Tientallen sociale organisaties, honderden medewerkers en duizenden vrijwilligers maken mogelijk wat anders voor mensen in armoede onmogelijk zou blijven: vakantie beleven. Ze organiseren groepsvakanties voor hun doelgroepen: kinderen, jongeren, alleenstaande ouders, gezinnen, senioren, thuisloze mensen. Om dat te kunnen, doen ze een beroep op groepsverblijven. Hoe maak je  samen, vakantieverblijf én organisator, de vakantie tot een succes? Een gesprek met vakantieverblijf Heuvelsven en een vijftal vakantieorganisaties leverde enkele inzichten op.

Groepsvakanties verlagen de vakantiedrempel voor mensen in armoede. Huh? Vakantiedrempels? Tja, ze bestaan en het zit een beetje zo:

Kinderen en volwassenen die in armoede opgroei(d)en, hebben vaak nooit de kans gehad om een vakantie buitenshuis te beleven. Een verblijf regelen, vervoer organiseren, budget bepalen, leuke activiteiten bedenken: het zijn vaardigheden die ze niet geleerd hebben. De waarde van vakantie leer je bovendien maar kennen als je die aan je eigen lijf hebt ervaren. Wat je zelf niet hebt beleefd, kun je als mama of papa moeilijk doorgeven aan je kinderen. 

Bovendien is er het gevoel van isolement, vaak ook van schaamte, die bij een leven in armoede komt kijken. Mensen worden bang om zich in onbekende omstandigheden te wagen. En vakantie, dat is net een sprong in het onbekende.  Een waagstuk dat veel onzekerheid oproept, teveel onzekerheid vaak, waardoor de sprong niet gemaakt wordt.

En dan is er ook de kwestie van centen. Vakantie kost geld. Een budget dat er bij gezinnen in armoede niet is. 

Groepsvakanties pakken die drempels aan. In groep op reis voelt veiliger, makkelijker haalbaar. Het is meestal ook beter betaalbaar. Vaak zien vakantieorganisaties dat mensen na één of enkele groepsvakanties wél de stap durven zetten naar een zelf georganiseerde vakantie op hun eentje, met hun gezin of met vrienden. Ze kregen de smaak te pakken. Of zoals Marina Stieners van vakantieorganisatie Horizont zegt: ‘Die vakantie-ervaring: dat kruipt in je bloed en gaat er niet meer uit.’

‘Die vakantie-ervaring: dat kruipt in je bloed en gaat er niet meer uit.’ - Marina Stieners

Groepsverblijven gezocht

Nogal wat vakantieorganisaties zoeken een plek waar ze in groep vakantie kunnen beleven. Een plek die privacy en samenhorigheid faciliteert. Waar vakantiegangers ‘thuis’ kunnen komen, zichzelf kunnen zijn, de ervaring hebben er welkom te zijn zoals ze zijn. Een plke waar ze de mentale rust kunnen ervaren van duidelijkheid wat kan en niet kan, wat op het programma staat, welke de afspraken zijn.

Heuvelsven in Dilsen-Stokkem is zo’n vakantieverblijf. Waar het domein zich tot nu toe vooral richtte op vakanties voor jongeren (georganiseerd door Kena en vaak ook scholen), wil het nu ook zijn gastvrijheid uitbreiden tot groepen volwassenen, gezinnen en jongeren uit kansengroepen. In een rondetafelgesprek met vakantieorganisaties Pirlewiet, Horizont, Akindo en jeugdwerkorganisatie Gigos, exploreerde beheerder Leo Jacobs wat een groepsvakantie voor deze groepen op het juiste spoor helpt. We serveren u vier inzichten.
 

Inzicht 1: ‘Verwachtingsmanagement’

Stel: je hebt lang uitgekeken naar je vakantie. Je hebt foto’s gezocht op het internet of in brochures, je hebt je een beeld gevormd van hoe er eruit ziet, wat je gaat doen, waar je gaat slapen.  Dat beeld schept je verwachting. Als je dan aankomt op je vakantieplek, wil je dat het minstens aan je verwachtingen voldoet, zoniet volgt teleurstelling. Dat eerste gevoel zet de toon voor de tijd die volgt. ‘En daarin zit een belangrijk taak voor de begeleiders van groepsvakanties’, vindt Leo van Heuvelsven. ‘Voor een vakantie bij ons is het nodig de mensen voor te bereiden op een vakantie in de natuur, hen te laten uitkijken naar de ruimte en de stilte die ze kunnen ervaren.’ Bovendien is het goed vooraf al stil te staan bij de kenmerken van de accommodatie: de sfeer, de eenvoud, de inrichting van de slaapplaatsen.  

Leo vat het samen onder de noemer verwachtingsmanagement. Een taak voor de begeleiders, die natuurlijk die rol pas goed kunnen vervullen als ze volledige en eerlijke informatie krijgen van het vakantieverblijf.
 

