Zevenentwintig en een rugzak vol levenservaring. Ik kijk in de ogen van Musti Önlen en ervaar dat hoop zich van mij meester maakt. Deze jongeman toont tot wat de generatie twintigers in staat kan zijn. Dat ze de wereld kunnen transformeren tot een betere plek. Musti’s ambitie reikt hoog: hij zal een pelgrimshuis stichten in het noorden van Spanje, met en voor jongeren in de bijzondere jeugdzorg. Want daar, in de hulpverlening aan kwetsbare jongeren ligt een stuk van zijn persoonlijke geschiedenis. Zeven jaar geleden verliet hij de bijzondere jeugdzorg en wandelde in 77 dagen 2050 kilometer van Parijs naar Santiago De Compostella. De reis transformeerde zijn leven. ‘En nu is het aan mij om iets terug te doen voor de bijzondere jeugdzorg’, zegt Musti.

Musti praat over zijn droomproject in termen als ‘wij gaan’ en ‘wij zullen’. Geen greintje twijfel onder zijn woorden. Dit zal waar worden, omdat het goed zal zijn. ‘Ik pitchte het idee bij gedeputeerde Frank Smeets en minister Vandeurzen.  Allebei waren ze vol lof. Ik voel steun van collega’s uit het jeugdwerk en de bijzondere jeugdzorg. Ik wil op audiëntie bij de paus, en daar zal de aartsbisschop me bij helpen. En ik kijk in de richting van Europese subsidies en fondsen in eigen land.’

Hij zal er honderd procent voor gaan. En zijn werk zal invloed hebben. Standvastigheid nestelde zich al. Geduld is onderweg. De volgende stap is het project uitschrijven, partners engageren en dan een plek in Spanje vinden. Deze zomer trekt de jonge pionier al een eerste keer op prospectie. Wie denkt via deskundigheid, netwerk, vrijwillige inzet of financiële steun bij te kunnen dragen aan het project, mag van zich laten horen.

Time-out voor Vlaamse jongeren

Over vijf jaar zal Musti in Spanje verblijven, zegt hij. De plek moet nog gevonden worden, en partnerschappen uitgebouwd. Maar het zal doorgaan. ‘Ik zie het als een huis met twintig verblijfsplaatsen voor pelgrims naar Compostella. Elke maand ontvangen we er tien jongeren die in een problematische opvoedingssituatie verkeren. Weet je, in de puberteit zien vele jonge mensen hun leven donker. De zelfmoordcijfers bij jongeren zijn enorm hoog, en voor jongeren in de bijzondere jeugdzorg is dat nog veel schrijnender.’ Het pelgrimshuis in Spanje, voor jongeren uit Vlaanderen, moet een soort time-out project worden, zegt Musti, om jongeren te helpen weer aansluiting te vinden bij het leven.

Ervaren dat het leven op jou wacht

Musti ziet het helemaal voor zich. De jongeren en hun begeleiders zullen eerst twee weken genieten van een vrijetijdsaanbod in groep. Ze zullen er kunnen tuinieren in een biotuintje, helpen op een miniboerderij en bij de uitbating van het pelgrimshuis. ‘En in de avonduren wil ik groepssessies organiseren met de jongeren en pelgrims’, zegt Musti.  

"Ik wil dat jongeren in de bijzondere jeugdzorg de ervaring opdoen dat er nog een heel leven voor hen ligt, dat er veel op hen wacht om te doen en te beleven."

De laatste twee weken van hun verblijf zullen ze 250 kilometer stappen en te voet in Santiago De Compostella aankomen. Musti: ‘Dan kunnen ze zich een deel voelen van de community van pelgrims. De mensen die de tocht maken, hebben allemaal een bijzonder verhaal, doen vaak de tocht voor iets of iemand in het bijzonder. Dat is enorm inspirerend. Dan ga je als jonge mens ervaren dat je nog niet klaar bent met je leven, dat er nog veel op je wacht om te doen en te beleven.’

De kracht van een missie die van binnenuit komt

Musti’s droom valt niet zomaar uit de lucht. Op twintigjarige leeftijd was hij zelf op weg naar Compostella. ‘Ik had een hoop shit meegemaakt in mijn leven. Als vijftienjarige kwam ik in de bijzondere jeugdzorg terecht. Toen ik twintig was verbleef ik een tijdje in het ziekenhuis. Daar  ontmoette ik iemand die me over haar pelgrimstocht vertelde, en dat sprak met enorm aan. Iets later zette ik zelf de stap, nogal impulsief en achteraf gezien te weinig voorbereid.’

Musti had geen wandelervaring, noch materiaal. Met een te zwaar beladen rugzak startte hij zijn tocht vanaf Parijs. De eerste weken waren hondsmoeilijk, niet in het minst omdat Musti zich niet bewust was dat er een officiële pelgrimsroute was. Hij wandelde een zelf uitgestippelde route door dorpen waar mensen niet gewend zijn pelgrims te ontvangen. ‘Ik klopte bij kloosters en burgemeesters aan. Kon soms in een stadhuis slapen. Maar pas nadat ik ervaren pelgrims had ontmoet en na een dag of tien op de echte route terecht kwam, ging het een stuk beter.’

