“De mens is een sociaal wezen. We zijn niet gemaakt om alleen te zijn. Maar wanneer je geraakt bent door ziekte of een beperking, is regelmatig contact houden met anderen niet altijd zo vanzelfsprekend meer. Datzelfde geldt voor wanneer je als mantelzorger, dag in dag uit, de zorg voor iemand op je schouders hebt liggen.” Zo staat het te lezen op de website van Samana. We zijn niet gemaakt om alleen te zijn... Als het verhaal van Ghislaine Luchtmeijer, stafmedewerker bij Samana, een muziekstuk zou zijn, dan vormt ‘aanwezigheid’ de grondtoon van deze compositie. En het lied zingt over ‘hoe klein ook groots kan zijn’.

De essentie van het kleinste sociaal contact

Ghislaine ondersteunt bij Samana de basiswerkingen van lokale groepen vrijwilligers, en is daarbij ook verantwoordelijk voor de Duo-werking en de Boodschappenlijn. Ze maakt verbinding mogelijk tussen de vrijwilligers en mensen met een chronische ziekte.

Ghislaine: ‘Het klaar staan voor elkaar klinkt misschien niet zo sexy, maar in de coronaperiode voelden we wel dat de samenleving dit beter naar waarde weet te schatten. Met onze Duo-werking waren we tot voor kort nog een klein eilandje in de organisatie. Begin 2020 kregen we wat meer structuur, met in elke provincie een werking. Door de hele toestand in maart vorig jaar is dat eilandje bij wijze van spreken ontploft.’

“Hoe 'klein' ook 'groots' kan zijn.”

Dat verraste Ghislaine, hoewel ze zelf wel haar vinger opstak: wij kunnen met onze Duo-werking écht iets betekenen in deze tijd. ‘We kregen een pak meer vragen dan we aankonden. De behoefte aan buiten komen, aan contact was zó groot aan de ene kant, en ook de behoefte bij onze vrijwilligers om nog steeds iets te kunnen betekenen. Het opende nieuwe deuren, en legde verbindingen tussen de Duo-werking en andere pijlers bij Samana, bijvoorbeeld met de basiswerkingen en de plaatselijke groepen, waar vele vrijwilligers actief zijn.’

Ook de Boodschappenlijn kreeg een extra boost. Ghislaine vertelt ontroerd over een vrouw met een chronische ziekte. ‘Ik had haar in de eerste lockdown aan de telefoon. Ze vertelde dat ze omwille van haar ziekte écht niet meer buiten kon. Ook haar kinderen konden niet langskomen, bezorgd om haar gezondheid. De mensen die de boodschappen bij haar thuis kwamen brengen waren de enige mensen die ze zag en sprak op dat moment. Wat als die mensen er niet waren? Ik hoorde: dit raakte de vrouw haar wezen, haar mens-zijn, haar enige connectie met het normale. In mijn gesprekken met de operatoren hoor ik hoeveel inzet er is van de vrijwilligers en hoeveel dit betekent.’

De schoonheid van een kleine aanraking

Ghislaine: ‘De aanraking, daar kan niks tegen op. Die zijn we nu wel kwijt. Stil naast elkaar zitten. Zonder woorden. Dichtbij. De schoonheid van het fysieke nabij zijn kan nooit vervangen worden.

Maar we ontdekten ook de nieuwe mogelijkheden. We hebben het digitale omarmd – met drempelvrees en groeipijnen. En wij kunnen dat. Er in geloven dat het kan. Dat geeft veerkracht. Wanneer het even weer niet gaat, zoeken we nieuwe mogelijkheden. Kunnen we manieren vinden om zo dicht mogelijk bij die nabijheid te komen? Zonder corona hadden we dat nooit geprobeerd. Als dan iets lukt, komen we weer in die opwaartse spiraal, waarin we elkaar meenemen. Dus ja, we hebben zeker onze grenzen verlegd. Ik ben heel blij dat dit allemaal kan, en tegelijkertijd ook hoopvol dat we elkaar terug kunnen aanraken.’

De kracht van het kleine aanwezig zijn

Betekenisvolle contacten mogelijk maken, voor een warme samenleving. Daarvoor doet Ghislaine het, daar zit haar drive.

“Het is fijn om mijn kinderen dat gevoel voor een warme samenleving mee te kunnen geven.”

Ghislaine: ‘Een Belg die nu in Zwitserland woont, hoorde via De Warmste Week dat we vrijwilligers zochten om te bellen naar onze leden. Hij nam contact op om te vragen wat hij kon doen. Eén van onze leden heeft goede herinneringen aan haar vakanties in Zwitserland. We brachten hen met elkaar in contact, en zij beeldbellen nu met elkaar. Waarbij de Belgische Zwitser beelden toont van Zwitserland. Hij is het Zwitsers oog van de persoon hier, en omgekeerd. Vóór corona hadden we waarschijnlijk niet gedacht aan deze mogelijkheid, en zie, hoe zoiets moois kan ontstaan! Dat maatwerk is de kracht van Samana.’

Een kleine vraag

Presentie. Aanwezig zijn. De kleinst mogelijke stap vooruit. Verbinding maken. En durven vragen. Ghislaine vertelt over iemand met kanker die, enige jaren geleden, niet naar de jaarlijkse kerstviering wilde komen, omdat ze zich niet echt ziek voelde, en zich afvroeg of dat wel voor haar was. Een vrijwilligster overtuigde haar om toch te komen.

