Overslaan en naar de inhoud gaan

Armoede

Tijd voor reflectie en actie op Werelddag van Verzet tegen Armoede.

In gesprek met Daniëlle Dierckx | 16 oktober 2013

Wat doet professor Danielle Dierckx, coördinator van het Vlaams Armoedesteunpunt op 17 oktober, de Werelddag van Verzet tegen Armoede?  ‘Namiddag geef ik een lezing over armoede voor een publiek uit alle faculteiten van de Universiteit Antwerpen. En daarna trek ik naar de Groenplaats, waar het Antwerpse middenveld actie voert tegen armoede.’ Danielle Dierckx werd maatschappelijk werker, daarna socioloog en kwam uiteindelijk in wetenschappelijk onderzoek rond armoede en uitsluiting terecht. Ze doceert bovendien in de masteropleiding Sociaal Werk aan de Universiteit Antwerpen. 

Spreken over armoede voor wetenschappers en studenten uit alle hoeken van de Antwerpse universitaire wereld: daarmee zet Professor Dierckx een concrete stap om schotten tussen disciplines te doorbreken en collega’s gevoelig te maken voor armoede en wat eraan te doen. Het doet denken aan het pleidooi van Marianne Schapmans, diensthoofd Vakantieparticipatie, die onlangs het idee naar voor schoof om te groeien naar een inclusievere benadering van vrije tijd.

Verzet tegen armoede is het werk van velen, in tal van sectoren. Daniëlle Dierckx kijkt in de richting van de Vlaamse overheid om de toon stevig te zetten. ‘Nu Vlaanderen nieuwe bevoegdheden krijgt, ontstaan er extra kansen om structureel aan de bestrijding van armoede te werken, vindt de auteur van het Jaarboek Armoede en Sociale uitsluiting.

Beleid op twee sporen nodig: financiële slagkracht verhogen en drempels verlagen

Met de nieuwe staatshervorming krijgt Vlaanderen extra hefbomen in handen om de financiële slagkracht van mensen in armoede op te krikken. ‘Bijvoorbeeld via kinderbijslag en woonbeleid kan de overheid een wezenlijk verschil maken. Ik hoop dat uit die kans nu een socialer beleid groeit’, zegt Daniëlle. Tegelijk moet Vlaanderen keihard blijven werken om haar dienstverlening toegankelijker te maken voor mensen in armoede. ‘Voor mij is het onderwijs daarbij cruciaal. Ik ben verontwaardigd als ik zie hoeveel jonge mensen nog altijd zonder diploma het onderwijs verlaten. Onderwijs is de basis voor de toekomst, en toch slagen wij er in Vlaanderen vandaag nog altijd niet in om die ongelijkheid te verkleinen.’

Inclusie bouwt op vertrouwen, en dat heeft tijd nodig.

Wat voor wonen, werk of onderwijs geldt, is ook waar voor vrijetijd en vakantie. ‘De financiële en materiele voorwaarden maken de drempel naar vakantie te hoog. Bovendien kennen mensen in armoede vaak het aanbod niet en weten niet hoe aan de juiste informatie te geraken.’ Maar het moeilijkste voor mensen in armoede zijn de sociale en culturele drempels. 

‘Mensen weten hoegenaamd niet hoe ze zich moeten organiseren om op een vreemde plek aan te komen en zich daar te ontspannen. Ouders kennen vakantie of jeugdkampen niet uit eigen ervaring. Hun twijfel en angst om hun kinderen daaraan toe te vertrouwen is vaak heel groot. Die innerlijke remmingen bij ouders wegwerken, vraagt tijd om vertrouwen op te kunnen bouwen. Helaas wordt het minder evident dat organisaties die broodnodige tijd nog krijgen. Ik zie het subsidiebeleid alsmaar meer schuiven in de richting van efficiëntie en snelle doorstroming. Met alle gevolgen van dien.’

Armoede heeft vele gezichten

‘Armoede is veel meer dan een eeuwenoud fenomeen. De grote maatschappelijke veranderingen brengen ook veel variatie in het gelaat van wat armoede vandaag is. Ik denk bijvoorbeeld aan wat ik de verkleuring van armoede noem: er doen zich ongelooflijk schrijnende toestanden voor bij mensen van buitenlandse afkomst, zowel bij nieuwkomers als mensen die hier al generaties wonen. Of aan het fenomeen van de nieuwe armen: mensen die het nog wel konden beredderen maar nu door verlies van werk door hun reserves geraken en diep in de armoede belanden omwille van toenemende schulden.’ Het zijn relatief nieuwe maatschappelijke fenomenen, waar nog veel onbegrepen mechanismen achter schuilgaan. De behoefte aan diepgaand onderzoek blijft dus actueel.

Eeuwenoude of nieuwe armoede: het blijft onaanvaardbaar.

Het is de onrechtvaardigheid achter armoede, die Danielle gaande houdt. ‘Vroeger werkte ik in achtergestelde buurten in Antwerpen. Daar heb ik gezien hoeveel moeite gezinnen moeten doen om hun huishouden op de rails te houden en hun kinderen een fatsoenlijk leven te bieden. En altijd opnieuw stelde ik vast dat ze in die wil werden afgeremd of door tegenslag meer stappen achteruit dan vooruit konden.’ Het maakte haar gedreven om diepgaand kennis op te bouwen over armoede, zodat praktijk en beleid de strijd tegen armoede met meer begrip kunnen blijven aangaan.

Danielle Dierckx

In gesprek met

Daniëlle Dierckx werd maatschappelijk werker, daarna socioloog en kwam uiteindelijk in wetenschappelijk onderzoek rond armoede en uitsluiting terecht. Ze doceert bovendien in de masteropleiding Sociaal Werk aan de Universiteit Antwerpen.  Ze is ook coördinator van het Vlaams Armoedesteunpunt.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 16 oktober 2013 in de categorie Armoede.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Werken aan de grote mentaliteitsverandering

In gesprek met Veertig vrijwilligers en professionals Rap op Stap Vlaanderen | 13 november 2015

Vakantie en vrijetijdsbeleving zijn basisrechten. Al zit ons diepgewortelde arbeidsethos dat recht nogal eens in de weg. Ook bij mensen in armoede. Niet zelden vinden ze dat ze die uitstap of vakantie niet waard zijn, omdat ze er niet hebben voor 'gewerkt'. De Vlaamse Rap op Stap kantoren willen daar verandering in brengen. ‘Als we die overtuiging kunnen ombuigen, hebben we een enorme stap voorwaarts gezet.’ Dat zeiden ze onlangs tijdens een ‘Straffe Koffie’: een ontmoeting tussen veertig mensen die vrijwillig of professioneel werken om het recht op vakantie om te zetten in de praktijk.

‘Arbeid adelt’, en ‘eerst werken, dan pas uitgaan’: wie van ons kreeg die boodschappen niet van kindsaf mee? Het zit diep. We zijn een hardwerkend volk. We gunnen ons – en anderen – pas rust na werk, plezier na ernst, ontspanning na inspanning. Inspanning en ernst koppelen we aan studeren en werken. Bij ‘werk’ denken we aan een (betaalde) baan en veel minder aan de energie die het vraagt om overeind te blijven in een moeilijke privé-situatie.

