Het grootschalig luisteronderzoek van Iedereen Verdient Vakantie (2017) bracht aan het licht dat vakantiedrempels verbrijzelen wanneer mensen het voor elkaar opnemen. Mensen die zich verbonden weten met anderen, vinden makkelijker de weg en de moed om in het onbekende te stappen. In die verbonden netwerken zetten warme mensen vaak net dat éne stapje meer om mogelijk te maken wat anders onmogelijk zou blijven. We kunnen allemaal het verschil maken voor een ander. Dat is precies wat het peter en meter project in Lommel helpt mogelijk maken. Voormalig directeur van Akindo Liset Hamblok pioniert, gedreven door haar droom dat iedereen erbij kan horen in de samenleving.

Tijdens een gezinsvakantie bij Akindo in 2004 ontmoette Liset een Armeens gezin met twee kinderen. Het koppel woonde in Lommel en had weinig contacten met de omgeving. Ze wilden graag hun kinderen laten dopen. Liset vond twee koppels, monitoren bij Akindo, bereid om peter en meter te worden van de kinderen. Later kwamen er nog twee kinderen bij in het gezin, die elk ook een peter en meter vonden in het netwerk van Liset. Onlangs vierde het gezin het vormselfeest van hun tweede dochter en het doopsel van de twee jongsten. Ruim vijftig vrienden, buren, peters en meters vierden mee. Dit gezin wordt nu omringd door mensen. Het gaat hen goed. Liset: ‘Toen ik hen ontmoette, leefden ze in moeilijke omstandigheden. Nu zie ik gelukkige, trotse en gastvrije mensen.’

De keuze: familie worden van elkaar

Sinds 2017 zetten de stad Lommel, het OCMW, het Cultuurcentrum en andere lokale initiatieven hun schouders onder het peter en meter idee. Het afgelopen jaar vonden 22 kinderen een peter of meter. Meer dan 30 volwassenen meldden zich aan om het peter- of meterschap op te nemen van een kind in een kwetsbare situatie.

"Meer dan dertig mensen uit Lommel zeiden ‘ja’ op de vraag: Wil jij familie worden voor een kind?"

Liset: ‘de kern van het idee is er willen zijn voor een kind in een gezin dat amper een netwerk van sociale contacten heeft. Meevieren op momenten die belangrijk zijn voor het kind, zoals een schoolfeest, een verjaardag. Aanvoelen waar je een verschil kunt maken in het gezin: eens mee naar het ziekenhuis gaan bijvoorbeeld. De brug slaan naar sport, vrije tijd en vakantie. Op een vanzelfsprekende en hartelijke manier, die vertrekt vanuit de ander graag zien. Zoals in een familie.’

Vakantie mogelijk maken

Ook de toegang tot vakantie lijkt zich te openen voor mensen die er voorheen amper konden van dromen. Steeds meer gezinnen leren het Rap op Stap kantoor kennen via hun peter of meter. Kinderen vinden de weg naar sport- en vrijetijdsactiviteiten. Peters en meters trekken met hun petekind een dag eropuit. ‘En dankzij de regeling van Rap op Stap kunnen ze die uitstap boeken aan verlaagde tarieven, ook voor de begeleider van het kind. Het is trouwens heerlijk voor de kinderen: samen met peter of meter op uitstap, en genieten van deugddoende onverdeelde aandacht.’

Onverwachte ontwikkeling

Intussen komt van het een het ander, merkt Liset op. Het peter- en meterschap blijkt net zo goed een zegen voor alleenstaande, vaak oudere, mensen. Acht verbindingen zijn al gelegd. Gezinnen van peter en meters gaan op bezoek, brengen iets lekkers te eten en leggen de brug naar wat in de buitenwereld allemaal mogelijk is. Ook daar: de brug naar vrijetijd en vakantie wordt gaandeweg gebouwd. Mensen zijn verbaasd en blij te horen dat het lokale Rap op Stap kantoor hen op weg naar een beetje extra genieten kan zetten.

Niks spectaculair, of toch?

Dat klinkt allemaal niet spectaculair, zegt Liset. En toch. De Armeense moeder die nu zelf taart brengt naar oudere mensen. Een alleenstaande moeder van vier kinderen die werk vond, nu kan auto rijden en promotie maakte. Kinderen die trots zijn op hun meter. Buren die soep brengen. Kinderen en hun peter of meter die op uitstap trekken. Gezinnen die ooit in isolement leefden en nu mensen over de vloer krijgen.

