Het is dit jaar vierhonderd jaar geleden dat Vlaamse Meester Pieter Bruegel de Oude overleed. In openluchtmuseum Bokrijk herdenken ze deze verjaardag met een bijzonder parcours en een heuse Bruegelgame. Marianne* is vandaag een van de bezoekers van het Bruegelparcours in Bokrijk. Ze is als psychiatrisch verpleegkundige verbonden aan een Psycho-Sociaal Centrum in Vlaanderen. Ze is ook de drijvende kracht achter het Rap op Stap kantoor dat sinds vijf jaar in het Psycho-Sociaal Centrum is ingebed. Breugel en het openluchtmuseum vormen vandaag de setting voor een bijzondere daguitstap. Een keer per jaar organiseert Marianne een uitje voor de gasten en het personeel van het centrum. Ze trekken er als één gezelschap op uit, zonder jobtitels of etiketten van ziekte.

Je bent ook gewoon een mens

Marianne is de hele dag in touw om te zorgen dat de uitstap vlot verloopt. In de voormiddag is er een wandeling met gids langs het Bruegelparcours in Bokrijk. Als lunch staat er een Bruegelmaaltijd op het menu, met vlees, kaas en oorspronkelijk zuurdesembrood. In de namiddag kan ik Marianne strikken voor een kop koffie en een gesprek. ‘Is het voor jou duidelijk wie onze gasten zijn en wie het personeel?’ vraagt ze me. Niet echt, zeg ik. ‘Daar ben ik blij om,’ zegt ze. ‘Dat is een van de dingen waar het me om te doen is voor onze gasten: buiten komen en voelen dat je ook gewoon een mens bent, niet alleen een patiënt.’

“Buitenkomen en voelen dat je niet alleen patiënt maar ook mens bent, daar is het me om te doen met de uitstappen.”

Er zijn dingen mogelijk

‘Eigenlijk is het allemaal begonnen met wandelen,’ zegt Marianne met een glimlach. Ze vertelt hoe ze merkte dat het de gasten van het centrum goed deed om even weg te zijn en de gedachten te verzetten. Zelf is ze erg gepassioneerd door theater en houdt ze ervan musea te bezoeken. Ze besloot te onderzoeken of ze dat ook kon mogelijk maken voor de gasten. ‘Intussen run ik al vijf jaar een Rap op Stap kantoortje in het centrum,’ zegt ze fier. ‘Ik heb een eigen kamer waar ik mensen ontvang met allerlei folders van cultuuraanbod en daguitstappen.’ Het vertrekpunt van Marianne is: ‘Je bent hier omdat je iets hebt meegemaakt. Hoe komt het dat je niet naar buiten durft? Hoe kunnen we die drempels wegnemen?’ Marianne zegt dat het essentieel is voor een herstelproces dat mensen af en toe hun ziekte eventjes kunnen vergeten. Het aanbod van Iedereen Verdient Vakantie maakt dat er dingen mogelijk worden voor mensen.

Onverwachte dingen komen tevoorschijn

Marianne ziet soms wonderlijke dingen gebeuren tijdens een uitstap. ‘Mensen kunnen eventjes meer zijn dan hun ziekte.’ Marianne vertelt dat de interesses en de kennis van de gasten vaak zijn ondergesneeuwd door het ziekteproces waar ze in zitten. ‘En dan zijn we ergens op uitstap en komt er ineens vanalles te voorschijn,’ glimlacht ze. Zo ging Marianne met een paar gasten van het centrum naar de sterrenwacht en raakte een van hen in een geanimeerd gesprek met een van de gidsen. Over de uitgestrektheid van het heelal. ‘We kregen een heel nieuwe dimensie van die man te zien,’ zegt Marianne.

“Het is essentieel voor een herstelproces dat mensen af en toe hun ziekte eventjes kunnen vergeten.”

Ook viel het eens voor dat een van haar collega’s vroeg: wie is dat meisje daar? Het bleek een van de gasten die voor een uitstap in haar kleerkast was gedoken en zich had opgemaakt. ‘Het was een echte transformatie,’ zegt Marianne. ‘Een dag lang was ze een jonge vrouw geweest die op uitstap ging, en niet alleen maar een patiënt in een psycho-sociaal centrum.’

Geschenk

Ik vraag Marianne naar een moment dat haar erg is bijgebleven. Er popt meteen iets op in haar gedachten. ‘Dan denk ik aan een jongen met een geschiedenis van zware depressies, hij was al verschillende keren opgenomen.’ Marianne legt uit dat je als gast met psychische problemen een hele weg moet afleggen. ‘Eerst moet je aanvaarden dat het niet gaat en dat je hulp nodig hebt. Dan moet je ook nog aanvaarden dat je door je situatie niet veel centen hebt.’

“Eerst moet je aanvaarden dat je hulp nodig hebt. Dan moet je ook nog aanvaarden dat je door je situatie niet veel centen hebt om op uitstap te gaan.”

Marianne regelde voor de jongen een ticket voor een muziekfestival. Tien minuten later stond hij opnieuw in het kantoortje: ‘Zou ik nog een ticket kunnen krijgen?’ vroeg hij. Hij legde uit dat zijn broer al jaren telkens opnieuw voor hem had klaargestaan. Hij was hem ook altijd in het centrum blijven opzoeken. De jongen wou zijn broer dolgraag bedanken voor al zijn steun maar hij had er door zijn situatie niet de middelen voor. ‘Misschien kan ik met mijn broer naar het festival om hem te bedanken,’ zei de jongen. Marianne krijgt tranen in de ogen als ze het vertelt.

In gesprek met

*Marianne is een schuilnaam. Als psychiatrisch verpleegkundige is ze verbonden aan een van de leefgroepen van een Psycho-Sociaal Centrum in Vlaanderen. Ze wou graag haar verhaal delen met de lezers van Iedereen Verdient Vakantie. Om de anonimiteit van de patiënten van het Psycho-Sociaal Centrum te garanderen wou ze dit graag anoniem doen.

Neergepend door

Eva De Groote dwaalt nieuwsgierig rond om mensen te ontmoeten en kleine verwonderingen in woorden te vatten. Met een voorgeschiedenis als organisator in de kunsten is ze vandaag onafhankelijk aan de slag als romanschrijver en verhalenvinder.