Ghislaine: ‘Zo blij dat ze was, dat ze daar toen wel aanwezig was. En dat kerstfeest is echt geen wereldschokkende gebeurtenis. Maar de betekenis ervan voor de aanwezigen: ze leven er naartoe, kleden zich mooi op, de levendigheid die straalt wanneer je hen terug naar huis brengt.... Ik bracht de dame naar huis. Het was de eerste keer dat ze alleen naar het feest kwam, haar echtgenoot was overleden. Ik raapte m’n moed bij elkaar om haar te vragen of het niet lastig was om alleen naar het feest te komen. De vrouw vertelde me dat ze grote verbondenheid met haar overleden echtgenoot had gevoeld tijdens het feest. Want de aanwezigen zijn hun beider vrienden. Met hen samen kunnen zijn, bracht haar echtgenoot er ook terug een beetje bij. Ik was zo blij dat ik die vraag had durven stellen. Weet je, we hoeven elkaars problemen niet op te lossen. Gewoon nabij zijn. Daar draait het om.

“De aanraking, daar kan niks tegen op. De schoonheid van het fysieke nabij zijn kan nooit vervangen worden.”

Of de vrouw die ziek was en haar deur niet durfde te openen. Zo afgesloten was ze van de buitenwereld. We ontdekten dat toevallig met de deur-aan-deurverkoop van de tombolalotjes. Vier jaar na elkaar zijn onze vrijwilligers aan de deur gaan bellen, om te vertellen wat Samana deed. Elk jaar ging de deur een klein stukje verder open. En ondertussen neemt ze deel aan onze activiteiten, waar ze veel deugd aan heeft.’

Ik heb een leuke job

De enige vraag waar Ghislaine heel hard over moet nadenken is: “Sinds wanneer werk je bij Samana?”. Ze blijft het antwoord schuldig. Want daar gaat het niet over. Work-life balance is haar onbekend. Voor Ghislaine is haar werk ook haar leven, want de missie van Samana past helemaal bij hoe zij in het leven wil staan.

Ghislaine: ‘Werken en leven vormen een eenheid. Ik ben zelf plaatselijk vrijwilliger. Af en toe ga ik Rummicub spelen bij een vrouw met een chronische ziekte. Omdat mijn dochter dat ook graag speelt, neem ik haar al eens mee. Op een bepaald moment zegt de vrouw tegen mij, wetende dat ik altijd druk bezig ben: “Zeg, als je volgende keer geen tijd hebt, mag je dochter ook alleen komen hoor. Wij kunnen dat ook zonder u spelen, hé.” Het is fijn om mijn kinderen dat gevoel voor een warme samenleving mee te kunnen geven. Mijn zoon flyerde bijvoorbeeld voor de Boodschappenlijn. Elke keer als hij nu dat woord hoort vallen, roept hij: “Ah dat is waar ik voor geflyerd heb!”.

Ja, soms is het veel werk. Ik ga er helemaal voor, en ik weet dat ik ook zorg moet dragen voor mezelf. Maar wat is er nu mooier dan ’s avonds in bed nog even een babbel te doen met de dochter, die dan zegt: “Mama, ik wil later ook zo’n job vinden waar ik zo blij van word als dat jij wordt van jouw job. Ik hoop wel dat ik het in iets minder tijd kan doen dan jij het doet.” En Ghislaines warme lach straalt opnieuw doorheen het scherm.

In gesprek met

Ghislaine Luchtmeijer vindt het belangrijk om altijd in verbinding te zijn. Als stafmedewerker bij Samana faciliteert ze de verbinding tussen vrijwilligers en mensen met een chronische ziekte. Op zoek naar een goede match om betekenisvolle contacten tussen mensen te leggen. Contacten waarvan iedereen kan groeien.

Elke dag een kleine stap vooruit kunnen zetten, daar wordt Ghislaine blij van. Met de Basiswerkingen, de Duo-werking en de Boodschappenlijn van Samana.  Als vrijwilliger zelf in de eigen buurt fijne activiteiten doen, samen met mensen met een chronische ziekte. Een kader bieden aan vrijwilligers en collega’s waarbinnen zij vanuit hun persoonlijke drive aan de slag kunnen. En een vurige passie doorgeven aan haar kinderen. Passie voor het werken aan een warme samenleving, waaraan iedereen een ministeentje kan bijdragen.

Samana bekijkt de wereld vanuit het perspectief van mensen met een chronische ziekte of zorgbehoefte en hun mantelzorgers. Samen mensen met een chronische ziekte en mantelzorgers in hun kracht zetten. Dat is het fundament. Tal van activiteiten en projecten, o.a. groeps- en individuele vakanties staan ten dienste van het verbeteren van de levenskwaliteit.

De Duo-werking wil mensen weer vertrouwen helpen krijgen en helpt opnieuw contact te leggen met anderen. Te beginnen met één iemand: de buddy. Gelijkwaardigheid is het basisprincipe: in de duo-werking doe je iets wat je samen fijn vindt. Iedereen kan iets voor iedereen betekenen.

De Boodschappenlijn is voor mensen die door ziekte of een beperking nog zelf moeilijk boodschappen kunnen doen of die met een verminderde weerstand thuisgebonden zijn in deze coronatijd. Na een telefoontje gaat Samana op zoek naar een vrijwilliger in de buurt die de boodschappen aan huis komt leveren.

Neergepend door

Els Meersschaert is altijd onderweg, met mensen. Vanuit haar woonplaats Elversele duikt ze met veel plezier de wereld in om af te spreken ergens in het land, voor een babbel, lekker eten, een koffie of een aperitief. Verbinding en echte ontmoeting creëren via betekenisvolle gesprekken, samen ontdekken en waarderen van wat werkt geeft Els energie. Verhalen van mensen over momenten die ze zelf beleefd hebben, vormen de basis van haar werk als facilitator bij tussentijd.