Creatief zijn tussen de lijnen. Dat is al even het motto van buurtwerkers Jeroen Buytaert en Timor Nonneman van Elegast in de Damwijk in Antwerpen. ‘Sociaal contact is levensnoodzakelijk. We zoeken steeds manieren zodat mensen elkaar kunnen ontmoeten en steunen. Daarnaast hebben we een keiharde voorbeeldfunctie wat het opvolgen van de maatregelen betreft.’ Creatief zijn lukt hen aardig, met hun Dammobiel in de wijk, een optreden dat appartementsbewoners vanop hun terras kunnen volgen, en een photobooth met de Dammedaris. Hun laatste krachttoer is een midweek-vakantie voor vijf buurtbewonersbubbels met een heerlijk programma. Omdat er – ook in deze coronatijd - nog best veel wél kan, en dat zo belangrijk is.

#1234dendamishier

Jeroen en Timor zitten tussen de tentzeilen als ik ze in hun kantoor tref, enkele dagen na de midweek in de huisjes van Casa Ametza in Brasschaat. Waar het hart van vol is, loopt de mond van over… ‘We krijgen nog veel mooie berichtjes. Iedereen heeft er op zijn manier van genoten. Het toffe is dat er nieuwe linkjes ontstaan zijn tussen mensen, waar we het niet direct hadden verwacht.’
De buurtwerkers werkten in het najaar het #ontdekkingtroefproject* #1234dendamishier uit. Vlaanderen verkennen en nieuwe parels ontdekken op een betaalbare en veilige manier, samen met maatschappelijk kwetsbare mensen uit de Damwijk. Dat is het doel van het project. Uitstappen en korte vakanties organiseren voor en samen met mensen. Net zoals velen werden Jeroen en Timor uitgedaagd, en moesten ze één en ander herdenken.

“De rode draad: Mensen verbinden en nabij zijn terwijl ze veilige afstand bewaren.”

‘Wat kan er nu wel om even weg te zijn en anderen te ontmoeten?’, vroegen ze zich in januari af. De huisjes van Casa Ametza, waar Jeroen de conciërge kent, leken ideaal. Een huisje voor elke bubbel. Ze schakelden snel, vroegen mensen mee van wie ze wisten dat ze erg nood hadden om er eens tussenuit te zijn. Soms botsten ze op drempels: ‘Veel mensen bleken een hond te hebben, en die mocht niet mee. Enkele mensen waren te bang voor besmetting.’ Al snel waren de vijf huisjes gevuld met mensen die maar al te blij waren met deze verrassing. De buurtwerkers vroegen hen waar ze van droomden en boksten een ludiek programma in elkaar: een winterbingo, een fakkeltocht, een fotozoektocht en gps-spel. Activiteiten die ze de deelnemers vrijblijvend aanboden. De rode draad: Mensen verbinden en nabij zijn terwijl ze veilige afstand bewaren.

Kok voor alle huisjes

Ze hebben het vaak gehoord: Hoe blij mensen waren om eens weg te zijn van tussen de vier muren. Soms wilden mensen gewoon rust en vrij zijn. Vaak deden ze mee met de activiteiten. Zoals de winterbingo op het grote grasplein. En het smartphonespel waarbij ze Timor moesten vinden. In je eigen bubbel en toch tegen de andere spelen, dat lokt.

“Er zijn veel mooie banden gesmeed. Mensen kregen vertrouwen in elkaar, konden hun verhaal kwijt en voelden zich gesteund door elkaar.”

‘Een van de deelnemers is een kok die nu technisch werkloos thuis zit. Hij had aangeboden om te koken. Mensen konden intekenen op zijn afhaalmaaltijden. Het was zo mooi om zien: hij fleurde helemaal op. Trots dat hij nog eens voor meer dan tien man kon koken en dat het zo goed lukte. Hij zorgde ook voor dessertjes en pannenkoeken. Heerlijk! De positieve respons en dankbaarheid van iedereen deden hem zichtbaar goed.’

De stam waar we allemaal dicht bij elkaar staan

Moeilijkheden bleven niet thuis, ze werden soms zichtbaarder. Dan waren de buurtwerkers er om te ondersteunen en mee te leven. In één situatie zullen mensen nu belangrijke stappen zetten.

Wat hen raakte, is wat mensen dan voor elkaar betekenen, zelfs op afstand. Jeroen: ‘Er zijn veel mooie banden gesmeed. Mensen kregen vertrouwen in elkaar, konden hun verhaal kwijt en voelden zich gesteund door elkaar. Het was grappig hoe inventief ze waren om elkaar te helpen en te soigneren, zonder bij elkaar over de vloer te komen.’

‘De menselijkheid en nabijheid blijven me bij’, vertelt Timor. ‘De momenten waarop mijn rol als begeleider wegviel, koester ik het meest. Ik deelde de spanning en de opluchting met een jongen die op belangrijk nieuws van zijn nichtje wachtte. We voerden open gesprekken in zijn tuin en ik leerde hem echt goed kennen.’ Dat zag hij ook tussen de vakantiegangers gebeuren: ‘Er ontstond zo’n mooi gesprek terwijl we met vier terug wandelden. We ontdekten dat de één van zingen en de ander van pianospelen houdt. Ook aan de vuurkorf kwamen gemeenschappelijkheden boven en vielen vooroordelen weg.’