"Ik zie veel mensen die blij zijn met de verbindingen die zo ontstaan. Mensen komen terug uit hun huis. Ze komen in beweging, krijgen goesting om te leven."

Liset: ‘Het zijn die kleine momenten van zaligheid. Geluk in eenvoudige dingen. Mensen die niet meer ervaren dat er over hen heen gekeken wordt maar naar hen. Die ontdekken dat iemand naast hen wil staan. Eigenlijk is dit project een manier om de wereld een beetje te veranderen door mensen warm te omarmen.’

_{Geïnspireerd?}

_{Maak werk van verbinding tussen mensen, zegt Liset. Veel mensen hebben behoefte aan een sterkere band met de samenleving. En veel mensen zijn bereid die brug betrokken en hartelijk te leggen. Mensen in kwetsbare situaties zouden geen belemmeringen mogen ondervinden om te kunnen participeren aan de samenleving. En net daar hebben ze anderen voor nodig. Om te ontdekken wat mogelijk is, om de stap te durven zetten. Peter en meters blijken echt wegwijzers te zijn naar school, hulp, vrije tijd en vakantie.}

_{‘Je moet je durven smijten’, zegt Liset. ‘Het probleem van onze tijd is dat we te bang zijn geworden om te mislukken. Maar mislukken is niet erg. Zoeken mag. Het is veel erger om niet te proberen.’  Wil jij initiatief nemen in jouw organisatie of woonomgeving? Liset is graag bereid om haar ervaringen uit te wisselen.}

In gesprek met

Liset Hamblok is een sociaal geëngageerd mens. Ze woont in Lommel en zet zich daar actief in om mensen in kwetsbare situaties voluit bij de samenleving te betrekken. Liset was lange tijd directeur van Akindo, een vakantieorganisatie voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en gezinnen. Daar introduceerde ze het project ‘Weer Stralen’, een initiatief dat vrouwen helpt om weer zelfvertrouwen en toekomstperspectieven op te bouwen. Ze is pionier van het peter en meter project in Lommel en werkt daarin samen met de Stad Lommel, het OCMW en verschillende sociale organisaties.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Anno 2017 worden nog altijd voedseloverschotten vernietigd, terwijl sommige moeders minder dan 20 euro per week kunnen besteden aan voeding voor hun gezin. Structurele oplossingen laten op zich wachten, maar hier en daar in Vlaanderen knopen geëngageerde mensen behoeften en bronnen aan elkaar. Zoals bij ’t Vlammeke, een vereniging die het leven van mensen in armoede draaglijker helpt maken. Deze maand bestaat de vereniging 10 jaar. Naast een sociaal restaurant en een voedselbank heeft ’t Vlammeke een Rap op Stap kantoor. Stichter Leona Van den Berghe en vrijwilligers wijzen mensen de weg naar vrijetijdsactiviteiten en vakantiekansen. Ze organiseren zelf  uitstappen en ontspanningsactiviteiten. Volgend jaar staat een heel bijzondere reis op het programma: met de Thalys naar Euro-Disney.

Om nog even terug te komen op die voedseloverschotten: Leona en haar man Raoul halen die elke dag op bij de Delhaize in de buurt en verdelen ze in hun voedselbank. ‘Als je weet dat er mensen zijn die met 20 euro per week een gezin moeten draaiend houden, begrijp je meteen dat die voedselbank gewoon noodzakelijk is,’ zegt Leona.

Vrijetijd en vakantie: ook essentieel

Als de zorg om dak, bed en brood op de plank zoveel aandacht en zorg van mensen vraagt, hoe belangrijk is vrijetijd en vakantie dan nog? Leona en Raoul twijfelen niet. ‘We hebben zelf diep in de miserie gezeten. Als je dan niet buitenkomt, sleuren de problemen je de afgrond in.’ De vereniging Ons Gedacht in Lier heeft hen er toen doorheen getrokken, vertellen ze. Ze kwamen er in aanraking met kunst, toneel en andere mensen. ‘We konden er ook eens op andere gedachten komen. Dat is nodig, want als je alleen maar over je problemen praat, geraak je dieper in de put.’ Een vriendin van Leona hielp het koppel in die moeilijke tijd om met vakantie te kunnen. Ze ondervonden aan hun eigen lijf hoe levensnoodzakelijk het is om er even tussenuit te zijn.

