Dit verhaal begint bij mijn buurvrouw Hilde, een vrouw met een gouden hart. Vorig jaar in november vulde ze onze gemeentelijke zaal in Elversele tot de nok, voor een benefietconcert ten voordele van vzw Ambulance Wens België (AWB). Ik had nog nooit van ze gehoord. Hoe komt een organisatie met Limburgse roots in het Waasland terecht? Dochter Veronique vormt de schakel. Ze is verpleegkundige palliatieve zorg en helpt als vrijwilliger bij AWB de laatste wensen vervullen van kinderen en volwassenen in de palliatieve zorg.  Kleine en grote wensen. Van nog één keer thuis zijn met de familie, tot een uitstap naar een festival, naar de zoo of naar de zee. Heel bijzonder. Ik wil meer weten. Hilde en Veronique brengen me in contact met Jan Schraepen uit Diepenbeek, de bezieler van Ambulance Wens België. Limburg en Oost-Vlaanderen ontmoeten elkaar online. Voor een nabij gesprek.

Om met de deur in huis te vallen: hoe gaat het met jou en met AWB in deze tijd?

Jan: ‘Ambulance Wens België barst zowat uit de voegen. Wij zitten niet stil in deze periode. Achter de schermen zijn we bezig met onze structuur op orde te brengen, want we groeien en groeien. We willen heel graag uitbreiden naar Oost-Vlaanderen, waarvoor het benefietconcert in Elversele de eerste aanzet was. Wat begon als een hobby begint nu op een bedrijf te lijken, en daar is werk aan.

Voor mij persoonlijk is het een lastig jaar. Na 28 jaar met de ambulance rijden mag ik dat nu niet meer om medische redenen. Mijn nieuwe job als diensthoofd logistiek is moeilijker te combineren met AWB. En ik wil af en toe aandacht besteden aan mijn zoon ook natuurlijk.’

“Lachen, giechelen, samen moppen tappen. Iemand zien blij worden. Het geeft een goed gevoel om dat te kunnen verwezenlijken.”

Toch blijft de vrije tijd van Jan zo goed als helemaal in AWB kruipen. Zelf met de ambulance rijden is er niet meer bij. Maar het coördineren van de wensen van mensen in palliatieve zorg, en die wensen waar maken: Jan is er elke dag mee bezig.

Jullie slagen er met AWB ook in deze tijd in om wensen te vervullen.

Jan: ‘Makkelijk is dat niet. Op elke palliatieve dienst van de ziekenhuizen zijn de regels anders, wat mag wel, wat mag niet? Wanneer ziekenhuizen zelf vragende partij zijn om een wens van iemand te vervullen dan kan er veel. We hebben een tijdje niet vanuit de ziekenhuizen kunnen werken omwille van de lockdown, maar wanneer er wensen van thuis uit komen, dan kunnen we daar meestal weg mee. Met mensen vanuit eenzelfde gezin naar zee gaan, dat krijgen we wel klaar. Hoewel we altijd rekening moeten houden met onze vrijwilligers, die zelf in de zorg werken, en dit ook niet zomaar kunnen doen. Dat team, dat heb je nodig. Ik heb AWB misschien wel opgericht, maar de wensen waarmaken, dat kan je nooit alleen. Ze zijn onbetaalbaar, onze vrijwilligers.’

Kan je iets vertellen over een moment waarop je een wens van iemand, ook in moeilijke omstandigheden, kon realiseren?

Jan: ‘We hebben voor een man een privé rondleiding bij Duvel kunnen realiseren. Een huzarenstukje. Ik mocht er zelf bij zijn, en als je dan ziet – na alle tijd en energie die we er met een heel team ingestoken hebben – wat dat doet met die man, dat is magnifique. Die man heeft de dag van zijn leven gehad. Hij was heel zwak, en toch kon hij op die uitstap nog eens een duveltje drinken. Lachen, giechelen, samen moppen tappen. Iemand zien blij worden. Het geeft een goed gevoel om dat te kunnen verwezenlijken.

“Wensen waarmaken, dat kan je nooit alleen. Onze vrijwilligers zijn onbetaalbaar."

Wat me ook sterk aangreep was een meisje met syndroom van Down dat haar paard nog eens wou zien. We reden met ambulance naar de weide en brachten het meisje naar buiten. Het paard stond zeker tweehonderd meter verder en kwam daar aangelopen gelijk zot. De haren op mijn armen komen overeind terwijl ik het vertel. Het paard legde zijn hoofd tegen het meisje aan. Ongelofelijk. Zo eenvoudig kan het zijn. Zo mooi kan het zijn. Elke wens is goud waard.’

Proberen goed doen voor de mensen. De extra tijd die je hebt of krijgt kunnen geven anderen. Jan spreekt uit ervaring. In 2001 kreeg hij een hersentumor. Dat liep goed af voor hem. Een vriendin met een gelijkaardige tumor is overleden. Het besef dat het heel snel afgelopen kan zijn. Dat is één van de redenen waarom Jan AWB oprichtte. Om iets te kunnen doen voor mensen aan het einde van hun leven.