Inzicht 2: Thuiskomen op vakantie

Ergens voor het eerst aankomen is een spannend moment. Voor mensen in armoede komt daar vaak nog een pak onzekerheid bij: ben ik welkom? Hoe moet ik me hier gedragen? Wat wordt er van mij verwacht? 

De ervaren vakantieorganisatoren van Pierlewiet, Horizont en Akindo schuiven een paar – heel eenvoudige, schijnbaar vanzelfsprekende – aandachtspunten naar voor. Een rustige sfeer, een hartelijk onthaal, propere ruimtes waardoor je voelt verwacht en welkom te zijn. Als die eerste algemene indruk goed zit en aansluit bij de verwachtingen, start een vakantie onder een gunstig gesternte. Een geslaagde eerste indruk helpt mensen om thuis te komen en zich te verbinden met de plek waar ze met vakantie komen.

 

Inzicht 3: Er zijn voor je gasten

Een vertrouwd gezicht dat hoort bij het vakantieverblijf: het wordt vaak bijzonder gewaardeerd door vakantiegangers. Iemand die de moeite doet je naam te onthouden, iemand die je de weg wijst als je die even kwijt bent en geen begeleider kunt vinden. Mensen die je waarderen zoals je bent, die je doen ervaren dat ze jouw mogelijkheden zien en niet focussen op je tekorten, je anders-zijn. Dat, en de nodige vrijheid en rust om wortel te kunnen schieten op je nieuwe plek: zo waardevol. 
 

Inzicht 4:
Vakantieorganisaties en vakantieverblijven: partners voor een hoger doel

Het komt er op neer dat organisaties die groepsvakanties inrichten én beheerders van groepsverblijven zich gezamenlijk als stevige partners ervaren met éénzelfde doel: de vakantie voor deze groep mensen, hier en nu, de grond meegeven waarop het vakantiegevoel zich kan wortelen. 

Het is uit die wortels dat de genade van vakantie kan groeien: tot rust komen, je gedachten verzetten, de schoonheid van de omgeving en van het leven herontdekken, weer sterker worden om terug te gaan naar het leven na de vakantie. Mensen die dat ervaren – vaak voor het eerst tijdens een groepsvakantie – laten het meestal nooit meer los. Zij bouwen dan, kost wat kost en jaar na jaar, die tijd van ontspanning en loslaten in hun leven in.

 

Fotografie: Robert Boons I  Header: beeld Heuvelsven

In gesprek met

Organisatoren van groepsvakanties Akindo, Pierlewiet, Horizont – Jeugdorganisatie Gigos en Vakantieverblijf Heuvelsven ontmoetten elkaar in een ‘Straffe koffie, sterke verhalen’-toer van Vakantieparticipatie.

De uitnodiging kwam van Leo Jacobs van Heuvelsven. Hij wilde graag de babbel aangaan over hoe zijn schitterende vakantieverblijf een ankerpunt kan worden voor vakantieorganisaties in het netwerk van Vakantieparticipatie.

Meer weten over Heuvelsven: kijk hier
Wie was aanwezig op de babbel? Pirlewiet, Akindo, OCMW Dilsen-Stokkem, Gigos, Horizont, Vakantieparticipatie

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Meer dan 20 jaar werkte Pat Vanderscheuren in de sociale sector. En toen wilde ze er even tussenuit. Op adem komen, haar dromen achterna. In 2006 nam ze een sabbatjaar en trok met haar zwerfwagen, fiets en hond naar de Pyreneeën om er met schapen en paarden te gaan werken. Tenminste, dat was het plan, want ergens onderweg in de bergen werd ze diep geraakt door drie prachtige ezels. Ze verbleef een jaar lang bij de ezelboer en leerde er werken met die bijzondere dieren. Vandaag heeft Pat haar eigen ezelboerderij in Poperinge, en iedereen is er welkom. Pat vertelt:

‘Daar in Frankrijk had ik alle tijd van de wereld om met de dieren om te gaan. Ik leerde er jonge ezels trainen om met pak en zak door de bergen te trekken. Vanaf het allereerste begin voel ik in het contact met ezels een heel bijzondere energie. Ik kan die nog best omschrijven als een complete rust. Een grote intelligentie ook. Koppig zijn ze allerminst, wel eigen-zinnig: je leidt ze niet zomaar, die dieren denken zelf na. Een ezel wil zelf zijn beoordeling maken van de situatie waarin hij zich bevindt.

“In contact met de ezels voel ik een complete rust.”

Ezels zijn territoriumdieren. Ze hebben het in zich om hun omgeving goed aan te voelen. Ze blijven vaak staan om rond te kijken. Dat brengt zo’n rust met zich mee. Dat staat haaks op de jachtigheid van de samenleving van vandaag. Alles moet altijd maar vooruit gaan. De mensen zijn gehaast. En dan kan het contact met de bedachtzame ezel een verademing zijn. Voor mij, daar in Frankrijk, was het dat absoluut. En die liefde is niet meer overgegaan. 