“Plezier na ernst. Rust na werk. Ontspanning na inspanning. Die arbeidsethos leidt tot schuldgevoelens die niet rechtvaardig zijn.”

Mensen in armoede maken die koppeling met werk ook, vaak erg rigoureus en streng voor zichzelf. Hun realiteit er vaak eentje waarin betaalde arbeid ontbreekt en wonderen moeten gebeuren met een budget wat amper toereikend is. Alleen al de sluimerende behoefte aan een moment van vakantie leidt tot schuldgevoelens. ‘Die schuldgevoelens wegwerken is bijzonder belangrijk. Onze vrijwillige reisadviseurs doen dat trouwens al,’ zegt een coördinator van een Oost-Vlaams Rap op Stap kantoor.

Eropuit trekken verdient een plaats in ieders leven

‘We moeten er blijven naar streven dat op stap gaan een plaats verdient in het dagelijks leven van mensen in armoede’, vinden de Rap op Stap-medewerkers. Want veerkracht groeit net in de ervaring van de schone dingen van het leven. Kracht ontstaat wanneer mensen zich verbonden voelen met elkaar en met de wereld om hen heen. Energie om de moeilijke dingen in het leven aan te kunnen vinden we in momenten van ontspanning en samenzijn met anderen.

Vakantie is geen surplus. Het is een recht. Dat recht waarmaken lukt niet door overtuigen alleen. Het gaat om kansen creëren en mensen aanmoedigen die kansen te durven aanvaarden. Het gaat om het zoeken naar kanalen om mensen in armoede te bereiken. En net daarin zijn de Rap op Stap kantoren sterk. Niet in het minst omdat in de meeste Rap op Stap punten vrijwilligers actief zijn, die van weten wat armoede is omdat ze het aan hun eigen lijf ondervinden.

Vrijwilligers maken mogelijk wat anders onmogelijk blijft

‘Die ervaringsdeskundigheid en kenmerkende motivatie hebben we hard nodig’, zegt de coördinator van een West-Vlaams Sociaal Huis. ‘Vrijwilligers gaan door waar professionals grenzen trekken. Vrijwilligers zijn vaker bereid om een weekend vrij te maken om met een groep op stap te trekken. Hun enthousiasme om samen met iemand een eerste keer op uitstap te gaan maakt mogelijk wat anders onmogelijk zou blijven. Als zij de boer opgaan naar mensen in armoede, gaat daar veel overtuigingskracht van uit. Hun verhalen liggen dicht bij de belevingswereld van de mensen die we willen prikkelen om vakantie en vrijetijd te beleven.’

“We hebben de ervaringsdeskundigheid en sterke motivatie van vrijwilligers hard nodig” – een professional.

Dat er veel vrijwilligers klaar staan om die handschoen op te nemen, mag duidelijk zijn. Ze hebben een pak ideeën om hun bijdrage nog te versterken. Ze willen vakantie op de radar van mensen in armoede brengen. Met een Rap op Stap bus of bakfiets. Met vertelavonden rond vakantie. Door samen te werken met verenigingen zoals de Mindermobielencentrales. Door een buddysysteem waardoor mensen in armoede vakantiegezelschap krijgen als ze dat nodig hebben. Door nauw samen te werken met de lokale diensten voor toerisme. Door vakantiekampen voor kinderen nog meer betaalbaar te maken. Door het lokale aanbod aan vrijetijdskansen toegankelijker te maken voor mensen met een beperkt budget. Door goede afspraken te maken met sociale organisaties, zodat er van enige concurrentiegevoelens tussen vakantie-initiatieven geen sprake kan zijn.

Werken aan de grote mentaliteitsverandering

‘Mijn grote droom is dat we niet nodig zijn,’ zegt een vrijwilliger. Raak, en reden om nu te werken aan de grote mentaliteitsverandering. Want – we zeiden het al – vakantie en vrijetijdsbeleving zijn basisrechten. Elk schuldgevoel dat mensen in armoede weerhoudt van dat recht moet resoluut de wereld uit.

In gesprek met

Veertig vrijwilligers en professionals uit het netwerk van kleine sociale reisbureau's ontdekten de Vlaamse Ardennen, één van de vijf regio's van Oost-Vlaanderen. Ze zijn te gast van het provinciebestuur. Waarom? Omdat Oost-Vlaanderen zoveel moois te bieden heeft waar we nauwelijks weet van hebben. Stuk voor stuk pareltjes die van een vakantie of daguitstap in de regio een ontdekkingsreis maken.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 13 november 2015 in de categorie Armoede.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Vakantiebemiddelaar: ‘dit werk kruipt in je bloed’

In gesprek met Marina Stieners | 15 september 2015

Een week of een weekendje weg. ‘Het is ongelooflijk hoeveel energie mensen in die korte tijd weer opbouwen.’ Marina Stieners, vakantiebemiddelaar en –begeleider van groepsvakanties bij Horizont  vzw ziet het keer op keer: eens van vakantie geproefd, willen mensen die ervaring opnieuw beleven. Vakantie maakt vrij, vakantie geneest. Dat mogelijk helpen maken voor mensen in armoede: zinvoller werk als dit kan Marina zich niet voorstellen. ‘Dit werk kruipt in je bloed om er nooit meer uit te gaan.’

‘Door samen met mensen in armoede op vakantie te gaan, ben ik een contenter mens geworden. Ik kan veel aandachtiger genieten van kleine dingen. Het stimuleert mij om eenvoudiger te leven. Ik ben me bewuster geworden van de waarde van de dingen. Bijvoorbeeld: we kopen snel een pintje of een ijsje, want ‘ach, het is maar twee euro’. 

‘Maar twee euro, dat is een brood hé. Dat is voor sommige gezinnen de waarde van een hele dag eten.’

Marina rolde als vrijwilliger in de wereld van vakanties voor mensen in armoede. Later kon ze halftijds aan de slag bij Horizont. Ze bemant het Rap op Stap kantoor in de regio Maasland, waar ze mensen in armoede adviseert bij hun vakantieplannen. Daarnaast trekt ze als begeleider mee met de Vakantiebende, een groepsvakantieformule van Horizont voor alleenstaande ouders met kinderen.
 

De vreugde die je voelt als je kinderen voor het eerst de zee zien.

 

‘Ik werk dan wel halftijds, maar ben zo goed als volledige dagen in de weer voor de mensen. Ik ervaar dag na dag dat mijn werk betekenisvol is voor mensen in armoede. Ik zie hoeveel goeds een vakantie brengt voor mensen.’

‘Eerlijk: een vakantie beleven is voor mensen die met de druk van zorgen en armoede leven vaak effectiever dan naar de dokter gaan.’

Het genezende effect van vakantie zit in kleine dingen. Klein geluk dat schuilt in het genieten van een gevarieerd ontbijt, zonder je te moeten afvragen of je budget het toelaat. Vreugde die je voelt als je kinderen de zee voor het eerst zien. Plezier dat je ervaart als je het vakantiegevoel met anderen kunt delen. De vrijheid van even wég uit je huis en je zorgen te zijn. De nieuwe ideeën die je weer mee naar huis neemt om betaalbaar en lekker te koken, om wat sterker te staan in de opvoeding van je kinderen, om af en toe een moment van rust te vinden te midden de stress van het leven. 