De laatste dag lieten ze een stuk stam rondgaan waarop iedereen zijn naam graveerde. Nog een activiteit die ze elk alleen konden doen en die toch bijdraagt aan hun verbondenheid. Al hun namen staan samen op de stam, eigenzinnig en dicht bij elkaar. Een herinnering aan hun samenzijn. Een symbool voor hun verbondenheid. Eén die ze gaan koesteren.

Ontmoetingen en verhalen met de Dammobiel

Thuis zijn de prioriteiten van de buurtwerkers nu individuele hulpverlening en het openhouden van de kledijzolder. Daarnaast willen ze zoveel mogelijk buiten komen, mensen ontmoeten en mogelijk maken dat mensen met elkaar blijven praten.

“Wat kan er nu wel om even weg te zijn en anderen te ontmoeten?", vroegen Timor en Jeroen zich in januari af.

Hun eyecatcher is de Dammobiel**: een gocart die ze samen met kunstenaars uit de buurt ombouwden en waarbij ze plexischermen tussen de zitjes plaatsten. Buurtwerkers en buurtbewoners rijden samen rond in de buurt. De Dammobiel brengt mensen samen, zorgt voor gezelschap, beweging en nieuwe contacten. Ook voor boodschappen is hij handig. Voor Timor die hier in maart 2020 begon te werken biedt de Dammobiel nog iets extra: ‘Ik leer de buurt kennen door de verhalen die de buurtbewoners me vertellen in de Dammobiel. Ze vertellen me wat er vroeger op die plek was, wat mensen er beleefden. Verhalen maken de buurt.’
Ook voor vele buurtbewoners heeft de Dammobiel een bijzondere waarde. Net nog kreeg Jeroen een bericht van een man die onlangs weduwnaar werd: ‘Wil je me alsjeblieft nog eens meenemen in de gocart?’

Elkaar blijven inspireren en positiviteit uitdragen

Uitwisselen met andere organisaties vinden Timor en Jeroen boeiend en leerrijk. Ook de inspiratiesessies van #ontdekkingtroef*** zijn hierbij interessant. ‘We horen ideeën en bouwen er op verder. We vertalen ze dan weer naar onze context en mogelijkheden. Zo ontstond de Dammobiel.’

Met de intense en deugddoende energie van de midweek in hun lijf, trekken de buurtwerkers weer naar buiten. Jeroen wil nog meer mogelijk maken dat mensen blijven babbelen met elkaar en steun vinden bij elkaar. De vakantie-midweek toonde welke kracht daarin schuilt. Timor vindt het heel belangrijk dat ze zelf positief blijven en dat ook uitdragen, dat ze voorstellen blijven doen met wat wel kan.

“Ik leer de buurt kennen door de verhalen die de buurbewoners me vertellen in de Dammobiel. Wat er vroeger op die plek was, wat mensen er beleefden. Verhalen maken de buurt.”

Welke creatieve ideeën en uitvoeringen zullen daar de komende tijd uit ontstaan? In de pijplijn zitten een lichtfestival, een trektocht in de Ardennen, een nieuw verblijf in huisjes met gezinnen met schoolgaande jeugd, en een drive-in-Iftar. We horen er zeker nog van. Want Jeroen en Timor vinden het heerlijk om hun creatieve projectjes en mooie momenten in beeld te brengen en te delen met de buurt en hele wereld****.

* De midweek in Casa Ametza is deel van het #ontdekkingtroef-project van Buurtwerking Elegast Den Dam ‘#1234-dendamishier’. Iedereen Verdient Vakantie ondersteunde in 2020 Ontdekkingtroef-projecten overal in Vlaanderen. Een groot deel van deze projecten gaan (hopelijk) dit jaar effectief door.

** Hier kan je het filmpje zien dat ATV maakte van de Dammobiel.

*** Beleef #ontdekkingtroef op één van de inspiratiesessies van Iedereen Verdient Vakantie. Een inspiratiesessie is een moment waarop sociale organisaties ideeën en ervaringen uitwisselen.

**** De avonturen van Buurtwerking Elegast Den Dam kan je hier volgen.
 

Foto’s: Buurtwerking Elegast Den Dam en Wannes Huybrechts

In gesprek met

Jeroen Buytaert is afdelingscoördinator van buurtwerking Den Dam en al 17 jaar actief in de buurt. Hij verstaat de kunst van een goed idee oppikken en op de juiste plek neerleggen en heeft de reflex om toffe dingen te zien, te fotograferen en te delen. Hij is vader van vier kinderen.

Timor Nonneman is sinds maart 2020 buurtwerker. Voordien werkte hij bij PSC Open Huis in de Seefhoek. Hij leert de buurt en de buurtbewoners stap voor stap kennen en wordt gewaardeerd voor zijn aanstekelijk enthousiasme en zijn grote netwerk in de stad. Hij is vader van twee en houdt ontzettend van avontuurlijke staptochtjes en kamperen.
Ze kijken er ontzettend naar uit om nog eens iets groots te organiseren samen met en voor de buurtbewoners.

Buurtwerking Elegast Den Dam is een werking in Antwerpen-Noord die met tal van activiteiten de solidariteit tussen mensen wil bevorderen: los van inkomen, sociale afkomst of nationaliteit.

Neergepend door

Els Hillaert leeft op van inspirerende verhalen horen en delen, invoelend luisteren, woorden die de kern raken, zorgzaam samenwerken en meewerken aan diepgaande verandering. Sinds maart 2020 is ze verhalenwever bij Iedereen Verdient Vakantie en ook als freelancer schrijft ze graag heldere en bezielde tekst en verhalen voor waarde.n.volle initiatieven.