Druipnat, soppend in onze schoenen en breed glimlachend eindigde een bijzondere Brussel-dag. Kort voordien had de hemel zich geopend en was de regen met bakken neergekomen op de Molenbeekse straten en pleinen. En even snel nadien brak de zon weer door. Doorweekt tot op mijn vel nam ik afscheid van Wies nabij de Jes Sleep Inn. Mijn hoofd bruiste van de verrassende ontdekkingen. Vanaf deze dag kijk ik anders naar Brussel. Brussel, geliefde woonplaats van meer dan een miljoen inwoners. Brussel, plek waar creativiteit hoogtij viert. Brussel, waar mensen schoonheid creëren en diversiteit uitademen. Brussel, waarvoor ik -net als Wies- mensen wil aanmoedigen om er vakantie te beleven. Want verblijven in de stad en haar bewoners ontmoeten, is een ervaring die beklijft en je beeld van je land flink bijkleurt.

Met vijftien waren we die ochtend naar Jes afgezakt voor een gesprek over vakantie in de stad. Wies Moriau, beheerder van de Molenbeekse JES Sleep Inn en verantwoordelijke voor stadsverkenningen bij JES, nodigde ons uit te ervaren hoe aantrekkelijk een stadvakantie kan zijn. En om samen na te denken over hoe meer organisaties de stap naar een vakantie in de hoofdstad zouden kunnen zetten.

Sinds de aanslagen in Parijs (november 2015) en later Brussel (maart 2016) kende het Brusselse toerisme een sterke terugval. Na 22 maart 2016 stond de JES Sleep Inn ruim een half jaar leeg. Een jaar later draait het Molenbeekse jeugdverblijf weer op halve kracht.  ‘We moeten veel inspanningen doen om ouderverenigingen van scholen ervan te overtuigen dat het hier wél veilig is. Dat hun kinderen hier wél heerlijk onbezorgde stadsklassen kunnen beleven’, zegt Wies.

We denken dat we de stad wel kennen...

Mensen van op-den-buiten bouwen hun beeld van de stad op basis van berichten in de media. Van horen zeggen. Het is er vuil, denken de mensen. Onveilig. Druk. Je kunt er niet ademen. De mensen spreken alleen frans. Stadmensen zijn nors. De stad is anoniem.
Mensen verwachten van vakantie rust, ontspanning, verwondering. Ze willen in hun vakantie nieuwe dingen zien en stilte vinden. Als we onze vakantie plannen, denken we dus niet meteen aan Brussel. We denken dat we in de stad niet zullen vinden wat we zoeken. We denken dat we de stad al wel kennen.

Ik zal eerlijk zijn. Zo dacht ik ook, een beetje. Tot ik Wies, Brusselaar tot in zijn kleine teen, openlijk verliefd zag zijn op zijn stad. Hij loodste ons door het verblijfcentrum van JES vzw, langs creatieve ruimtes, kunstzinnig gedecoreerde gangen, slaapkamers die creatieve pareltjes van schoonheid zijn, een gezinsverblijf en een kleurrijke indoor klimzaal. Hij nam ons mee naar buiten, Molenbeek in.

Langs een druk kruispunt waar het standbeeld De Vaartkapoen herinnert aan de tijd dat hier arbeiders woonden. Langs lanen, kanaal, het imposante Tour&Taxis, pleinen en groen. Opvallend veel groen. ‘Brussel heeft veel buurten, elk met een eigen centrum. En elk centrum heeft zijn eigen karakter’, zegt Wies.

Couleur locale

Aan Allee du Kaai stoppen we. Vzw Toestand betoverde er, pal aan het water, een braakliggend stuk. Het werd een levendig plein a l’improviste. Locals komen er rondhangen, in de zon zitten, skaten, tuinieren, samen koken, elkaar ontmoeten en leven in de buurt scheppen. Het blijken vooral burgerinitiatieven te zijn die de aanloop nemen tot opwaardering van plekken in de stad. Je ziet het ook in andere steden, zegt Wies. Creativiteit van bewoners maakt dan de interesse van het beleid los.

Gentrificatie, Huh?

Deze Molenbeekse buurt is zich trouwens enorm aan het ontwikkelen, zegt Wies nog. En hij vraagt ons of we ooit hoorden van het moeilijke woord gentrificatie. Want precies dit is  gaande in dit deel van Molenbeek: een gestage opwaardering van de buurt door een groeiend aandeel van kapitaalkrachtige bewoners. De prijzen voor huur en koop stijgen en dat duwt bewoners die het moeilijker hebben om de eindjes aan mekaar te knopen uit de buurt. Ook dat is de stad.

‘Sinds 2000 zien we een explosie van de Brusselse bevolking’, zegt Wies. Economische migranten en vluchtelingen komen via Brussel het land binnen. Studenten blijven hangen na hun studies, en mensen die voor de Europese gemeenschap werken of gewerkt hebben, houden van de stad. Molenbeek telt 26.000 inwoners per vierkante kilometer. Vergelijk: Voor het Brussels zijn er dat 7500. Gent heeft 1500 inwoners per vierkante kilometer, en gemiddeld in Vlaanderen zijn er dat 450. Hmm, dat betekent niet alleen veel bewoners, dat brengt ook het lastige en het mooie van menselijk samenleven bijeen op een spreekwoordelijke zakdoek. Criminaliteit? ‘Ja, maar in verhouding tot de bevolkingsdichtheid niet meer dan elders’, relativeert Wies. Creativiteit en cultuur: precies hetzelfde, en dat is de werkelijke schat van de stad.

