Familie. Erbij horen. Gemist worden als je er niet bent. Als je ’t hebt, sta je amper stil bij de waarde ervan. Als je ’t niet hebt, knaagt er een diepe honger die je hele leven bepaalt. Een honger die nooit gestild wordt, tot je een thuis vindt en sterke banden met anderen kunt opbouwen. Het is het verhaal van zoveel jonge wereldburgers. Ontheemd zijn is de grootste pijn. Een thuis vinden het grootste geluk, de grond waarop je je bestaan weer kunt opbouwen. Dat is de overtuiging en drijfveer van Hilde Stockman, bezieler van ‘House of Colours’, moeke voor tientallen ontheemde kinderen en volwassenen.

We ontmoeten Hilde op kampplaats Pax in Lille, enkele uren voor het paaskamp van House of Colours wordt afgetrapt. Twee pleegkinderen zijn er ook. Vanavond krijgen ze het gezelschap van meer dan 30 gasten, allemaal mensen die tot de grote familie van House of Colours behoren. Ze laden de auto uit en worstelen nog met de aanhangwagen die niet van de haak wil. Hildes man, haar dochter en kleindochters arriveren iets later. Hilde heeft het druk, en toch. Ze ademt de gejaagdheid weg, zoekt voor ons beiden een glas water en stelt voor een rustig plekje op te zoeken. Enkele minuten later vinden we een plekje op een bank. In de schaduw van de hoge dennenbomen op het grote speelterrein vertelt Hilde over House of Colours, over de kinderen die ze opvangt, over de liefde die dit allemaal mogelijk maakt.

Zo begon het

‘In 1998, ik werkte toen als maatschappelijk werkster, begonnen we met een project om gedetineerden te begeleiden zodat ze sterker uit de gevangenis zouden komen dan ze erin zijn gegaan. De jonge gevangenen die ik toen ontmoette maakten me duidelijk: dit werk moest niet in de gevangenis gebeuren, maar véél eerder: voor het fout loopt, in de samenleving!

Ik heb van mijn werk in de gevangenis drie belangrijke dingen geleerd. Eén: daderschap en slachtofferschap liggen dicht bij elkaar. En aan dader worden gaat meestal slachtofferschap vooraf.  Twee: hét excuus van criminaliteit is zelfmedelijden. Drie: ontheemding is een belangrijke oorzaak van gedrag dat fout loopt. Veel van de allochtone jonge mensen die ik in de gevangenis ontmoette waren hun identiteit kwijt. Ze konden zich niet verbinden met zichzelf, hun oorsprong en dus ook niet met de maatschappij.

‘Niet elk slachtoffer wordt dader. In elke pijnfase van je leven heb je altijd de keuze wat je ermee doet.’

– Hilde Stockman

Wij wilden – vanaf toen – jonge mensen helpen kiezen om in die moeilijke fases te kiezen voor groei. Ken je dat lied van Labi Siffre: Something inside so strong? Daarin zit een zo rake zin die onze overtuiging onderstreept: ‘the higher you build your barriers, the taller I become’.

Ontmoeting met wijs kind Lucas

Tien jaar geleden begonnen we een project met jonge mensen die opgroeiden in oorlogssituaties, in samenwerking met een organisatie in Belfast. Op een kamp ontmoette ik Lucas, een Afrikaanse niet begeleide minderjarige die veel had meegemaakt. Lucas was een wijs kind. Hij zei heel bijzondere dingen die me diep troffen. Ik bouwde een enorme band op met hem tijdens dat kamp. Later liep het nog fout met Lucas. 

‘Toen werd duidelijk: wat Lucas nodig heeft – hij had een diep verlangen om erbij te horen – bestaat niet in de professionele zorg.’

Hij en ik hadden lange gesprekken over waar hij naartoe wilde met zijn leven. Hij wilde met jonge mensen werken, zei hij, en hij vroeg me of hij en ik dat samen konden doen. 

Het is Lucas die House of Colours haar naam gaf. Hij was 15 toen we er samen aan begonnen, en we hebben dat vier jaar samen gedaan. ‘We moeten een huis hebben waar jongeren terecht kunnen’, zei hij, en hij hield me altijd voor: ‘Don’t become the system!’  Niemand dwingen zich te laten helpen, bedoelde hij onder andere. Niet trekken, maar gastvrij zijn en de jongeren laten komen. Het moest open en warm zijn, en dat is het geworden en gebleven. We hebben bewust nooit naar erkenning of subsidiëring gestreefd, omdat we dan wél deel van het systeem zouden worden. Het is altijd vrijwillig gebleven. Voor mij, voor wie helpt, voor de mensen die in onze familie terecht komen. Iedereen die er is, is er omdat hij of zij daar zelf voor kiest. Ook straks, hier op kamp.
 