Transformerende ontmoetingen

Als ik Musti vraag naar momenten die belangrijk waren op zijn tocht, vertelt hij over ontmoetingen die hem diep raakten.

In Limoges logeerde hij bij zusters. Voor de kathedraal zat een dakloze. ‘De man zat daar al tien jaar, zeiden de zusters. Ik was zelf ooit korte tijd dakloos, en dat raakte me. Ik ging bij hem zitten en deelde mijn voedsel met hem. De man vertelde dat hij vijftien jaar lang voor zijn zieke vrouw had gezorgd en na haar overlijden bankroet ging. Later sprak ik de zusters aan over mijn verwondering: hoe kwam het toch dat deze man elke dag in hun leven was zonder dat zij hem hielpen? Ze konden niet meer zien dat die man meer was dan een stuk van hun vertrouwde straatbeeld.’

In de regio Périgueux kreeg Musti het zwaar. Het regende dagenlang, en na een stortbui raakte hij doorweekt, onderkoeld en hongerig. Liften lukte niet, en toen hij in een dorp aankwam vroeg een meneer ‘Monsieur, ça va?’. Musti: ‘Ik kreeg hyperventilatie en werd wakker in een medische post. Een Belgisch koppel, vrijwilligers in een pelgrimsvoorziening, haalden mij daar op en legden me in de watten. Ik was ik bijna zover ermee te kappen. De verhalen van de man hebben mij toen door die diepe twijfel gehaald.’

De tocht doorheen Frankrijk was vaak eenzaam. ‘Ik wandelde meestal alleen. Als ik er nu op terugkijk: dat was ook nodig. Dat was goed zo.’ In Spanje veranderde er veel. Dan wordt de Camino een ware autostrade van pelgrims uit alle culturen. Musti ontmoette mensen uit Canada, Italië, Spanje, Argentinië, Australië en Brazillië. La Famillia del Camino worden ze genoemd. En zo voelde het ook: een familie van mensen, verbonden met elkaar en elk met een eigen verhaal en doel.

Rollercoaster naar transformatie

Zevenenzeventig dagen stappen: dat klinkt als bijzonder zwaar. Dat was het ook, bij momenten. ‘Ik heb vaak een rollercoaster van emoties ervaren’, zegt Musti.

"Het ene moment kon ik me euforisch voelen, het volgende tuimelde ik het diepe. Je komt het diepste van jezelf tegen. Je stapt alleen, in de natuur. Je begint kritisch te reflecteren over je leven, en dat gaat behoorlijk diep."

Als Musti vertelt, zie ik hoe de momenten van transformatie zich aaneenrijgen en waar de kiemen van zijn kracht wortelden. En dan vertelt hij me over het moment. ‘Ik had 60 dagen gestapt en lag in bed in een pelgrimshuis. Ineens begon ik te huilen, er was geen stoppen aan. Na een half uur daagde het besef: ik moet mijn ouders vergeven. Op dat moment kreeg ik vrede met mijn verleden. Er viel een zware last van mijn schouders, en er kwam ruimte voor mezelf en voor de toekomst.’

Toen Musti zijn Camino voltooide, was hij een nieuw mens. ‘Ik voelde me heel sterk. Getransformeerd tot een man die onderweg vrede vond. Vroeger durfde ik me niet tonen. Ik kon niemand aankijken. Ik had geen enkele band met de toekomst. Die tocht, nu zeven jaar geleden, heeft mij gevormd tot de man wie ik nu ben.’

Die man heeft nu een plan, ontstaan uit een transformerende reiservaring en hoop. Een hoop in het bijzonder voor jonge mensen die vandaag opgroeien in moeilijke omstandigheden. De hoop dat zij – net als Musti zelf - hun wereld kunnen openen en zichzelf kunnen vinden in wat ooit een Vlaams pelgrimshuis langs de Spaanse Camino zal worden.

In gesprek met

Musti Önlen (27) woont in Hasselt en werkt als educatief medewerker bij het Internationaal Comité. Vanuit een moeilijke thuissituatie kwam hij in de bijzondere jeugdzorg terecht. Toen hij twintig was, liep hij in 77 dagen de Camino van Parijs naar Santiago de Compostella. Het bracht hem tot op het punt waarop hij zijn ouders kon vergeven – en dat maakte ruimte vrij om aan zijn toekomst te denken.

Na zijn voettocht naar Santiago de Compostella kon hij beroep doen op hulp van het OCMW en doorliep hij een perfect opleidingstraject tot maatschappelijk werker. Hij deed stage in Peru en vond snel werk. ‘Aan jongeren die nu studeren zou ik willen zeggen: reis! reis! reis! Leg verbindingen met andere mensen en snuif culturen op. Op een ander ontdek je dat het ook hier anders kan.’ Musti is nu als werkstudent bezig aan een masteropleiding sociaal beleid.

Musti is geëngageerd vrijwilliger voor de daklozen in Hasselt, de Palestijnse ambassade in Brussel, het Raadgevend Comité Jeugdhulp en het Intersectoraal Regionaal Overleg Jeugdhulp, waar hij het cliëntperspectief inbrengt vanuit etnisch-culturele minderheden. ‘Vrijwilligerswerk maakt mijn netwerk groot. Ik zou het alle jonge mensen willen aanbevelen: steek je kop buiten, doe iets voor een ander!’

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.