Als we ver afstaan van een leven in armoede kunnen we maar moeilijk begrijpen voor welke uitdagingen deze gezinnen staan, denkt Marina. ‘We oordelen veel te gemakkelijk. Soms denk ik dat we een zachtere samenleving zouden hebben als iedereen eens een jaar armoede zou meegemaakt hebben.’ 

Marina Stieners

In gesprek met

Marina Stieners is medewerker bij vakantieorganisatie Horizont vzw. Mensen met een beperkt inkomen kunnen bij hun terecht in één van de Rap op Stap kantoren.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 15 september 2015 in de categorie Armoede.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Even uit de drukte van stad en opvangcentrum, een duik in de polderse stilte

In gesprek met Thibault, Geneviève, Ilse, Robert, Danny, Jamie en Mohammed. | 21 augustus 2015

Een vriendelijke geste van een vakantiemaker, een alerte sociale begeleider met een goed idee, een beetje bemiddeling via vakantieparticipatie en wat generositeit. Meer was er niet nodig om twintig thuisloze mannen enkele ongelooflijk deugddoende vakantiedagen te bieden. Even uit de stad, de stilte van de polders in. De klank van de zee in je oren. De geur van de zee in je neus. En ’s nachts slapen als een bruine beer. Drie dagen, ’t was een korte, maar prachtige tijd.

Vakantie-organisatie Interhome bestaat vijftig jaar en wilde daar wat rond in beweging brengen. Thibault Van Look, salesmanager bij Interhome: ‘We kwamen op het idee om een tiental gratis verblijven te schenken aan mensen die minder middelen hebben om met vakantie te gaan. Op die manier willen we het recht op vakantie voor iedereen een beetje mee waarmaken.’ 

Geneviève, aanbodontwikkelaar bij Vakantieparticipatie, reageerde enthousiast op het voorstel. Het Steunpunt maakte het genereuze aanbod van Interhome bekend bij haar sociale lidorganisaties. Die konden zich kandidaat stellen voor één van de tien geschonken vakanties. Bij De Passant, een opvang en thuis voor thuisloze volwassen mannen, vonden ze het een geweldige kans. Geneviève: ‘Ze schreven me dat ze eropuit wilden trekken met mannen die nog nooit op vakantie geweest waren, of zelfs nooit eerder de zee hadden gezien.’ Een pakkende motivatie die bleef plakken. De Passant kreeg z’n vakantie.

Die vakantie is net achter de rug. Met Geneviève en Thibault trekken we naar Antwerpen, nieuwsgierig naar hoe het was. Rond de tafel verzamelen Ilse Ielgems, teamverantwoordelijke bij De Passant, bewoners Roger, Mohammed en Jamie en ex-bewoner – nu vrijwilliger – Danny. Koffie staat pal in het midden van de tafel. Laat de verhalen maar komen. 

'En ja, er waren mensen bij die de zee nog nooit gezien hadden.' zegt Danny. 

 

Fair gedeeld

De Passant deelde hun vakantieweek met de bewoners van De Plataan, een gelijkaardig opvangtehuis en ook onder de paraplu van CAW Antwerpen. Ilse Ielegems, teamverantwoordelijke: ‘Eerst gingen de mensen van De Plataan richting polders, en na drie dagen loste onze groep hen af.’ Zo konden niet tien maar twintig thuislozen van een paar dagen vakantie genieten.

De zee, de stilte

En ja, er waren mensen bij die de zee nog nooit gezien hadden. De zee is prachtig. De stilte deed enorm deugd. Dat vertelt Danny, die vroeger woonde in De Passant en er nu vrijwilliger is. ‘Het was er zo stil dat we bijna schrik hadden om adem te halen. Dat was schitterend, en zo anders dan hier in Antwerpen. De stad is altijd lawaaierig, en in de Passant is ook dag en nacht beweging.’ Medereiziger Roger vult aan: ‘ik ben daar gaan slapen om half tien, en pas wakker geworden om 8 uur ’s ochtends. Dat is een ervaring die ik hier (in de Passant) niet heb.’

“Het was er zo stil dat we bijna schrik hadden om adem te halen. Schitterend en een weldaad voor stadsmensen.” - Danny

 

Er tussenuit: rust en frisse moed

‘Als je zo eens weg bent, dan kun je even aan de kant zetten wat er allemaal in je kop rondspookt. Goed wetende natuurlijk dat het bij de terugreis allemaal wel terug bovenkomt. Maar alle beslommeringen even achter je laten, even kunnen ontspannen en je gedachten verzetten doet ferm deugd’, zegt Roger nog. Jamie ervaart iets gelijkaardigs: ‘Als je eens uit de dagelijkse sleur bent, en eens echt uit de buurt gaat, dan voelt een mens zich sterker om er weer tegen te kunnen.’

“En je krijgt op vakantie wel weer een paar nieuwe ideeën om sommige dingen eens anders aan te pakken.” - Jamie

 

Ah! Die vrijheid…

Het is even weg zijn, de rust, de stilte. En ook de vrijheid. ‘De Passant is een instelling,’ zegt Ilse, ‘Hier wonen meer dan dertig mannen. Dat is soms druk en er zijn veel afspraken en een vast ritme nodig om de boel leefbaar te houden. Maar op vakantie is dat anders. De groep is kleiner, we winkelen zelf, we koken zelf, we eten wanneer we zin hebben. Even al die regels mogen vergeten is een bevrijding. Al is dat niet altijd gemakkelijk, want iedereen heeft andere gewoonten en de mensen vinden verschillende dingen belangrijk.’

Rust, stilte, vrijheid. Een prachtige tijd.

 

Maar verschil mocht er zijn. Tijdens de barbecue zorgde Mohammed dat hij en de andere moslims van halal voedsel konden genieten. ‘Er waren twee barbecuestellen, dus dat ging vanzelf’, lacht hij. Zijn ogen lichten op als hij over de vakantie vertelt. ‘Zo’n prachtige tijd, een proper huis en de zee zo dichtbij.’ Mohammed lacht breed. Het was puur genieten.

 

Smaakt naar… meer

De Passant organiseert elk jaar een vakantie voor bewoners die dat willen. Meestal naar dezelfde plek, in de Ardennen. ‘Omdat we die aan een zeer laag tarief kunnen gebruiken’, zegt Ilse. Maar wat meer afwisseling zou welkom zijn. ‘Moet toch kunnen’, denkt Geneviève. ‘Deze groep kan buiten het hoogseizoen op pad, en dan zijn er ook bij vakantieparticipatie nog wel wat mogelijkheden te bedenken. Ik denk dat we nog veel kunnen realiseren als we met meerdere sociale lidorganisaties afstemmen, als ze onderling hun faciliteiten kunnen ruilen en het brede aanbod van onze toeristische partners nog diepgaander leren kennen.’

Thibault is dankbaar om deze ontmoeting met de vakantiegasten. ‘Het is fijn dat we die ervaringen mee hebben kunnen waarmaken. Dit kan voor Interhome misschien een interessant maatschappelijk engagement worden. Ik ga nog even de evaluaties van de negen andere groepen afwachten, maar uit dit gesprek haal ik al veel inspiratie. Ik hoop dat we  ook na onze 50ste verjaardag op een duurzame manier iets kunnen doen voor mensen met een beperkt budget.’

