hun gezichtsveld kan opdoemen.

"Je kriebelt de herinneringen van mensen met dementie. En je sluit aan bij de leefwereld van mensen met een mentale beperking. Er ontstaan leuke gesprekjes, en je valt van de ene verrassing in de andere."

Gids: ‘Kijk, dit is de O.l.-Vrouwekerk. En luister goed, want elk woord wat ik ga zeggen is belangrijk. Het is de hoogste bakstenen toren van de lage landen.’
Gast: ‘Hoe hoog is die dan?’
Gids: ‘115 meter’
Gast:  (kijkt bewonderend omhoog) ‘Waaw… zo hoog…’
Gids: ‘En de Kathedraal in Antwerpen is nog hoger.
(… stilte…)
Gast (lacht): ‘Aha, maar die is natuurlijk niet van baksteen…’

‘Die reacties, zo vrolijk en ongefilterd,… daar doe ik het voor’, zegt Carine. ‘Je wordt deel van je groep. Je voelt aan wat ertoe doet, je sluit aan bij hun nieuwsgierigheid. Je leert samen. En je houdt je samen – soms in de drukte van de stad – staande. We laten ons niet van de weg drukken door sterkere mensen.’
 

Opdracht wordt passie

Gidsen voor bijzondere groepen: het bracht een complete verandering in het werk van Carine en Dirk. ‘Je wil gewoonweg het beste van jezelf geven', zeggen ze. ‘Door nu regelmatig te werken met mensen met dementie of met een mentale beperking veranderen wij ook. Ze zetten ons met de voeten op de grond.'

"We ervaren dat ze op hun bijzondere manier rijker zijn dan wij, gewone mensen. De warmte waarmee ze met elkaar en ons omgaan is een groot geschenk."

‘We hebben geluk gehad dat we de kans kregen om opleidingen te volgen om te gidsen voor mensen met dementie, voor doven en voor blinden. Er is voor ons een hele nieuwe wereld opengegaan. En het maakt ons tot bevoorrechte mensen.’

foto: bron: Pixabay

Carine Van Belleghem en Dirk Verstraete

In gesprek met

Het koppelt Carine Van Belleghem en Dirk Verstraete deelt een grote passie voor het gidsen van bijzondere groepen in hun stad. Om toerisme in hun stad nog meer toegankelijk te maken, volgden ze opleidingen om aangepast te gidsen voor doven en slechthorenden, blinden en slechtzienenden, en mensen met dementie.

Stapsgewijs bouwt Brugge aan een dementievriendelijk toerisme. Enkele mensen uit de stedelijke musea en de Brugse schepen van toerisme namen het voortouw. Tien gidsen volgden een opleiding bij Foton, expertisecentrum voor dementie. De rondleidingen in het Sint-Janshospitaal zijn een eerste initiatief. Na evaluatie volgen wellicht het Groeningemuseum en het Museum voor Volkskunde.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 4 mei 2017 in de categorie Toegankelijkheid.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Copyright © 2024 Steunpunt vakantieparticipatie | Disclaimer | Privacy |