Voedsel, sociaal contact en ontspanning

Ons Gedacht was voor Leona en Raoul een leerschool. Inmiddels runnen ze al tien jaar ’t Vlammeke, dat in Berlaar een gelijkaardige bijdrage wil leveren zoals Ons Gedacht in Lier doet. Op woensdag is het sociaal restaurant en de voedselbedeling open. In het Rap op Stap kantoor vinden ze voor iedereen die er eens uit wil een oplossing, zeggen ze. Wie z’n voorschot voor een vakantie via Vakantieparticipatie niet in één stuk kan betalen, kan via ’t Vlammeke een afbetalingsregeling afspreken.

"In het Rap op Stap kantoor vinden we voor iedereen die er eens tussenuit wil een oplossing." - Leona

’t Vlammeke organiseert uitstappen en woont gratis generale repetities van lokale toneelgezelschappen bij.  Met de Vlampas krijgen mensen in armoede korting bij de kapsters in het KTA, bij kringloopwinkel Opnieuw&Co en de voetbal van Lierse.

Sparen voor een groot avontuur

Volgend jaar trekken ze met zestig mensen naar Euro-Disney. Deelnemers betalen 100 euro, en sparen dat bedrag in wekelijkse sommen van 5 euro. ‘En eens we met de Thalys onderweg zijn, kunnen we iedereen nog eens 100 euro zakgeld geven’, zegt Leona trots. Die extra middelen brengt ’t Vlammeke bijeen via sponsoring, de organisatie van bingonamiddagen en de verkoop van poffertjes en spek op kerst- en avondmarkten. ‘En enkele scholen doen in de Warmste Week een inzamelactie.’

Vakantie is geen luxe. Uitkijken naar een bijzonder avontuur ontspant de boog al eens. ‘Iedereen moet een beetje geluk kunnen ervaren. Daar doen we ’t voor.’

In gesprek met

Leona Van den Berghe, haar man Raoul en vriend Robby richtten in 2007 ’t Vlammeke op. Met een sociaal restaurant, voedselbedeling, ontspanningsactiviteiten, en vrijetijds- en vakantiebemiddeling willen ze het leven van mensen in armoede draaglijker maken.

’t Vlammeke vierde op 9 december 2017 haar tiende verjaardag met een sponsorfeest en een gratis feestavond voor iedereen, met optredens van lokale vedetten.

 

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Toen Steunpunt Vakantieparticipatie haar vroeg of ze wilde helpen bij het grootschalig luisteronderzoek, hoefde ze niet lang na te denken. Een volmondige ‘ja’ en een tweedaagse training later, begon Marleen Vandecraen in april '17 aan haar persoonlijke luistertocht. Bij mensen en organisaties uit haar gemeente Mol en tijdens de stops van de Iedereen-Vakantie-Toer luisterde ze naar verhalen over hoe wij in Vlaanderen wel (en soms niet) vakantie mogelijk maken voor elkaar. Haar taak zit er – voorlopig – op. Marleen kijkt terug en ziet dat haar leven veranderde. ‘Ik voel me nu opgenomen in een netwerk van mensen die vakantie willen mogelijk maken voor anderen’, zegt ze.

Marleen is chronisch ziek. Ze moet nauwkeurig luisteren naar haar lijf, dat rust en regelmaat nodig heeft. Uit werken gaan lukt niet meer. Vrijwilligerswerk dat ze kan afstemmen op wat haar lichaam nodig heeft, kan wel. Meedoen met het grote luisteronderzoek van Vakantieparticipatie werd voor haar een periode van omschakelen, zegt ze.

Vertel wat meer, Marleen

‘Al bij de eerste afspraak voor een vakantieverhaal kwam ik Emily tegen van het sociaal huis in Mol. Zij vertelde me dat ze een Rap op Stap kantoor wilde oprichten, en vroeg of ik daar iets wilde in betekenen. Ik ben daarover gaan nadenken en werd enthousiast. We zitten nu in de opstartfase, en ik merk dat me dat dag en nacht bezighoudt. Ik wil mijn steen bijdragen.

"Ik wil mensen helpen om vakantie mogelijk te maken. Ik kan hen de weg wijzen en bijstaan om praktische dingen te regelen. Dat geeft mij – meer dan voorheen – het gevoel iets te betekenen in de maatschappij." - Marleen

Hoe belangrijk is dat voor jou, van betekenis zijn voor de samenleving?

‘Belangrijk, zeker en vast. Het gaat me financieel niets extra opleveren, maar dat is niet zo van tel. Wat het wel opbrengt is warmte, genegenheid. De reis die ik deze zomer deed om zoveel verhalen op te halen, gaf me een duw. Ik leerde mensen kennen en ontdekte hoeveel mensen het recht op vakantie steunen. Als ik na een dag verhalen sprokkelen ging rusten, kon ik daar nog van nagenieten. Ik voel me nu opgenomen in een netwerk rond een thema dat ik heel belangrijk vind.