 

Fotografie headerbeeld: D. de Kievith I beeldbank Toerisme-Vlaanderen

 

 

In gesprek met

Thibault Van Look is salesmanager bij Interhome is een touroperator die instaat voor de verhuur van 33.000 vakantiewoningen in 33 verschillende landen. 

Geneviève Delefortrie is verantwoordelijke voor de aanbodontwikkeling bij het Steunpunt Vakantieparticipatie. 

Ilse Ielegems is teamverantwoordelijke bij het opvangtehuis voor thuislozen De Passant, een deelwerking van CAW Antwerpen. 

Robert, Danny, Jamie en Mohammed gingen onlangs met mede-bewoners op vakantie in een vakantievilla van Interhome in de polders.

 

Dit verhaal werd gepubliceerd op 21 augustus 2015 in de categorie Armoede.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Uit het ei de wereld in. Uitgebroed door vriendschap en kunst.

In gesprek met Mia Doms | 3 juli 2015

'De leeuw die binnenin mij woont is uit zijn schulp kunnen komen dankzij de kunstgroep voor vrouwen bij T’ANtWOORD en de vakantiegroep van Pirlewiet’, zegt Mia Doms. Kunst – in zoveel vormen – en samenzijn met goede vrienden hebben Mia geleerd op haar eigen stem te vertrouwen. ‘Ik heb mijn hele leven geleefd met het idee dat ik er eigenlijk niet mocht zijn. Maar door mijn creatief ei kwijt te kunnen en andere mensen daarbij te mogen helpen is dat nu helemaal anders.’

Mia tekent cartoons, schrijft gedichten, maakt haar eigen kleding, knutselt, ontwerpt juwelen, knoopt macramé en speelt toneel. ‘Als ik begin te tekenen, of met klei werk bijvoorbeeld, dan raakt dat dikwijls iets heel diep in mij. Dan komt er ineens een dramatisch beeld tevoorschijn. Dan ga ik daar iets van vroeger in zien en ervaren. Het is een manier om de drama’s in mijn leven te verwerken. Ik heb veel gezien wat diep pijn doet. En ik heb altijd moeten horen, zien en zwijgen. Met kunst kan ik daar nu iets terug van opdiepen. Ik schrik daar soms zelf van.’

‘Ik heb veel gezien, en altijd moeten horen,
zien en zwijgen. Met kunst kan ik daar nu wel
iets over meedelen.’ - Mia Doms

Kunst: de weg uit de dieperik

‘De weg van kunst is van binnen naar buiten. Je moet de technieken wel kennen, maar dan de vrije geest een plaats geven. En dat is soms heel verrassend. Moeilijk ook, soms. Zoals toen die keer dat ik een totempaal maakte. Ruw. Met bliksemafleiders, grote oren, grote oren en enorme mond. Ik heb daar toen de verf echt opgesmeten. De drek uit mijn geschiedenis kwam naar boven. Ik wil ook dat er zin zit in wat ik maak. Wat ik maak moet goed zijn, heel goed.’

Talent als erfenis

‘Die creativiteit erfde ik van mijn moeder. We leefden in armoede, en mijn moeder kon niet lezen of schrijven. Maar als ze in een winkel kwam, kon ze die kleren identiek namaken. Als kind kreeg Mia al extra uren plastische opvoeding op school’, vertelt Mia. ‘Maar ik geraakte toch heel gesloten. Het is dankzij de NaNa vrouwengroep van T’ANtWOORD dat die creatieve ziel van mij zich weer kon openen. Wat er van kindsaf al in mij was, kreeg daar een plaats.’

Lange donkere jaren

Mia vertelt over een zwaar leven. Een geschiedenis van armoede, tuberculose, langdurige ziekenhuisopnames en vertroebelde relaties. ‘Ik ben meer ziek geweest dan wat anders’, zegt Mia. ‘Mijn moeder en ik hadden allebei tbc. Vogeltjes voor de kat waren wij. En toch zijn we er allebei doorgeraakt.’ Haar jeugd en later ook haar huwelijk waren bijzonder moeilijk. ‘Ik heb het heel zwaar gehad, ben jaren in therapie geweest. Het is pas bergop beginnen gaan met mij toen ik uiteindelijk alleen ben gaan wonen.’ Nu is er wel een vriend in Mia’s leven. ‘Maar we wonen apart. Ik wil mijn vrijheid niet meer opgeven.’

Vakantie: samenzijn en iets betekenen voor een ander

Ze herinnert zich haar allereerste vakantie met vakantieorganisatie Pirlewiet nog goed. Haar jongste zoon – nu 26 – was toen zes jaar. Al twintig jaar lang maakt ze deel uit van een vaste groep vakantiegangers, die elk jaar een weekend eropuit trekken. ‘Vroeger waren we met een grote vaste groep. Nu zijn we daar nog met drie van over. De drie musketiers, worden we genoemd’, lacht Mia. ‘De band die we hebben is onvoorstelbaar sterk. Net als die met de monitoren. We kennen mekaar al zo lang. Ik begeleid er nu ook kunstworkshops. Tekenen, schilderen, macramé. Soms vragen ze mij iets specifiek, soms doe ik zelf een voorstel, en dat is dan ook prima. Ik kan mijn creatief ei daar kwijt, en ik kan andere mensen helpen om ook kunstzinnige dingen te doen.’

Dubbele dosis vriendschap

Ooit gaven ze op zo’n Pirlewiet-weekend een verrassingsfeestje voor Mia. ‘Voor mijn verjaardag. De kinderen hadden taart gebakken. De mensen zijn toen liedjes beginnen zingen. Dat was voor mij zo overweldigend dat ik toen moest gaan lopen. Ik had zoiets nog nooit meegemaakt. Ik kon dat toen gewoon niet aan. Een dubbele dosis vriendschap, teveel om als verrassing te verwerken toen. Maar als ik eraan terugdenk weet ik: dat was toen zo’n belangrijk moment. De herinnering eraan en de kracht die me dat geeft, is de grootste cadeau.

 

In gesprek met

Mia Doms is kunstenares. Ze heeft twee kinderen die het huis uit zijn en woont op een appartementje in Turnhout. We leerden haar kennen tijdens de vakantiebeurs van vzw T’ANtWOORD. Die vereniging waar armen het woord nemen én haar ervaringen met vakantieorganisatie Pirlewiet hebben Mia op weg geholpen naar een vrij leven. Kunst is taal, een taal die kracht geeft!

Dit verhaal werd gepubliceerd op 3 juli 2015 in de categorie Armoede.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

‘Het is belangrijk dat we mensen in armoede in hun waarde blijven zien’

In gesprek met Gerda De Block | 9 december 2014

‘Wie het goed heeft, kan geneigd zijn om een oordeel te hebben over de dingen waar mensen in armoede hun beperkte budget soms aan besteden’, zegt Gerda De Block van Toontje, een vzw voor kansarmoedebestrijding in Gentbrugge. Ze doet een warme oproep om die keuzes met wat meer begrip te benaderen. ‘Iedereen is anders en kijkt door zijn of haar eigen bril naar het leven. Ook mensen in armoede voelen de behoefte om erbij te horen en om nu en dan iets te kopen wat hen plezier, een goed gevoel of wat extra comfort geeft.’