Het was flink wennen om terug in België aan te komen. Ik heb een jaar echt moeten vechten om niet weer in een hectisch bestaan terecht te komen. Even werkte ik nog voltijds, maar dat lukte niet meer. Dan ben ik deeltijds ezels beginnen houden, en sinds twee jaar heb ik er mijn hoofdberoep van kunnen maken. Ergens onderweg in die tijd ben ik mijn man tegengekomen, die net zo’n groot hart voor die dieren heeft als ik. Onze dromen klikten meteen.

Nu kan ik mij helemaal toeleggen op de ezelboerderij, de ezelwandelingen, het ontvangen van mensen die contact zoeken met de dieren. Kinderen komen hier tijdens de vakanties op ezelkamp. Dan logeren ze in de buurt, en komen ze overdag hier naartoe. Teambuildingsactiviteiten doe ik ook, net als coaching en Asinotherapie. Dat laatste is een therapie waar kinderen en volwassenen in direct contact met de dieren stressproblemen aanpakken en nieuw gedrag aanleren. 

Zo kwam hier een kind dat het lastig had om samen met anderen te spelen. Het kind had de gewoonte om speelgoed van andere kinderen af te pakken. Na een paar sessies met de ezels leerde dat kind echt rekening houden met anderen, een vraag stellen in plaats van iets afpakken of eisen. Het leerde de ezels eerst iets te geven, zoals een aai of een sessie borstelen, en er dan op te vertrouwen dat het iets terugkreeg.

“Het kind leerde van de ezels dat je zelf ook moet geven als je iets wil terugkrijgen.”

Op een andere keer ontmoette ik een vrouw die opgevoed was met het idee ‘het moet vooruitgaan in het leven’. Ze was zo gehaast en doelgericht, maar had dat zelf amper in de gaten. Tot ze met een ezel op pad ging, en het dier naar een bepaalde plek zou brengen, zoals ik haar vroeg. Trekken en sleuren hielp natuurlijk niet. Ze leerde aan de dieren te vragen wat ze nodig had, en dan zacht te leiden. Ze ontdekte daar hoe doelgericht ze overkwam, en wilde van dan af graag oefenen om rustiger te worden, om rekening te houden met haar omgeving, te kijken naar de behoeften van anderen.

In het samenwerken tussen de mens en de ezel telt alleen het proces. Het resultaat is niet belangrijk, en dat leert zo’n dier je wel. Als we hier bijvoorbeeld met gasten oefeningen doen met de dieren, wordt dat heel duidelijk. Je laat een ezel bijvoorbeeld niet snel-snel en onder dwang een rondje maken of over een balk stappen. Dat lukt alleen als je daar rustig bij wordt, als de ezel de kans krijgt te begrijpen wat je wil. 

“Samenwerken met ezels: dat is het proces leren waarderen boven het resultaat.”

Dat is een hele hedendaagse boodschap vind ik. We leven in een tijd waarin we denken dat we alles direct voor mekaar moeten krijgen. Maar dat hoeft toch helemaal niet. Ik zie veel mensen die niet ge-aard zijn, zich niet meer verbonden voelen met de natuur. En dan komen ze hier, ervaren de rust en betalen mij voor iets dat eigenlijk gratis en voor iedereen toegankelijk is: de natuur, de bomen, de stilte. (lacht)

Dat ervaren, en dag in dag uit omringd zijn door die prachtige dieren is voor mij genoeg. Rijk zal ik nooit worden van mijn ezelboerderij. Maar er gebeuren hier ongelooflijke dingen voor mijn ogen. Ik vul mijn dagen met wat ik liefst van al doe, en dat maakt van mij de rijkste mens van de wereld.’

“Mensen en ezels met elkaar in contact brengen en dan gebeuren er ongelooflijke dingen, recht voor mijn ogen.”

Pat vindt het belangrijk om voor andere mensen betekenisvolle dingen te kunnen doen. Iedereen moet er eens tussenuit kunnen als dat nodig is, vindt ze. Sinds dit jaar sloot ze aan bij het netwerk Vakantieparticipatie. Mensen in armoede zijn welkom op de ezelboerderij voor een wandeling met de ezels of een gezinsnamiddag. ‘Dan kunnen ouders en kinderen samen iets uniek meemaken in contact met de dieren. Iets dat sowieso een gedeeld succesverhaal wordt’, zegt ze. ‘Daar zorgen de ezels en ik wel voor.’

Fotografie: Robert Boons

In gesprek met

Pat Vanderscheuren is ezelboerin en gastvrouw. Ze begeleidt sessies voor kleine groepen en gezinnen, neemt mensen mee op ezeltocht en geeft coaching en therapie met haar ezels.

De ezelboerderij ligt in Poperinge. Een plek omringd door weilanden en bomen, met naast de ezelweides een knusse blokhut, houtkachel incluis. En, oh ja: wie nog nooit een ‘ecotoilet’ zag of bezocht: hier heb je de kans. 

www.ezelpad.be  en Facebookpagina.
Voor mensen in armoede geeft Pat een flinke korting. Boeken van een ezelwandeling of gezinsnamiddag kan dan enkel via Vakantieparticipatie.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.