Op een heel eigen wijze verbindt museum M Leuven oude kunst met hedendaagse kunst. Heel diverse kunstobjecten staan en hangen er - vaak in thematische tentoonstellingen - naast elkaar. Zo gaan ze in dialoog met elkaar. Bij M houden ze van verbinden en openheid. Ze beseffen dat een toegankelijk museum nog niet iedereen bereikt. Daarom bouwen Charlotte Van Peer en haar collega’s van de publiekswerking voortdurend bruggen. Tussen museum en publiek. Tussen kunst en mensen. Tussen verschillende blikken en perspectieven. ‘We willen connectie kunnen maken met ieders leefwereld. Kunst, een kleur of object, bezit de kracht een hele wereld op te roepen en een dialoog te starten. Dat willen we voor iedereen bereikbaar maken.’

Museumspelstraat en familieparcours

Charlotte en haar collega’s bouwen vele bruggen tussen museum en publiek. Zo werkte zij mee aan een specifiek aanbod voor mensen met een visuele beperking, en een stappenplan voor mensen met autisme*. Ze werkt ook aan projecten samen met een kinderziekenhuis en gevangenis. Daar brengen ze de kunst letterlijk naar de mensen. Ze geeft familieparcoursen, themadagen en een zomeraanbod vorm.

Zo is er deze zomer de Museumspelstraat**. De hele zomer kunnen kinderen, families en jeugdbewegingen in de museumtuin komen spelen en gezellig vertoeven. Op zaterdag zijn er gratis workshops. Iedereen is welkom, wanneer je wil. ‘We zorgen voor een ruim spelaanbod en kleden de tuin gezellig in. Hopelijk ervaren mensen hier even vakantie in eigen stad. We willen dat ze de plek leren kennen: onze steeds toegankelijke tuin met de prachtige eik. We kiezen bewust voor laagdrempeligheid en werken samen met Huis van het Kind. Onze letterlijke buur. Zij bereiken veel gezinnen, ook anderstalige gezinnen. Misschien kunnen we mensen ondertussen warm maken voor een familieparcours in het museum.’

“Ouders, nonkels en oma’s mogen ook fantaseren, spelen en ontdekken in het museum.”

Tijdens zo’n familieparcours** krijgen jonge en oudere bezoekers een gratis boekje met opdrachten rond de tentoonstellingen. ‘In elk aanbod proberen we verbinding en verbeelding te stimuleren. Iets waar kinderen vaak veel beter in zijn. Ouders, nonkels en oma’s mogen ook fantaseren, spelen en ontdekken in het museum. We hopen dat ze de opdrachten samen doen en samen aan het werk gaan. Verhalen delen en fantaseren. Leren van elkaar. Samen een mooi moment beleven.’

Elk jaar wat meer thuis in het museum

Met de Mater Dei-school in Leuven - een lagere school die kinderen van heel diverse afkomst bereikt – heeft M een jarenlang samenwerkingsproject. Elke leerjaar komt naar het museum voor een eigen programma. Charlotte ziet er prachtige dingen ontstaan: ‘De leerlingen van het derde jaar kregen een bewegingsworkshop in het museum. Ze kenden het hier al van eerdere bezoeken. Ze toonden de dansdocente verschillende kunstwerken en wezen haar de weg. Dat is prachtig! De kinderen die volwassenen spontaan gaan rondleiden en een stukje eigenaarschap over het museum hebben.’

De zesdeklassers krijgen een gidsopleiding van Charlotte en de leerkrachten. Ze werken toe naar een toonmoment waarbij ze groepjes ouders en leerkrachten door het museum gidsen. Velen staan versteld hoe de leerlingen gegroeid zijn, zeker in zelfvertrouwen. De kinderen kiezen zelf wat ze over de kunstwerken vertellen. ‘Er was een groepje meisjes die bij een beeld van een slapend kindje een prachtig verhaal vertelde over een kindje dat was gestorven en naar de hemel ging. Dat raakte me. Het toont wat een kunstwerk kan losmaken. Het toont de kracht van verbeelding. En hoe kunst ook een katalysator kan zijn voor gebeurtenissen in hun eigen leven.’

“Dat is prachtig! De kinderen die volwassenen spontaan gaan rondleiden en een stukje eigenaarschap over het museum hebben.”

‘Leerkrachten focussen vaak op kennisoverdracht. Achteraf waren ze blij dat we de kinderen vrij hadden gelaten en zo hun verbeelding aanspraken.’ Charlotte leert veel van de visie van leerkrachten, van schoolkalenders en leerplannen. De leerkrachten raken steeds meer vertrouwd met het museum. Een band die hopelijk ook na het project blijft bestaan. En dat geldt ook voor de families. ‘Vele ouders komen bij het toonmoment voor het eerst in museum. In de eerste plaats zijn ze ontzettend fier op hun kinderen. Tegelijk hopen we dat sommigen van hen nog eens terugkomen. Zo’n project kan een domino-effect hebben.’

Kunstwerken horen, verbeelden en voelen

Het museum ontwikkelde een aanbod voor mensen met een specifieke beperking, zoals audiodescriptie bij de audiogids. Dat is een uitvoerige beschrijving van hoe kunstwerken eruit ziet. Er is ook een rondleiding voor mensen met een visuele beperking en één voor mensen met dementie. Beide rondleidingen focussen op zintuigen en verhalen. ’99,9 procent van de objecten in het museum kan je nog steeds niet aanraken, maar sommige wel. Het oude gedeelte van het museum was vroeger de ambtswoning van de burgemeester. Er staat een wijnfontein. Met een groot bassin en zwanenkopjes waar vroeger wijn uitspoot. Met handschoenen aan kunnen bezoekers alle onderdelen van de fontein ontdekken.’