Gezelligheid en pakjes voor iedereen

‘Voor mensen die het niet breed hebben, is dit doorgaans geen eenvoudige periode’, ervaart Gerda De Block. Reclameboekjes, winkelposters en fonkelende etalages halen momenteel alles uit de kast om je te laten kopen. ‘Van de mensen die bij ons aankloppen, hoor ik voortdurend ‘Ik zal blij zijn als het allemaal weer voorbij is.’’ Iedereen geniet graag mee van de gezelligheid van de feestdagen. Ook pakjes horen daarbij. Een luxe voor mensen in armoede?  ‘Ik denk dat het belangrijk is om mensen zoveel mogelijk in hun eigenheid en keuzes te respecteren’, zegt Gerda. ‘En om het unieke in hen de ruimte te blijven geven, los van omstandigheden en financiële mogelijkheden.’

Eigenheid respecteren

Die visie sijpelt door in de werking van de vzw en in de manier waarop ze in materiële steun voorziet. ‘Vroeger stelden we bijvoorbeeld zelf Sinterklaaspakketten samen met het vele speelgoed dat we jaarlijks via inzamelacties ontvangen’, zegt Gerda. ‘Tegenwoordig organiseren we een speelgoedbeurs. Daar kan al wie via onze werking een voedselpakket ontvangt, zelf naar eigen keuze een groot speelgoedpakket samenstellen voor zijn of haar kinderen. Zo vermijd je dat niet gegeerd speelgoed ongebruikt in een hoek belandt; mensen kennen hun eigen kinderen uiteindelijk het beste.’

Ook oog voor dieperliggende noden

‘Door mensen meer zelfbeslissingsrecht te geven, geef je hen ook de kans om weer eigenwaarde op te bouwen’, zegt Gerda. ‘Want we ervaren dat naast materiële hulpverlening – hoe broodnodig die ook is – we zeker ook oog moeten blijven hebben voor onderliggende behoeften. Mensen in armoede kampen vaak met een zeer laag zelfvertrouwen’, merkt ze op. ‘Ze hebben vaak zoveel talenten en vaardigheden, die door hun omstandigheden geen aandacht en ruimte meer krijgen. Met een luisterend oor en activiteiten waarbij ook de innerlijke leefwereld van mensen een plaats krijgt, proberen we dat te doorbreken. Het is mooi om te zien dat dingen daardoor in beweging kunnen komen en mensen weer zelf initiatief beginnen te nemen in het leven.’  

nopic

In gesprek met

Gerda De Block zet zich in voor mensen in armoede bij Toontje vzw

Dit verhaal werd gepubliceerd op 9 december 2014 in de categorie Armoede.

Neergepend door

Lien van Laere is nieuw(s)maker voor het netwerk Vakantieparticipatie. Ze is gebeten door mensen en hun verhalen. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Neem contact met onze redactie. Samen maken we er nieuws van.

Weer ruimte creëren voor genieten, geeft zuurstof en energie

In gesprek met Carine Beirnaert | 13 december 2013

Ben je door omstandigheden gaan geloven dat leven en lijden synoniemen zijn, dan is opnieuw leren genieten vaak een proces. Dat ervaart Carine Beirnaert als thuisbegeleidster bij Mobilé. Een waardevol proces ook. ‘Er even tussenuit zijn kan zo’n positieve effecten hebben op gezinnen die met uitdagingen kampen’, zegt ze. ‘Daar waren we binnen onze werking al vaak getuige van.’ Of hoe een duwtje in de rug het verschil kan maken om zowel mentaal als praktisch weer ruimte te creëren voor ontspanning en leuke activiteiten.

Een handvat voor positieve focus

‘Bij gezinnen waar het moeilijk gaat, is de begeleiding vaak gericht op wat moeilijk loopt’, zegt Carine. ‘Denken in termen van probleem en oplossing zit ook wel in onze maatschappij ingebed. En natuurlijk kan je de problemen niet negeren. Toch proberen we zoveel mogelijk te focussen op wat wel goed gaat en op het creëren van nieuwe mogelijkheden en kansen. Ja, de gezinnen kampen met moeilijkheden. En neen, die raken dit jaar misschien niet opgelost. Maar ondertussen leef je wel. Er is niets mis mee om binnen de bestaande realiteit te zoeken naar manieren om je levenskwaliteit te verbeteren. Door samen uit te zoeken hoe gezinnen weer ontspanning en leuke activiteiten kunnen inplannen,  creëer je ruimte, zuurstof en energie. En bied je tegengewicht om de neerwaartse vicieuze cirkel te doorbreken.’

'Ja, de gezinnen kampen met moeilijkheden. En neen, die raken dit jaar misschien niet opgelost. Maar ondertussen leef  je wel.'

Mentale klik

‘Vaak is de eerste stap een mentale klik’, weet Carine. ‘De gezinnen die we begeleiden kampen vaak met zo’n veelheid aan problemen, dat in hun denken eenvoudigweg geen ruimte meer bestaat voor leuke dingen. Is dat verlangen er wel nog, dan ontbreken doorgaans de middelen. Vakantie komt daardoor nauwelijks of niet meer bij mensen op. Ze gaan er eenvoudigweg vanuit dat het niet tot hun mogelijkheden behoort. Door hen te laten kennismaken met het aanbod van Vakantieparticipatie, en te tonen wat wél kan, hopen we dat patroon te doorbreken. Eens dat innerlijk genietertje weer in gang gestoken wordt, zijn de meeste mensen enorm enthousiast als ze zien wat allemaal mogelijk is. Ook mensen in armoede willen het gevoel hebben dat ze erbij horen. En dat ze hun kinderen niet tekortdoen.’

Voer voor nieuwe verhalen

‘Het aanbod van Vakantieparticipatie is doorheen de jaren een vast punt op onze werkagenda geworden’, zegt Carine. ‘Het biedt ons een handvat om de positieve focus in onze werking te behouden.’ Als gezinnen eropuit trekken, levert dat niet alleen een nieuwe ervaring, maar soms ook gespreksstof voor jaren op. ‘Door op uitstap te gaan en eens in een andere context te zijn, merk je dat mensen soms plots helemaal anders omgaan met situaties en met elkaar’, vertelt Carine. ‘Zo vertelde een vrouw me, na een bezoekje aan Planckendael met haar gezin, dat ze nu pas besefte dat ze eigenlijk geluk heeft met haar kinderen. Door eens in een andere omgeving te zijn en ook andere gezinnen in actie te zien, krijg je toetsstenen en kun je dingen makkelijker in perspectief plaatsen. Dat vergelijkingsmateriaal mis je als je altijd thuisblijft.’

