Amper honderdtwintig jaar geleden was de kust een langgerekt duinenlandschap bezaaid met kleine vissersdorpen, verbonden door weinig wegen. Bewoners knoopten de eindjes aan elkaar via bescheiden landbouwactiviteiten, een moestuintje en strandvisserij. Vele landbouwers en vissers vochten zich een weg uit de armoede door in te schepen naar IJsland, vanwaar tonnen kabeljauw en heilbot naar onze streken werden verscheept. Je kunt het je vandaag nog moeilijk voorstellen wanneer je flaneert op de dijk, struint langs het strand of likt aan een ijsje. Een bezoek aan het NAVIGO doet je met nieuwe ogen kijken naar je vakantie-omgeving.
IJslandvaarders prominent aanwezig
Het verhaal van de IJslandvaarders blijft hangen na namiddagje ronddwalen in het Nationaal Visserijmuseum NAVIGO in Oostduinkerke. Omwille van de snijdende armoede van de kustbewoners in de late 19de, begin 20ste eeuw. Omwille van de grote risico’s die vaders en zonen namen toen ze vertrokken naar de IJslandse wateren. Omwille van de vaak schrijnende verhalen van maandenlange zeevaarten, het harde leven aan boord, het labeur die mensen zich getroostten om vooruit te komen in het leven.
Een weg uit de armoede
In de tijd dat de grootouders van onze grootouders jonge twintigers waren, kostte een brood 40 cent van een oude Belgische frank. Omgerekend naar de Euro zou dat 1 eurocent betekenen. Goedkoop, zeg je? Dat blijkt al snel relatief: een kleine boer verdiende in 1880 1,2 Belgische frank, of 3 eurocent per dag. Geen wonder dus dat de landbouwers aan de kust hun heil zochten in de visserij. Ze trokken uit pure noodzaak naar IJsland, om in die rijke wateren op kabeljauw en heilbot te vissen. Wie geluk had overleefde de barre, lange tochten, en kon met de opbrengsten een beter bestaan opbouwen.
De zee als levensader
Aandachtig dwalen door het Visserijmuseum zet een mens vanzelf aan het denken. Over de relatie van de mens met zijn streek, met de natuurlijke rijkdommen van zijn omgeving, met het harde labeur waarmee onze voorouders hun toekomst – en onze welvaart – opbouwden. Het werpt een ander licht op de zee en de kust: vandaag voor heel veel mensen een bron van ontspanning en rust, ooit voor de kustbewoners de levensader tot een menswaardig bestaan. Staan we vandaag op de schouders van deze voorouders? Bouwen we onze ontspanningseconomie op hun arbeid en risico’s? Een duik in de geschiedenis via verhalen, kunstwerken en zelfs oude filmpjes roept vragen op, om tijdens je vakantie rustig over te mijmeren.
Meer zien, meer horen, meer begrijpen van de zee
Dwalen door het Visserijmuseum geeft je bovendien nieuwe ogen en oren. Zintuigen waarmee je meer kunt ervaren dan zee, strand, een volgebouwde kustlijn.
Borrelende, bruisende diepte vol van leven
Ga eens langs bij het NAVIGO. Luister naar het geluid van de zee, de borrelende, bruisende diepte van de wateren, het gekrijs van de meeuwen, de noodsignalen van vissers. Zie met eigen ogen rondzwemmende zeebaars, tarbot of goudbrasem. Ontwaar de tarbot, die haast niet te onderscheiden is van het zand waarin hij zich verschuilt. En verbaas je erover dat de hondshaai meer op een paling dan op een haai – laat staan op een hond - lijkt.
Een extra dimensie voor je vakantie aan zee
Liefhebbers van de Belgische kust zouden – meen ik – het Visserijmuseum beleefd moeten hebben. De kleur van het verleden, de geluiden van de zee, de verhalen van de mensen die er wonen en werken. De verhalen van armoede, en hoe generaties Vlamingen hebben en houden riskeerden voor een beter leven voor zichzelf en uiteindelijk ook voor ons. Je verblijf aan ’t zeetje, krijgt er een nieuwe dimensie bij.
In gesprek met
Het Nationaal Visserijmuseum NAVIGO ligt in Oostduinkerke-dorp. Je komt er makkelijk met de bus. Vanaf de dichtstbijzijnde tramhalte (Oostduinkerke bad) stap je een klein half uurtje.
Sinds 2014 werkt het NAVIGO mee in het netwerk van Vakantieparticipatie en biedt korting aan mensen met een beperkt inkomen. Een twintigtal vakantiegangers boekten inmiddels al een bezoek via de gids Daguitstappen. Meer informatie over het aanbod vind je hier.
Dit verhaal werd gepubliceerd op 20 november 2014 in de categorie Daguitstap.
Neergepend door
Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.
