Een record aantal Vlamingen met een beperkt inkomen kan genieten van vakantie via het aanbod van het Steunpunt Vakantieparticipatie.

Er even tussenuit om de batterijen op te laden. Veel mensen hebben zo de winter van zich afgeschud. Het Steunpunt Vakantieparticipatie,  een deel van Toerisme Vlaanderen, onderhandelt kortingen bij lokale toeristische bedrijven om vakanties betaalbaar te maken voor mensen met een laag inkomen te maken. Het centrum kreeg onlangs internationale onderscheidingen voor zijn unieke concept.

Op het jaarlijkse forum het Steunpunt eerder dit jaar kondigde Vlaams minister van Toerisme Geert aan dat 2012 een recordjaar was geweest. Ongeveer 105.000 Vlamingen maakten gebruik van het toeristische aanbod en boeken een uitje voor een of meer dagen. In het beginjaar 2001 bereikte de dienst nog maar 752 mensen. Destijds was het aanbod nog beperkt tot vakanties ingericht door sociale organisaties, zoals zomerkampen en weekends.

‘Vandaag bieden we ook kortingen op dagtrips en langere vakanties voor zowel individuen als groepen.’, zegt coördinator Marianne Schapmans. Onze nieuwste catalogus bevat een aanbod van 450 Vlaamse toeristische ondernemingen.’

Vakantie goed voor de geestelijke gezondheid

Hoewel Vlaanderen een welvarende regio is, blijkt uit statistieken dat ongeveer een op de zeven inwoners deel uitmaakt van een gezin dat zich zelfs geen weekje vakantie kan veroorloven. Omdat de Vlaamse overheid toerisme als een universeel recht beschouwt, vraagt het Steunpunt Vakantieparticipatie aan bijvoorbeeld ​​hoteleigenaars om kortingen van minimaal 30% te bieden.

‘Wij geven geen subsidies en vragen niet om gratis vakantie’, legt Schapmans uit. ‘Het is een kwestie van trots: kansarmen willen net als iedereen ook betalen voor diensten.’

Om te bewijzen dat een vakantie is geen luxe maar een basisbehoefte is, onderzocht Toerisme Vlaanderen samen onderzoeker Lynn Minnaert aan de University of Westminster in het Verenigd Koninkrijk de effecten van er even tussenuit zijn. De conclusie: vakanties zijn essentieel voor de geestelijke gezondheid omdat ze zorgen voor een boost aan energie, een verbetering in het zelfvertrouwen en het ontdekken van nieuwe perspectieven.

Het kleine team van het centrum in Brussel bereikt de doelgroep via een netwerk van ongeveer 1.200 maatschappelijke organisaties, zoals welzijnsdiensten en voedselhulporganisaties. Zij begeleiden de kansarme vakantiegangers met praktische dingen, zoals het bestellen van treinkaartjes, maar ondersteunen hen ook om psychologische barrières te overwinnen. ‘Mensen die in armoede leven hebben vaak het gevoel dat ze een time out niet verdienen,’ legt Schapmans uit.

Voor de mensen die niet aangesloten zijn bij een sociale lid-organisatie, is er een alternatief. Het sociale reisbureau Rap op Stap adviseert mensen in armoede over de vakantiemogelijkheden. Die aanpak startte een vijftal jaar geleden in Limburg, en vindt nu snel zijn weg in de andere provincies.

Internationale erkenning

De economische crisis deed de behoefte aan sociale toeristische mogelijkheden groeien, omdat meer mensen in armoede belanden na bijvoorbeeld faillissement, ziekte of echtscheiding. Het werk van het Steunpunt stimuleert in moeilijke tijden niet alleen het sociale welzijn, maar ook de toeristische sector. Toeristische ondernemingen realiseren zich die economische opportuniteiten, volgens Schapmans: ‘Ze zien ook de ecologische dimensie en het feit dat maatschappelijke initiatieven de reputatie van hun zaak verbeteren.’

Het Steunpunt Vakantieparticipatie trekt wereldwijd aandacht. Aan het einde van vorig jaar ontving het een award van de Wereld Toerisme Organisatie, het VN-agentschap dat verantwoord, duurzaam en voor iedereen toegankelijk toerisme bevordert. Een jaar eerder werd het centrum in de kijker gezet als voorbeeld van goed sociaal toerisme op de World Leisure Expo in Hangzhou, China.

Vakantie ervaringen

Ongeveer drie jaar geleden, ging Luc De Schepper uit Ganshoren voor de eerste keer in vijftien jaar op vakantie. ‘Met mijn invaliditeitsuitkering kon ik het mij niet veroorloven om weg te gaan, maar nu verblijf ik regelmatig in een jeugdherberg aan zee. Ik ben vatbaar voor depressies, en bijvoorbeeld op feestdagen moet ik mijn hoofd kunnen leegmaken. Ik woon in een druk en lawaaierig flatgebouw. Het is een opluchting om naast het water te lopen en frisse lucht in te ademen. Als ik na een ontspannen verblijf en een goede nachtrust weer terugkom, heb ik weer de energie om van het leven te genieten.’

‘t Roodhof, een hotel in Oostkamp ​​bij Brugge, biedt kortingen aan mensen met een laag inkomen. Het hotel stelt ook mensen met fysieke, mentale en sociale beperkingen tewerk. Coördinator Paul Vaernewyck heeft veel ervaring in het sociaal toerisme. ‘Kansarme gasten moeten de eerste dag een zekere onrust van zich afschudden, en ze hebben de neiging om dicht bij het hotel te blijven. Zij hebben behoefte aan een duwtje om de omgeving te verkennen, maar wij zorgen ervoor dat niemand ergens toe geforceerd wordt. Op vakantie ben je vrij om te doen wat je zelf graag wilt. Hun warme en directe manier om ons te bedanken voor het verblijf is opmerkelijk. Hun oprechtheid is heel tastbaar.’

Peggy Piret adviseert de bezoekers van de Brusselse daklozenopvang De Schutting over vakantiemogelijkheden. ‘Voor mensen die leven in deze hectische stad is het een absoluut genot om te wandelen op het strand met hun hond, bijvoorbeeld. In het bijzonder kinderen kunnen enorm genieten van een vakantie of gewoon een uitstapje naar de dierentuin. We organiseren om de twee jaar ook een groepsvakantie in het buitenland. Volgend jaar bezoeken we de Eiffelregio in Luxemburg en het westen van Duitsland.’

Andy Furniere, voor Flanders Today. Met zijn goedkeuring naar het Nederlands bewerkt door Griet Bouwen, voor het Steunpunt Vakantieparticipatie. Bedankt aan de auteur voor het delen van zijn werk. Het oorspronkelijke artikel verscheen op 13 februari 2013 in het Engels op www.Flanderstoday.eu. 

In gesprek met

Marianne schapmans is het diensthoofd van Steunpunt Vakantieparticipatie.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.