Recht op vakantie als voornaamste focus

‘Zulke verhalen zijn heel fijn om te horen’, reageert Marianne Schapmans, diensthoofd bij Vakantieparticipatie. ‘Al denk ik dat we tegelijk ook mogen bewaken dat we vakantie niet alleen of vooral voor die neveneffecten gaan organiseren. Onze focus blijft het recht op vakantie voor iedereen. Het is prachtig om te horen dat mensen veel bijleren door op vakantie te gaan, maar dat educatieve aspect mag geen af te vinken doelstelling of evaluatiecriterium worden.’ Carine beaamt. ‘Hoe minder je focust op mogelijke positieve neveneffecten, hoe meer er doorgaans trouwens ontstaat’, zegt ze. ‘Ik heb gaandeweg geleerd om los te komen van het idee dat een uitstap pas geslaagd is als mensen ervan genoten hebben. Blijkt een museumbezoek uiteindelijk toch niet iemands ding, dan is ook dat een waardevol besef. En zijn mensen sowieso weer een ervaring rijker.’ 

'Hoe minder je focust op mogelijke positieve neveneffecten, hoe meer er doorgaans trouwens ontstaat. Ik heb gaandeweg geleerd om los te komen van het idee dat een uitstap pas geslaagd is als mensen ervan genoten hebben.'

Groeien in vrijetijds- en vakantiebeleving

De stap naar vrijetijds- en vakantiebeleving zetten, blijkt vaak een kwestie van even samen een drempel naar het onbekende oversteken. ‘Bezoeken we samen met een gezin een museum, dan merken we dat dat deuren opent naar andere culturele uitstappen’, zegt Carine. ‘Dankzij de grote diversiteit in het aanbod krijgen mensen de kans om te ervaren dat er naast pretparken en spelconsoles nog zoveel andere toegankelijke manieren bestaan om te ontspannen en te genieten.’ De  bewegingsvrijheid en keuzemogelijkheden van mensen vergroten, staat centraal in de Mobilé-werking. ‘We helpen gezinnen op weg tot ze het zelf georganiseerd krijgen’, zegt Carine. ‘En het mooie is: we merken dat steeds meer gezinnen na een tijd ook spontaan nieuwe mogelijkheden gaan verkennen.  Dan organiseren ze bijvoorbeeld zelf een uitje naar Bobbejaanland als een van de kinderen de communie doet, omdat dat dankzij het reductietarief een financieel haalbare kaart is. Geweldig toch?’

Een verschil maken

‘Verhalen als deze bevestigen het belang van onze werking’, zegt Marianne. ‘Ze maken tastbaar wat we binnen ons team ook voelen. Carine was degene die me zeven jaar geleden – toen ik op een professioneel kruispunt stond – overtuigde om voor Vakantieparticipatie te gaan werken. Of ik wel wist hoe belangrijk toegankelijke vakantie is voor mensen in armoede, vroeg ze. Het gaf de doorslag: weten dat ik in mijn job effectief iets voor mensen zou kunnen betekenen. Ik hoop dat ook de organisaties en aanbieders in ons netwerk beseffen hoe hard ze het verschil maken. Want ze doen het toch maar. Zonder hen zou onze werking niet bestaan.’

nopic

In gesprek met

Carine Beirnaert is thuisbegeleidster bij Mobilé. In gesprek met Marianne Schapmans, diensthoofd van Vakantieparticipatie, verkent ze het belang van vakantie voor mensen in armoede.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 13 december 2013 in de categorie Armoede.

Neergepend door

Lien van Laere is nieuw(s)maker voor het netwerk Vakantieparticipatie. Ze is gebeten door mensen en hun verhalen. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Neem contact met onze redactie. Samen maken we er nieuws van.

Inzicht in impact van referentiekaders vergroot begrip voor mensen in armoede

In gesprek met Brigitte Van Der Herten | 17 januari 2014

Vooroordelen. We hebben ze vaker dan ons lief is en zijn er ons soms niet eens van bewust. ‘Meer inzicht krijgen in het verschil in leefwerelden, kan helpen om meer begripvol naar anderen en hun keuzes te kijken’, zegt Brigitte Van Der Herten. Als ervaringsdeskundige begeleidt ze bij TAO armoede de vormingsdagen rond armoede voor nieuwe aanbieders bij Vakantieparticipatie. ‘Leven in armoede is complexer dan geen geld hebben. Het is leven in een andere leefwereld. Hier een zicht op krijgen kan toeristische partners helpen om hun gasten beter te begrijpen en hun positieve vakantie-ervaring te versterken.’

Inzicht in eigen referentiekader als startpunt voor meer tolerantie

‘Hoe kijk ik naar de wereld? Waarom ben ik soms niet akkoord met keuzes die andere mensen maken? Wat zegt dit over mij, mijn vorming en mijn referentiekader? En hoe zit dat bij andere mensen? Het zijn waardevolle denkoefeningen’, zegt Brigitte. ‘Eigenlijk zouden ze tot de standaard leerstof moeten behoren in het secundair onderwijs. Iedereen heeft een eigen referentiekader. Dat is de verzameling van alles wat je weet, hebt meegekregen en persoonlijk ervaren hebt. Dat kader bepaalt hoe je naar de wereld en naar andere mensen kijkt. Het bepaalt ook wat we doen en hoe we de dingen doen. Wie zijn eigen referentiekader beter leert begrijpen, kan ook meer begrip opbrengen voor het anders-zijn van de anderen. Dat kan bij uitbreiding leiden tot een meer tolerante maatschappij.’

"Wie zijn eigen referentiekader beter leert begrijpen, kan ook meer begrip opbrengen voor het anders-zijn van de anderen."

Armoede: zoveel meer dan een geldkwestie

‘Vooroordelen ontstaan waar mensen te snel conclusies trekken vanuit hun eigen kader. Armoede is bijvoorbeeld meer dan een verhaal van  weinig middelen, slechte huisvesting, voeding en kleding. Het is ook een emotioneel verhaal dat de keuzes van mensen bepaalt, en waarin veel factoren meespelen: een moeilijke gezinssituatie, het gemis aan een warm nest, het zich als mens op een diep niveau door de maatschappij uitgesloten en afgewezen voelen. ‘Als je niet weet dat er zoveel meer achter zit, ontstaan al snel onbegrip, miscommunicatie en vooroordelen. Mensen doen nooit zomaar iets’, zegt Brigitte. ‘En dingen zijn niet altijd wat ze op het eerste zicht lijken.’

"Vooroordelen ontstaan waar mensen te snel conclusies trekken vanuit hun eigen kader.  Maar mensen doen nooit zomaar iets."

Goede bedoelingen, goede resultaten?  

‘In onze vormingen voor toeristische partners proberen we de leefwereld van mensen in armoede te schetsen, zowel in de context van vakantie als in het ruimere verhaal rond maatschappelijke participatie. Goede bedoelingen gaan bij toeristische aanbieders soms de mist in, door een gebrek aan kennis en begrip over de beleving van mensen in de doelgroep. Dat is jammer. Overleven in de maatschappij is voor mensen in armoede complex.' 

"Als mensen in armoede dan eens op vakantie kunnen, is het belangrijk dat het ook echt eens een positieve en bekrachtigende ervaring kan zijn."

Wederzijdse inspanning nodig

Die positieve ervaring vraagt om een wederzijdse inspanning tot meer begrip, want ook mensen in armoede hebben uiteraard een referentiekader van waaruit ze de wereld beleven en beoordelen. ‘Soms kunnen heel eenvoudige, praktische dingen tot teleurstelling of nog meer wantrouwen leiden’, legt Brigitte uit. ‘Een kamer die er niet exact uitziet zoals de kamer op de brochurefoto, bijvoorbeeld. Mensen in armoede kunnen daar zwaar aan tillen. Hun verwachtingen zijn door hun eigen beeldvorming niet altijd realistisch, en onregelmatigheden worden vaak heel persoonlijk opgevat. ‘Een lamp die niet werkt of een scheurtje in een laken leidt dan al snel tot ‘Ik kreeg waarschijnlijk de slechtste kamer omdat ik hier met korting logeer.’’ 