Soms schrok ik ook wel van uitspraken die mensen wel eens doen. Zo heb ik ergens onderweg iemand horen zeggen dat er voor mensen in armoede veel te veel gedaan wordt. Ik was daar toen perte-totale van. Maar daardoor leerde ik: er zijn nog wel mensen die zo denken. En daarom is dit werk belangrijk.’

Dat luisteren naar zoveel verhalen over vakantie, wat deed dat met jou?

‘Ik merkte dat het mensen deugd doet als iemand echt naar hen luistert. Als je mensen die ervaring kan geven, krijg je waardering terug. Ik kreeg het gevoel dat ik niet alleen sta, dat andere mensen van dezelfde dingen wakker liggen. En – ook leuk – ik heb meer zelfvertrouwen. Door te luisteren en voor het onderzoek iets te betekenen, en vooral door nu in het avontuur van de start van Rap op Stap in Mol mee te kunnen stappen.’

Wat ontdekte je in al die verhalen, Marleen? Wat moet er volgens jou zeker klinken?

‘Het is mij opgevallen dat mensen in armoede vaak vinden dat ze geen recht hebben op vakantie. Ze zien zoiets meer als een beloning, eentje die ze niet verdienen. Medewerkers in sociale organisaties kijken daar doorgaans anders naar: voor hen is vakantie wél een recht. Wat me nog opviel is dat de zwakste mensen niet met hun problemen naar buiten durven komen. Heel jammer vind ik dat, want dan blijft alles zoals het is. Die mensen durven hun gedacht niet zeggen. Als ze dan op vakantie zijn en de dingen lopen niet zoals ze hadden gehoopt,  blijven ze daarmee zitten.

"Vaak vinden mensen in armoede dat ze geen recht hebben op vakantie. Ze blijven ook vaker met dingen zitten die ze niet durven zeggen."

Geef je eens een voorbeeld?

‘Wel, bijvoorbeeld: als mensen een verblijf kiezen dat ook kinderanimatie aanbiedt, dan kijken ze daar naar uit. Als dan bij aankomst blijkt dat die kinderanimatie afgeschaft is, valt hun plan in duigen. Maar ze durven daar meestal niets over zeggen. Dat is jammer, want als zo’n verblijf daarop attent wordt gemaakt, kan het de informatie aanpassen en komen volgende bezoekers niet met verkeerde verwachtingen. Daarom is het ook zo belangrijk dat de informatie in de vakantiegidsen helemaal correct is.’

Het luisteronderzoek was voor jou een intense periode. Zou je ’t anderen aanraden?

‘Jazeker. Ik zou zeggen: niet twijfelen, doen. Want het is een hele ervaring. En heel zeker: als Vakantieparticipatie nog meer van deze opdrachten heeft, ben ik kandidaat. Ja, ik wil dat graag nog eens doen.’

_{foto: Robert Boons}

In gesprek met

Marleen Vandecraen woont in Mol. Ze is als vrijwilliger actief bij Ons Huis, vereniging waar armen het woord nemen. Marleen werd ‘Oor’ in het kader van het grootschalig luisteronderzoek van Steunpunt Vakantieparticipatie van Toerisme Vlaanderen. Ze verzamelde een dertigtal getuigenissen van mensen in armoede, van vakantiegangers, van sociale organisaties en initiatieven die vakantie organiseren voor mensen die drempels ervaren. Ze sprak mensen in haar eigen gemeente en doorkruiste Vlaanderen, mee met de Iedereen-Vakantie-Toer van Vakantieparticipatie en Allez Chantez.

Steunpunt Vakantieparticipatie engageerde een 20-tal ‘Oren’. Onder meer dankzij hun inspanningen slaagde Vakantieparticipatie erin om tussen april en oktober 2017 duizend verhalen op te halen over hoe wij in Vlaanderen wel en niet vakantie mogelijk maken voor elkaar.  De eerste resultaten van dit onderzoek worden voorgesteld op het Forum 2017, op 7 december in de Oude Post in Oostende.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

In onze reeks over vrijwilligerswerk bij Akindo mochten we a-b-s-o-l-u-u-t de moni’s niet vergeten, werd ons op het hart gedrukt. We spraken met Liesbeth, Dimitri en Malika. Hun verhalen spreken van een diep engagement voor kinderen die geen zorgeloze thuissituatie kennen. Dat engagement is naturel en onvoorwaardelijk. Alle drie zijn ze het bovendien hierover eens: animator zijn bij Akindo maakt je tot een ander mens.