Zoveel leven, zoveel te beleven

Het bruist, zei ik al. Je voelt het op straat. En je hoort het wanneer Wies vertelt over de talloze dingen die je kunt beleven in de stad. Daarvoor hoef je zelfs niet één van de grote toeristische attracties aan te doen. Je kunt fietsen in de stad, pizza gaan bakken, op sleeptouw worden genomen door jongeren die je graag door hun buurt gidsen. Je kunt alternatieve kunst ontdekken, terrasjes doen op plekken waar amper toeristen passeren, heerlijk en goedkoop eten. Je vindt er alle dagen een gezellige markt, een rommelmarkt, kleinschalige cinema, theater en volop kans om een creatieve workshop mee te maken. ‘Als je locals kent – of bijvoorbeeld bij ons logeert – kom je op die verrassende plekken’, zegt Wies. En dan wordt de stad meteen anders. Vrolijker. Hip, veilig, hartelijk en inspirerend.

Uitstap, in een oogwenk bedacht

We maakten de proef op de som. De op de Straffe Koffie aanwezige sociale organisaties uit de Brusselse rand, Antwerpen en het plattelandse Koekelare ontwierpen een uitstap voor hun publiek van alleenstaande moeders, mensen met een beperking en mensen in armoede. Wies gaf suggesties. In hun programma’s – nu bedacht, binnenkort uitgevoerd -  verschenen traditionele toeristische attracties, maar net zo goed een moment van rust in een groen park, een plekje om rustig te kunnen eten terwijl de kinderen kunnen spelen, een pizza-workshop, lunch in een lokaal sociaal restaurant, een fietstocht door Brussel, een ‘Tocht van Hoop’ en een creatieve kook-, natuur- of zeefdrukworkshop.

En welke tijd van ’t jaar het best is voor een bezoek aan Brussel, wilden we nog weten. Wies: ‘Elke tijd is een perfect moment. Brussel bruist een heel jaar door. Brussel is een spannende bestemming, ervaren we. Een dag als deze geeft goesting om terug te komen, mét een groep nieuwsgierige vakantiegangers. Zelfs met een regenoffensief, dat onverwacht hoosde over de Brusselse straten en trottoirs, en haar parkjes en pleinen heerlijk opfriste.

Meer weten, zelf je Brussel-ontdekking plannen?

Uit de stroom van ideeën van Wies en de gasten borrelden een pak tips op. Kom je graag naar Brussel, dan kan je hier op voorbereidende verkenning:

• De toeristische hoogtepunten van Brussel ontdekken begint hier bij Visit Brussels 
• Brussel Bazaar: site voor Brusselse kinderen en jongeren met een Nederlandstalig vrijetijdsaanbod. Initiatief van de jeugddienst van de Vlaamse Gemeenschapscommissie 
• Tochten van Hoop Brussel: Neem een gids die je op sleeptouw neemt en je de menselijke rijkdom van Brussel toont. 
• Leefmilieu Brussel: hier kan je een kaart raadplegen met Brusselse groene ruimten, wandelingen en speelgelegenheden.  
• Cultureghem: markten, workshops, kookbelevenissen in en nabij het Abbatoir van Kuregem 
• Betaalbaar verblijven kan in de Jes Sleep Inn in Molenbeek. Op de site vind je ook Brusselse doe- en ontdekkingskansen.
• Zoek je een gezellige markt op je weg door Brussel: check hier 
• Groepen mensen met een beperkt budget kunnen voor verblijven en bepaalde attracties beroep doen op korting via Iedereen Verdient Vakantie. Vind alle deelnemende toeristische attracties en verblijven op www.iedereenverdientvakantie.be
• Op zoek naar niet-alledaagse musea? Je zoektocht begint hier: www.brusselsmuseums.be
• Als wandelend door Brussel trekken, kijk dan eens op de website van de Belgische Grote Routepaden: www.groteroutepaden.be
• Inspiratie voor jonge reizigers vind je hier. 
• Alles over toegankelijke toiletten, verblijfsplekken, musea en transport in Brussel bij Toegankelijk Brussel.  

In gesprek met

Wies Moriau is beheerder van de Molenbeekse JES Sleep Inn en verantwoordelijke voor stadsverkenningen bij Jes vzw.

Hij nodigde collega’s uit het netwerk Iedereen Verdient Vakantie uit naar Molenbeek, om te ervaren hoe aantrekkelijk een stadvakantie kan zijn. Hij wil samen nadenken over hoe meer organisaties de stap naar een vakantie in de hoofdstad zouden kunnen zetten. Een ‘Straffe Koffie’, noemen ze zo’n gesprek bij Iedereen Verdient Vakantie: een babbel tussen mensen van sociale organisaties, vakantiegangers, toeristische verblijven en attracties rond een vraagstuk waar iemand mee worstelt.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.