Familie die bloedband overstijgt

De diepste wens, de grootste honger van ontheemde mensen noemde Lucas ‘the hunger to belong’. Hij en vele anderen omschrijven het als een honger die niet gestild kan worden tenzij we ons van mens tot mens met elkaar kunnen verbinden. Bij House of Colours willen we dat, we willen familie voor elkaar zijn, elkaars familie zijn. Dat overstijgt de bloedband. 

‘Familie zijn voor elkaar betekent weten dat je gemist wordt als je er niet bent. En dat je er bent omdat je er wil zijn. Zoals straks en de volgende dagen, op dit kamp hier in Lille.’

Thuis, in Vosselaar hebben mijn man Michael en ik een groot huis gehuurd. Wij wonen daar met de kinderen van Michael en vier pleegkinderen die we tijdelijk opvangen. Mijn eigen kinderen zijn volwassen. Alle jongeren die bij House of Colours terecht kwamen – nu vaak al volwassenen, sommige zelf al ouders – blijven er welkom. Want wij willen familie zijn van elkaar. Veel van hen kwamen eerst bij ons terecht, zaten onder de radar van de bijzondere jeugdzorg. Als het vertrouwen dan groeide, konden wij hen begeleiden en in contact brengen met hulpverleningsinstanties. Dat doen we nu al tien jaar, en het blijft doorgaan.
 

Samen op vakantie

In de schoolvakanties gaan we op kamp. Vroeger, toen we helemaal geen geld hadden, gingen we in de tuin op kamp. Ooit bouwden we samen met jongeren uit Mongolië en Rusland een grote yurt, zo’n ronde tent waar veel mensen in kunnen slapen. Nu zoeken we een kampplaats. De familie wordt altijd groter, en er komen nu ook kleine kindjes bij: de kinderen van de jonge mensen die al jarenlang bij House of Colours komen. We vinden het altijd leuk als  jongeren hun weg vinden in het leven. Soms leren ze hun partner kennen op een van onze kampen, zoals een meisje uit Ghana en een jongen uit Syrie die elkaar op een kamp in 2006 leerden kennen.  Ze zijn al die jaren samen gebleven en in september trouwen ze.

Hoe we dat financieel allemaal aan mekaar knopen zonder structurele subsidies? Ik werk in vaste nachtdienst, er zijn de vergoedingen vanuit pleegzorg en de kinderbijslag. Voor de kampen kunnen we soms beroep doen op een fonds, van de Koning Boudewijnstichting bijvoorbeeld. De meeste jongeren en volwassenen die hier straks op kamp arriveren hebben niets. Ze geraken hier met een dagpas van De Lijn. Sommigen hebben slaapgerief bij, en wij hebben voor een extra voorraad gezorgd. We werden lid van Vakantieparticipatie en kunnen daardoor iets goedkoper een kampplaats huren. 
 

Er is veel plaats in een mensenhart

We zijn een familie, al vullen we dat begrip anders in dan de gewoonte is in Vlaanderen. Trouwens, het koppeltje-huisje-tuintje-model is niet universeel. Dat is iets van bij ons. Van Lucas leerde ik dat we dat ook anders kunnen invullen. Ik leerde dat als ik mijn hart openstel voor anderen, dat dat kan. Er is veel meer liefde in ons, veel meer plaats in ons hart voor anderen dan we soms denken.  

‘Onlangs zei één van de kleintjes nog tegen mij : ‘Moeke, ik weet waarom jij zo dik bent. Dat is omdat anders je hart niet in je buik past, en dan zouden wij niet in je hart passen. (lacht)’

Met House of Colours geven wij in het klein vorm aan een samenleving van verbondenheid. Dat is het allerbelangrijkste voor ontheemde jonge mensen. Nu begint die eerste generatie jongeren zelf volwassen en sterk genoeg te zijn om het werk stilaan over te nemen. Zij hebben de raad van bestuur al overgenomen. Ik help hen om House of Colours een generatie verder te dragen. Vanuit de boodschap ‘doe nu voor iemand anders wat wij voor jou hebben gedaan.’

Fotografie: Robert Boons

In gesprek met

Hilde Stockman is bezielster van House of Colours en moeke van tientallen ontheemde jongeren. ‘Life is like a piece of art, and you are the artist’, houdt Hilde hen voor. Bij House of Colours kunnen ze de familiebanden opbouwen die zo nodig zijn om van hun leven een kunstwerk te maken. 

Bezoek de website en Facebookpagina van House of Colours.

 

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.