Zoveel mensen, zoveel keuzes

‘Ook merken we dat er vanuit de aanbieders weleens onbegrip rijst rond de manieren waarop mensen in armoede hun vakantiebudget besteden, of hoe ze hun dag invullen’, zegt Brigitte. ‘Hoe kan het dat iemand recht heeft op een sociaal reductietarief, maar wel een dure gsm of auto heeft? Of hier de duurste go-cart huurt?’ Of: ‘We bieden activiteiten aan, waarom nemen mensen er niet aan deel?’ Oordelen voelen rond de keuzes die ze maken, kan voor mensen in armoede extra kwetsend zijn. Vaak voelen ze het aan als de zoveelste afwijzing en inbreuk op hun persoon, waardoor ze zich nog meer gaan afzetten, of nog sterker het gevoel krijgen dat ze geen plek in de maatschappij verdienen.’ Via de vorming proberen we die negatieve spiraal te doorbreken. Door zaadjes te planten die hopelijk leiden tot meer begrip.’  

"Oordelen voelen rond de keuzes die ze maken, kan voor mensen in armoede extra kwetsend zijn. Vaak voelen ze het aan als de zoveelste afwijzing."

nopic

In gesprek met

Brigitte Van Der Herten is ervaringsdeskundige in armoede en verbonden aan TAO-armoede. Daar verzorgt ze onder meer de vormingsdagen voor nieuwe toeristische partners die ook gastvrij willen zijn voor mensen in armoede.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 17 januari 2014 in de categorie Armoede.

Neergepend door

Lien van Laere is nieuw(s)maker voor het netwerk Vakantieparticipatie. Ze is gebeten door mensen en hun verhalen. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Neem contact met onze redactie. Samen maken we er nieuws van.

Er is iets in mij dat zo sterk is, iets dat kan groeien als ik ergens bij mag horen.

In gesprek met Hilde Stockman | 12 mei 2015

Familie. Erbij horen. Gemist worden als je er niet bent. Als je ’t hebt, sta je amper stil bij de waarde ervan. Als je ’t niet hebt, knaagt er een diepe honger die je hele leven bepaalt. Een honger die nooit gestild wordt, tot je een thuis vindt en sterke banden met anderen kunt opbouwen. Het is het verhaal van zoveel jonge wereldburgers. Ontheemd zijn is de grootste pijn. Een thuis vinden het grootste geluk, de grond waarop je je bestaan weer kunt opbouwen. Dat is de overtuiging en drijfveer van Hilde Stockman, bezieler van ‘House of Colours’, moeke voor tientallen ontheemde kinderen en volwassenen.

We ontmoeten Hilde op kampplaats Pax in Lille, enkele uren voor het paaskamp van House of Colours wordt afgetrapt. Twee pleegkinderen zijn er ook. Vanavond krijgen ze het gezelschap van meer dan 30 gasten, allemaal mensen die tot de grote familie van House of Colours behoren. Ze laden de auto uit en worstelen nog met de aanhangwagen die niet van de haak wil. Hildes man, haar dochter en kleindochters arriveren iets later. Hilde heeft het druk, en toch. Ze ademt de gejaagdheid weg, zoekt voor ons beiden een glas water en stelt voor een rustig plekje op te zoeken. Enkele minuten later vinden we een plekje op een bank. In de schaduw van de hoge dennenbomen op het grote speelterrein vertelt Hilde over House of Colours, over de kinderen die ze opvangt, over de liefde die dit allemaal mogelijk maakt.

Eén grote familie. Samen op kamp. 

 

Zo begon het

‘In 1998, ik werkte toen als maatschappelijk werkster, begonnen we met een project om gedetineerden te begeleiden zodat ze sterker uit de gevangenis zouden komen dan ze erin zijn gegaan. De jonge gevangenen die ik toen ontmoette maakten me duidelijk: dit werk moest niet in de gevangenis gebeuren, maar véél eerder: voor het fout loopt, in de samenleving!

Ik heb van mijn werk in de gevangenis drie belangrijke dingen geleerd. Eén: daderschap en slachtofferschap liggen dicht bij elkaar. En aan dader worden gaat meestal slachtofferschap vooraf.  Twee: hét excuus van criminaliteit is zelfmedelijden. Drie: ontheemding is een belangrijke oorzaak van gedrag dat fout loopt. Veel van de allochtone jonge mensen die ik in de gevangenis ontmoette waren hun identiteit kwijt. Ze konden zich niet verbinden met zichzelf, hun oorsprong en dus ook niet met de maatschappij.

‘Niet elk slachtoffer wordt dader. In elke pijnfase van je leven heb je altijd de keuze wat je ermee doet.’

– Hilde Stockman

Wij wilden – vanaf toen – jonge mensen helpen kiezen om in die moeilijke fases te kiezen voor groei. Ken je dat lied van Labi Siffre: Something inside so strong? Daarin zit een zo rake zin die onze overtuiging onderstreept: ‘the higher you build your barriers, the taller I become’.

 

House of colors
 

 

 


Ontmoeting met wijs kind Lucas

Tien jaar geleden begonnen we een project met jonge mensen die opgroeiden in oorlogssituaties, in samenwerking met een organisatie in Belfast. Op een kamp ontmoette ik Lucas, een Afrikaanse niet begeleide minderjarige die veel had meegemaakt. Lucas was een wijs kind. Hij zei heel bijzondere dingen die me diep troffen. Ik bouwde een enorme band op met hem tijdens dat kamp. Later liep het nog fout met Lucas. 

‘Toen werd duidelijk: wat Lucas nodig heeft – hij had een diep verlangen om erbij te horen – bestaat niet in de professionele zorg.’

Hij en ik hadden lange gesprekken over waar hij naartoe wilde met zijn leven. Hij wilde met jonge mensen werken, zei hij, en hij vroeg me of hij en ik dat samen konden doen. 

Het is Lucas die House of Colours haar naam gaf. Hij was 15 toen we er samen aan begonnen, en we hebben dat vier jaar samen gedaan. ‘We moeten een huis hebben waar jongeren terecht kunnen’, zei hij, en hij hield me altijd voor: ‘Don’t become the system!’  Niemand dwingen zich te laten helpen, bedoelde hij onder andere. Niet trekken, maar gastvrij zijn en de jongeren laten komen. Het moest open en warm zijn, en dat is het geworden en gebleven. We hebben bewust nooit naar erkenning of subsidiëring gestreefd, omdat we dan wél deel van het systeem zouden worden. Het is altijd vrijwillig gebleven. Voor mij, voor wie helpt, voor de mensen die in onze familie terecht komen. Iedereen die er is, is er omdat hij of zij daar zelf voor kiest. Ook straks, hier op kamp.
 

Je van mens tot mens verbinden. 

