Overslaan en naar de inhoud gaan

Opmerkelijke expo geeft taal aan melancholie en depressie

In gesprek met Kristine Timperman & Ria Schoutteet | 9 januari 2015

Kunst kan het onzegbare zegbaar te maken. Dat blijkt ook bij een bezoek aan het Gentse Museum Dr. Guislain, waar nog tot mei 2015 de thematische kunsttentoonstelling 'Donkere Kamers’ loopt. De expo zoomt in op melancholie en depressie, twee bijzonder actuele thema’s. Ben je ter plaatse, dan kan je in één beweging ook de permanente kunstverzameling en andere wisselende exposities in het oudste psychiatrische gesticht van ons land ontdekken. We namen de proef voor je op de som in het gezelschap van psychotherapeute Ria Schoutteet. Een boeiende en beklijvende ervaring.

'Depressie is vandaag de meest gestelde psychiatrische diagnose', vertelt museummedewerker Kristine Timperman, die ons doorheen het museum gidst. De tentoonstelling ‘Donkere kamers’ toont de verschillende gedaantes van de eeuwenoude melancholie en die van haar hedendaagse, ziekelijke evenknie, de depressie. 'De melancholie wordt vandaag steeds vaker als een ziektebeeld aanzien,' vertelt Kristine’, 'terwijl ze vroeger een meer romantisch een positief imago had en werd geassocieerd met kunstenaars, wetenschappers en filosofen. Met de tentoonstelling willen we zowel melancholie als depressie in al hun facetten een gezicht geven en zo meer bespreekbaar maken.'

 

Jonas Burgert
Jonas Bergert, Sinn bleibt Viech, 2013

 

De zwarte nacht van de ziel

Melancholie en depressie, daar weet ook Ria Schoutteet alles over. Als psychotherapeute op de afdeling Stemmingsstoornissen en Depressie in Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain komt ze dagelijks in aanraking met mensen die door een 'zwarte nacht van de ziel' gaan. 'In veel van de hedendaagse kunstwerken springen de eenzaamheid en het isolement in het oog', zegt ze. 'Herkenbaar. Het zijn zaken die dagelijks leven bij veel mensen die bij ons in opname zijn.'

'Fijn ook om te zien dat de melancholie op een mooie en evenwichtige manier in beeld wordt gebracht', vindt Ria. 'Het helpt om het taboe te doorbreken dat in onze maatschappij toch wel rust op kwetsbaarheid en zwaarmoedigheid, rouw en verdriet.' Ria’s woorden doen denken aan het pleidooi van psychiater Dirk De Wachter, de man die ons uitdaagt om alsjeblieft ook weer een klein beetje ongelukkig te durven zijn, omdat ook die gevoelens deel uitmaken van het leven.

Ruimte voor alle facetten van het menszijn

'Mensen gewoon laten zijn wie ze zijn, met hun goede en minder goede dagen en periodes, hun blijheid en verdriet, is een uitdaging', aldus Ria. 'Dat geldt voor ons allemaal en zeker voor therapeuten. We zijn tegenwoordig nogal geneigd om erg oplossingsgericht te denken, in plaats van verdriet en rouw de ruimte te geven die ze vragen. Als iemand een dierbare verliest, of dat nu door een overlijden of een echtscheiding is, is het verwerkingsproces er vaak één van enkele jaren.'

Vandaag kijken we naar verdriet als iets dat snel weer voorbij moet zijn. Is dat niet zo, dan word je al gauw als raar of ziek aanzien. Toch wat beangstigend, die evolutie.'

Kunst als taal en brug

We blijven lang staan bij 'Zeeberg', een werk van Thierry De Cordier. 'Het doet me denken aan wat mensen op onze opnamedienst vaak aangeven te ervaren', zegt Ria. 'Dat elke nieuwe dag als een gigantische berg is die moet beklommen worden.' Het is een ervaring die we zelf ook regelmatig horen terugkomen in gesprekken met mensen in armoede.

Kunst ervaart Ria als een dankbaar medium om dat soort gevoelens bespreekbaar te maken. 'Als mensen moeilijk kunnen verwoorden wat ze voelen, kan een tekening of foto soms wel de nodige taal bieden. Zo tekende een patiënte eens een gigantisch hoofd met wel 1000 woorden erin. 'Zo voel ik me', zei ze. 'En daarom kan ik er niet over vertellen. Er zijn teveel gedachten tegelijk.' Via een beeld kon ze datgene benoemen wat ze niet kon benoemen. En hadden we contact.'

Ria Schoutteet en Kristine Timperman

In gesprek met

Kristine Timperman is museummedewerker bij het Museum Dr. Guislain in Gent. Ria Schoutteet is psychotherapeute in het gelijknamige psychiatrisch centrum. Ze treffen elkaar voor een ontmoeting midden de bijzondere tentoonstelling. 

'Donkere kamers' loopt nog tot mei 2015. Voor een overzicht van de andere lopende tentoonstellingen kan je terecht op www.museumdrguislain.be. / De tentoonstelling bezoeken via Vakantieparticipatie: kijk hier voor meer informatie.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 9 januari 2015 in de categorie Cultuur.

Neergepend door

Lien van Laere is nieuw(s)maker voor het netwerk Vakantieparticipatie. Ze is gebeten door mensen en hun verhalen. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Neem contact met onze redactie. Samen maken we er nieuws van.

Copyright © 2024 Steunpunt vakantieparticipatie | Disclaimer | Privacy |