Welke inspiratie zie je - vanuit wat jullie team van AWB mogelijk maakt voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn- voor andere organisaties en mensen die uitstappen en vakantie mogelijk maken voor wie daar moeilijker toegang toe heeft?

Jan: ‘Het moment waarop je een wens kan vervullen van iemand die zo ziek is, zie je mensen helemaal opleven wanneer de wens wordt waargemaakt. Ze gaan er volledig voor, maken plezier, zitten vol energie. En na die dag merk je dat het afgerond wordt. Zoals de man die nog eens in een Piper Alphavliegtuig wou zitten waar hij zelf altijd aan gebouwd had. Toen hij terug kwam in het ziekenhuis zei de verpleegkundige dat hij mocht uitrusten na de drukke dag. De man antwoordde’t Is niks, meiske, ’t plaatje is rond. ’s Ochtends kreeg AWB bericht van de zoon dat de papa overleden was.

“Nog eens naar zee. Het water. De rust. Het oneindige. Voor de laatste keer. En dan kunnen we vertrekken.”

Mijn tante was voorzitster van Jong KVG. Via haar is het vrijwilligerswerk bij ons met de paplepel ingegoten. Vanaf mijn vier jaar tot ik tiener was ging ik met mijn ouders mee op kookweekend bij mensen met een verstandelijke beperking. Het zit er in, en het gaat er nooit meer uit. Je geeft, en je krijgt zoveel terug. Ik put daar ongelofelijke energie uit. Mijn ouders kunnen dat zo zeggen: “Als jij geld zou krijgen voor wat je als vrijwilliger doet, was je nu stinkend rijk.” En kijk: ik voél me ook stinkend rijk, maar op een andere manier. Het is zo mooi om iets te kunnen doen voor een ander zonder dat je daar iets materieels voor terug krijgt.’

Wat kan AWB betekenen voor mensen in armoede?

Jan: ‘Wat wij doen is volledig gratis. Bij AWB zijn we allemaal professioneel opgeleide vrijwilligers met goed uitgerust materiaal. Nee, er komt geen factuur achteraf. Mensen vinden dat moeilijk om te geloven. Langdurige ziekte kan mensen in armoede en schuldbemiddeling drijven. Schrikwekkend vaak, hoor. Soms zitten zij financieel helemaal aan de grond. Gezondheidszorg is hier zogenaamd gratis, maar dat is niet zo. Ze maken zich zorgen dat er nog extra kosten komen voor het vervullen van hun wens. Ik ga uitleggen bij mensen thuis dat dat niet zo is. Onze bedoeling is dat iedereen kan genieten van wat wij aanbieden. En nee, dat is geen luxe. Dit gaat over leven! Over het welzijn van iemand die afscheid moet nemen van het leven. Dat is menselijkheid. Met een gerust hart afscheid kunnen nemen.’

Wanneer had je zelf voor de laatste keer een vakantie- of rustmoment?

Jan: ‘Je zou aan mijn vriendin moeten vragen wanneer we er de laatste keer nog eens tussen uit geweest zijn. Het is lang geleden dat we een weekend op stap waren. Als we samen weg zijn dan genieten we van het pure, een flesje wijn, kaas, eten, een spelletje spelen, muziek luisteren. Het hoofd kunnen leegmaken, ademen, dat doet deugd. De zee. Dat is ook één van de wensen die we het meeste krijgen. Nog eens naar zee. Het water. De rust. Het oneindige. Voor de laatste keer. En dan kunnen we vertrekken.’

In gesprek met

In 2011 richt Jan Schraepen - toen ambulancier op spoedgevallen - samen met zijn zus Miet vzw Ambulance Wens België op. Geïnspireerd door verhalen van mensen die niet meer het trouwfeest van een familielid konden meemaken, of ervan droomden om de zee een laatste keer te kunnen zien in de palliatieve fase van hun ziekte. Ze startten met eigen middelen, zonder subsidiëring, en draaien nu op sponsoring en benefiets. De organisatie beschikt over een ambulance voor volwassenen en een kinderambulance. Bij de uitvoering van elke wens wordt professionele, hoogkwalitatieve zorg voorzien.

Op 7 december 2021 bestaat AWB 10 jaar. Jan hoopt op één of andere manier het tienjarig bestaan van de organisatie te kunnen vieren. Al is dat op dit moment een stevige uitdaging om georganiseerd te krijgen.

Ambulance Wens België draait volledig op vrijwilligers, ruim een 80-tal ondertussen, die zich inzetten om de laatste wens van mensen in palliatieve zorg te realiseren. De vrijwilligers zijn toppers en vormen het goud van AWB.

Neergepend door

Els Meersschaert is altijd onderweg, met mensen. Vanuit haar woonplaats Elversele duikt ze met veel plezier de wereld in om af te spreken ergens in het land, voor een babbel, lekker eten, een koffie of een aperitief. Verbinding en echte ontmoeting creëren via betekenisvolle gesprekken, samen ontdekken en waarderen van wat werkt geeft Els energie. Verhalen van mensen over momenten die ze zelf beleefd hebben, vormen de basis van haar werk als facilitator bij tussentijd.