Steeds meer probeert het museum inclusief te werken. ‘We merkten dat veel mensen de audiodescriptie graag beluisterden, ook ziende mensen. Dus zijn we die inclusief gaan inzetten en spreken we er nu een breed publiek mee aan. In coronatijden bleek audiodescriptie trouwens een perfect middel om mensen van thuis uit met een kunstwerk in contact te brengen. Dus maakten we er podcasts van. Luisterend naar de beschrijving kunnen mensen zich het kunstwerk verbeelden. Later kunnen ze komen kijken. Het inclusief werken is een zoektocht, één die ook ideologisch en filosofisch is.  We kunnen hier zeker nog stappen in zetten, graag samen met partners.’

“We merkten dat veel mensen de audiodescriptie graag beluistereen, ook ziende mensen.”

Charlotte beklemtoont: hun aanbod werkt door de kracht van samenwerkingen en door de expertise en het netwerk van hun partners. Ze hoopt met nog veel verschillende mensen samen te werken en te leren van hun perspectief. ‘Zeker als mensen eerlijk kunnen zeggen wat ze er van vinden, leer ik veel. Onlangs sprak ik met jeugdwerkers, ze spuiden idee na idee. Hun blik opende een heel andere wereld voor me. Ik hoop dat we met partners kunnen blijven samenwerken om bruggen te bouwen naar extra mensen. Ik zou ons aanbod ook graag in elke stap samen met doelgroepen uitwerken en vormgeven. Zodat we nog meer en beter bereiken en raken.’

Wat denk je dat die persoon aan het doen is?

Een kunstwerk in het museum dat Charlotte bijzonder raakt, is ‘Position’ van Koenraad Dedobbeleer. ‘Het is een beeld van een persoon onder een groen ziekenhuisdeken. De persoon houdt het deken met twee gebalde vuisten vast. Ik hou van kunstwerken die zo sprekend zijn dat ze iedereen meteen iets zeggen. En die bij een tweede blik een heleboel vragen oproepen. Dit schilderij doet dat. Afhankelijk van mijn gemoedstoestand kijk ik er anders naar en roept het een andere sfeer op. En als ik het aan groepen vraag, krijg ik heel diverse antwoorden. Een persoon die ziek is. Een persoon die rust…

“Dat mensen met heel andere blikken elkaar ontmoeten voor het kunstwerk in M en er samen over in gesprek gaan. Dat is mijn droombeeld.”

Dit kunstwerk is open, laat die verschillende stemmen toe en nodigt uit tot dialoog. Hier zit de gelijkenis met mijn werk. We willen verschillende mensen, blikken, achtergronden en perspectieven uitnodigen. We willen hen bereiken en een stem geven. We willen openheid houden voor al die stemmen naast elkaar. Dat mensen met andere blikken elkaar ontmoeten voor het kunstwerk in M en er samen over in gesprek gaan. Dat is mijn droombeeld.’

* De M van M Leuven staat ook voor maatwerk. Hier vind je meer info over de toegankelijkheid van het museum en hun specifieke rondleidingen.

** M Leuven nodigt je deze zomer graag uit in de Museumspelstraat en voor één van haar familieparcoursen.

Foto’s: M Leuven
Headerfoto: Karl Bruninx

In gesprek met

Charlotte Van Peer werkt sinds drie jaar als publieksbemiddelaar bij Museum M in Leuven. Ze vindt het heerlijk om tussen de kunstwerken te werken en om telkens weer te ervaren hoe relevant kunst is en hoe het mensen inspireert. In haar werk houdt ze er ontzettend van om te leren van andere mensen en hun perspectieven. ‘Efkes in een andere wereld zijn’ en ‘genieten van het onderweg zijn’, daar geniet ze van in haar vrije tijd, dichtbij huis en ver weg op vakantie.

M Leuven springt in het oog met een mix van oude en hedendaagse kunst in het historisch centrum van Leuven. De collectie van meer dan 52.000 objecten is het kloppende hart van M. M Leuven is een ontmoetingsplaats voor jong en oud.
In 2016 werd M de eerste ‘Able-ambassadeur’ in Leuven. M sloeg hiervoor de handen in elkaar met de adviesraad toegankelijkheid van de Stad Leuven. Samen werken ze aan een inclusief en toegankelijk museum.
M wil ook financieel toegankelijk zijn. Zo krijgen kinderen en jongeren tot 18 jaar gratis toegang tot het museum en betalen mensen met een kansentarief (op vertoon van UiTPAS of bewijs fonds 'Vrijuit') twee euro.

In de zomer van 2021 kan je via Iedereen Verdient Vakantie genieten van een Ontdekkingtroef-vakantie in Leuven, met een bezoek aan M inbegrepen.

Neergepend door

Els Hillaert leeft op van inspirerende verhalen horen en delen, invoelend luisteren, woorden die de kern raken, zorgzaam samenwerken en meewerken aan diepgaande verandering. Sinds maart 2020 is ze verhalenwever bij Iedereen Verdient Vakantie en ook als freelancer schrijft ze graag heldere en bezielde tekst en verhalen voor waarde.n.volle initiatieven.