Het wordt hoog tijd dat de samenleving de daklozen ziet als volwaardige mensen. Zonder oordeel, en met de vaste wil hen bij te staan om iets van hun leven te maken.  Marleen Hus van Café Anoniem is warm en strijdvaardig. Voor daklozen is Café Anoniem een rustplaats, waar ze kunnen bijkomen van het vermoeiende straatleven. ‘Onze gasten willen gezien worden in hun bestaan. En ze hebben iemand nodig die een eind naast hen op weg wil gaan.’

Marleen coördineert het Hasseltse Café Anoniem, een huiskamerproject:  studenten, buurtbewoners en thuislozen kunnen er terecht voor ontmoeting, een maaltijd, een douche en het gebruik van een wasmachine.  Minne Bex, medewerker bij Steunpunt Vakantieparticipatie, woont in Hasselt en bezocht eerder al Café Anoniem om vakanties voor mensen in armoede te promoten.  ‘Ik leerde Marleen Hus toen kennen als een straffe madam. Het maakte me benieuwd naar haar verhaal.’  Samen met een reporter trok Minne naar Hasselt voor een lange babbel met Marleen.

Plek om bij te komen

Het zou niet mogen waar zijn, maar het is wél realiteit:  er zijn anno 2014 nog altijd te weinig opvangplaatsen en betaalbare kamers voor thuislozen. Er zijn nog altijd mensen die dag in dag uit op straat moeten leven. ‘Dakloos zijn is ontzettend stresserend en vermoeiend’, zegt Marleen. ‘Die mensen hebben nergens privacy. Nergens! Ze worden overal verjaagd, slepen dag in dag uit hun weinige bezit mee in plastic zakken, raken die soms al eens kwijt, maken zich daar zorgen over. Café Anoniem is voor hen een plek waar ze kunnen komen zitten en uitrusten. Waar ze zich eens kunnen wassen en warm kunnen eten. Waar ze terecht kunnen bij anderen die op een menselijke manier met hen omgaan.’

"Dakloos zijn is ontzettend stresserend en vermoeiend. Die mensen hebben nergens privacy. Nergens!"

- Marleen

Zie mij, ik besta!

Nochtans wil Marleen niet horen van liefdadigheid. Waar het voor haar om draait is dat mensen een doel nodig hebben om voor te leven en dat ze als mens gezien worden in hun bestaan. Op dat appèl hebben we als samenleving een antwoord te zoeken.  ‘Ik besta. Kijk naar mij. Zie mij. Praat met mij: dat is de vraag van de mensen die hier over de vloer komen. ‘Ze willen voelen dat je hen graag ziet, dat je echt bent in de relatie. We hebben niets aan gestes van verenigingen die hier voedseloverschotten van hun bijeenkomsten en feestjes willen afleveren. We hebben vrijwilligers nodig die naast de mensen staan. Warm en zonder oordeel. Mensen die onze gasten helpen opnieuw een doel te vinden in hun leven.'

"Ik besta. Kijk naar mij. Zie mij. Praat met mij: dat is de vraag van de mensen die hier over de vloer komen."

Relaties aanknopen is effectiever dan anoniem willen geven

Marleen geeft toe: die vorm van vrijwilligerswerk vraagt moed. Je wordt uitgedaagd om door de miserie en verslaving heen de mens te zien. Een relatie aanknopen met een ander die heel verschillend is dan jijzelf is niet makkelijk. Dan kom je ook je eigen grenzen tegen. Nog teveel vrijwilligerswerk blijft onpersoonlijk in de comfortzone hangen, vindt Marleen.  ‘Een voorbeeld: er gaat zoveel energie in het samenstellen van voedselpakketten.  Het is nodig dat dit er is, maar alleen maar als overbrugging naar een beter leven. Structureel verandert dat niets. Een maatje, een buddy kan wel heel betekenisvol zijn voor onze gasten.’

Als het warm nest ontbreekt

Eén van de gasten van Café Anoniem is een jonge vrouw, net geen kind meer. Ze behoort tot een groeiende groep van jonge mensen die over de rand van de maatschappij valt. Een generatie die nooit heeft leren omgaan met deze complexe samenleving. ‘We kunnen van hen niet verwachten dat ze op eigen kracht hun boeltje weer op orde brengen na een flinke tegenslag of wanneer ze door verslaving hun levenskracht kwijt zijn. Die jongeren hebben een warm nest moeten missen. Ze hebben niet de waarden meegekregen die richting geven aan hun leven. Ze dragen dikwijls een verschrikkelijk verleden mee en houden er vertroebelde relaties aan over.’ Marleen fungeert als ankerpunt voor het meisje. Ze is geen hulpverlener, maar zit de hulpverleners wel op de hielen als het moet.

"We kunnen van hen niet verwachten dat ze op eigen kracht hun boeltje weer op orde brengen na een flinke tegenslag of wanneer ze door verslaving hun levenskracht kwijt zijn."

Moeder zijn

De manier van werken van Marleen en haar team is nog best te vergelijken met hoe vaders en moeders er – in optimale omstandigheden- voor hun kinderen zijn: opvangen, aanmoedigen, steunen, bemiddelen, de weg wijzen, in de bres springen en pleiten als het nodig is. ‘De professionele hulpverlening mist die functie: als een buddy naast de mensen staan om hen te helpen door het juridisch en administratief doolhof te geraken’, zegt Marleen. Bij Café Anoniem halen ze precies daar veel kracht uit. ‘Elke keer als er iets beweegt met bijvoorbeeld het OCMW, haal ik daar weer energie uit om verder te doen.’

Meer weten over het werk van Marleen Hus en Café Anoniem? Lees dan ook dit artikel.

In gesprek met

Marleen Hus is coördinator van Café Anoniem in Hasselt, een ‘huiskamerproject’ waar bewoners, studenten en thuisloezen terecht kunnen voor rust, ontmoeting, een maaltijd en persoonlijke hygiëne.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.