"Hier ben ik me er diep bewust van geworden dat er nog veel kinderen opgroeien in moeilijke omstandigheden." - Dimitri

Als animator ben je een week lang een nabije begeleider van kwetsbare kinderen. Ik kan me voorstellen dat het jullie soms ook uitdaagt. Dat je voor dingen komt te staan die je zelf moeilijk vindt. Klopt dat?

Liesbeth (lacht): ‘Ik herinner me veel momenten dat ik dacht ‘oei, hoe moet ik dat hier nu aanpakken?’. Vroeger dacht ik dat ik alles zelf moest kunnen oplossen. Bij Akindo leerde ik dat ik er soms beter iemand anders bij betrek. Raad vragen, samen oplossingen zoeken helpt echt, en beter. Dat ik fouten mag maken, dat ik ook als moni mag groeien: het is voor mij – perfectionist die ik ben – een knaap van een les.’

Dimitri: ‘Als kind kon ik lang incasseren. Gevolg: af en toe zo’n woedeuitbarsting dat ’t kot te klein was. Het is me bij Akindo ook overkomen dat een kind me zo op de zenuwen werkte dat ik het vastpakte en uitschreeuwde dat ’t nu genoeg moest zijn! Ik heb gaandeweg mijn opstomende boosheid beter leren managen. Net zoals we de kinderen leren om te verwoorden wat je niet leuk vindt, te zeggen dat je boosheid voelt groeien of even afstand te nemen, heb ik dat ook geleerd. En (glimlacht): dit jaar heb ik het niet meer meegemaakt.’

Malika: ‘Ik weet nog dat ik vroeger verwachtte dat de kinderen naar me luisterden en deden wat we in het programma hadden voorzien. Ik ontdekte dat ik daar vooral zelf nerveus van werd. Gaandeweg leerde ik mijn eigenbelang opzij schuiven en meegaan in het ritme van de kinderen. Bij Akindo leer je waar een kind nood aan heeft: dat je voor hem of haar kiest, en niet voor de structuur die jij bedacht hebt.’

"Ja, wij worden hier als moni’s tot aan onze grenzen geduwd. En net zoals we de kinderen altijd nieuwe kansen geven, zo doen we dat ook voor elkaar." - Liesbeth

Het klinkt alsof animator zijn bij Akindo van je een ander mens maakt. Hoe verandert het jou?

Dimitri: ‘Je krijgt hier snel door dat wij – kinderen uit gemiddelde gezinnen – het heel goed hebben. En dat er nog veel kinderen opgroeien in moeilijke omstandigheden. Dat bewustzijn is dieper geworden.’

Malika (lacht): ‘Het voelt alsof ik hier een beetje mama word. Dat ik hier kinderen kansen en een extra zetje kan geven zodat ze kunnen opgroeien tot een volwaardig persoon.’

Dimitri (benadrukt): ‘Oneindig veel kansen geven zelfs. Voor veel kinderen is dat een nieuwe ervaring, die ze mee naar huis kunnen nemen. Ik neem dat inzicht zelf ook mee naar alle andere aspecten van mijn leven.’

Liesbeth: ‘Zonder die ervaring hier, zou ik anders voor de klas staan. Kinderen kansen geven en altijd positief bevestigen … het wordt de kern van mijn houding als toekomstige leerkracht en moeder.'

"Bij Akindo leer je waar een kind nood aan heeft: dat je voor hem of haar kiest, en niet voor de structuur die jij bedacht hebt." - Malika

Dit jaar bestaat Akindo 50 jaar: een prima aanleiding voor Vakantieparticipatie om samen met hen stil te staan bij wat hen bijzonder maakt. In een reeks gesprekken zoomen we in op de motor van hun succes: vrijwilligers!

Lees ook: 

• Drie jonge mensen met ambitie: 'Volgend jaar staan wij hier bij Akindo als moni!'

• Kern van vrijwilligersbeleid: "Ik ben omdat wij zijn"

• Vrijwilligers aan het woord: Zes supertips voor vrijwilligersbeleid

In gesprek met

Liesbeth Fabbro volgt de lerarenopleiding. Dimitri Vandebroek is leraar en trekt nu voor een jaar als vrijwilliger naar Engeland om er een opleiding te volgen in het concept van Forest Schools. Malika Vangrinsven is orthopedagoge. Alle drie draaien ze al jarenlang mee als animator van de kindervakanties van Akindo.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.