 

Familie die bloedband overstijgt

De diepste wens, de grootste honger van ontheemde mensen noemde Lucas ‘the hunger to belong’. Hij en vele anderen omschrijven het als een honger die niet gestild kan worden tenzij we ons van mens tot mens met elkaar kunnen verbinden. Bij House of Colours willen we dat, we willen familie voor elkaar zijn, elkaars familie zijn. Dat overstijgt de bloedband. 

‘Familie zijn voor elkaar betekent weten dat je gemist wordt als je er niet bent. En dat je er bent omdat je er wil zijn. Zoals straks en de volgende dagen, op dit kamp hier in Lille.’

Thuis, in Vosselaar hebben mijn man Michael en ik een groot huis gehuurd. Wij wonen daar met de kinderen van Michael en vier pleegkinderen die we tijdelijk opvangen. Mijn eigen kinderen zijn volwassen. Alle jongeren die bij House of Colours terecht kwamen – nu vaak al volwassenen, sommige zelf al ouders – blijven er welkom. Want wij willen familie zijn van elkaar. Veel van hen kwamen eerst bij ons terecht, zaten onder de radar van de bijzondere jeugdzorg. Als het vertrouwen dan groeide, konden wij hen begeleiden en in contact brengen met hulpverleningsinstanties. Dat doen we nu al tien jaar, en het blijft doorgaan.
 

Samen op vakantie

In de schoolvakanties gaan we op kamp. Vroeger, toen we helemaal geen geld hadden, gingen we in de tuin op kamp. Ooit bouwden we samen met jongeren uit Mongolië en Rusland een grote yurt, zo’n ronde tent waar veel mensen in kunnen slapen. Nu zoeken we een kampplaats. De familie wordt altijd groter, en er komen nu ook kleine kindjes bij: de kinderen van de jonge mensen die al jarenlang bij House of Colours komen. We vinden het altijd leuk als  jongeren hun weg vinden in het leven. Soms leren ze hun partner kennen op een van onze kampen, zoals een meisje uit Ghana en een jongen uit Syrie die elkaar op een kamp in 2006 leerden kennen.  Ze zijn al die jaren samen gebleven en in september trouwen ze.

Hoe we dat financieel allemaal aan mekaar knopen zonder structurele subsidies? Ik werk in vaste nachtdienst, er zijn de vergoedingen vanuit pleegzorg en de kinderbijslag. Voor de kampen kunnen we soms beroep doen op een fonds, van de Koning Boudewijnstichting bijvoorbeeld. De meeste jongeren en volwassenen die hier straks op kamp arriveren hebben niets. Ze geraken hier met een dagpas van De Lijn. Sommigen hebben slaapgerief bij, en wij hebben voor een extra voorraad gezorgd. We werden lid van Vakantieparticipatie en kunnen daardoor iets goedkoper een kampplaats huren. 
 

Er is veel plaats in een mensenhart

We zijn een familie, al vullen we dat begrip anders in dan de gewoonte is in Vlaanderen. Trouwens, het koppeltje-huisje-tuintje-model is niet universeel. Dat is iets van bij ons. Van Lucas leerde ik dat we dat ook anders kunnen invullen. Ik leerde dat als ik mijn hart openstel voor anderen, dat dat kan. Er is veel meer liefde in ons, veel meer plaats in ons hart voor anderen dan we soms denken.  

‘Onlangs zei één van de kleintjes nog tegen mij : ‘Moeke, ik weet waarom jij zo dik bent. Dat is omdat anders je hart niet in je buik past, en dan zouden wij niet in je hart passen. (lacht)’

Met House of Colours geven wij in het klein vorm aan een samenleving van verbondenheid. Dat is het allerbelangrijkste voor ontheemde jonge mensen. Nu begint die eerste generatie jongeren zelf volwassen en sterk genoeg te zijn om het werk stilaan over te nemen. Zij hebben de raad van bestuur al overgenomen. Ik help hen om House of Colours een generatie verder te dragen. Vanuit de boodschap ‘doe nu voor iemand anders wat wij voor jou hebben gedaan.’

Er is veel plaats in een mensenhart.

 

Fotografie: Robert Boons

Hilde Stockman in gesprek met Steunpunt Vakantieparticipatie Toerisme Vlaanderen

In gesprek met

Hilde Stockman is bezielster van House of Colours en moeke van tientallen ontheemde jongeren. ‘Life is like a piece of art, and you are the artist’, houdt Hilde hen voor. Bij House of Colours kunnen ze de familiebanden opbouwen die zo nodig zijn om van hun leven een kunstwerk te maken. 

Bezoek de website en Facebookpagina van House of Colours.

 

Dit verhaal werd gepubliceerd op 12 mei 2015 in de categorie Armoede.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Een leven lang sociaal bewogen

In gesprek met Nicole Vande Putte | 14 april 2015

Een 'Life Time Achievement Award' ontvangen: het doet wat met een mens én met een organisatie. Toerisme Vlaanderen reikte de prijs dit jaar uit aan Nicole Vande Putte. Ze is voorzitster van Sogeha, een vrijwilligersvereniging die vakantiekampen voor kansarme kinderen organiseert. Al 43 jaar zet Nicole mee haar schouders onder de werking. 'De dankbaarheid van de kinderen geeft ons de energie om door te gaan', zegt ze. 'En ook deze prijs is een hart onder de riem. Een erkenning voor het werk van ons hele team.'

'Ons Nicolleke’ wordt ze in Sogehakringen genoemd. Als je Nicole Vande Putte ontmoet, begrijp je waarom. In haar directeursbureel in het Internaat Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie in Ledeberg kloppen tijdens ons gesprek regelmatig kinderen aan met hun vragen en verhalen van de dag. Elk van hen krijgt een warm en geduldig antwoord. Voor mij zit een vrouw die al haar hele leven in verenigingen actief is. Een mens onder de mensen. Sociale bewogenheid kreeg ze met de paplepel binnen. 'Ieder mens is belangrijk', vat Nicole het zelf samen. 'We mogen niemand voorbijlopen. En elk mens, elk kind heeft recht op vakantie. Vandaar mijn inzet voor Sogeha.' 

“We mogen niemand voorbijlopen. Elk mens,
elk kind heeft recht op vakantie.” - Nicole Vande Putte

Net als bij de Oscars

Hoe ze terugblikt op de uitreiking van de Awards? 'Ik had een saaie uitreiking verwacht, maar het was echt tof georganiseerd', lacht Nicole. 'Een lange loper, fotografen, een walking dinner… het was net echt. En net als bij de Oscars werden de prijzen uitgereikt door de winnaars van vorig jaar. De Minister van Toerisme overhandigde de mijne. 'Ik moet jullie teleurstellen', zei hij eerst. 'Er is dit jaar geen winnaar in deze categorie.' Waarna hij doodleuk het podium afliep. Toen kwam hij terug op en zei 'Er is gelukkig wèl een winnares.' Ik dus.' (lacht) 

Nicole Vande Putte
Nicole Vande Putte ontvangt de Award uit handen van de minister

 

Sindsdien regenen de felicitaties binnen. 'Ik kan ze nauwelijks bijhouden', zegt Nicole. 'Echt hartverwarmend. Een van de mooiste berichtjes kwam van een keukenvrijwilligster. 'Proficiat met de award', sms-te ze. 'Dit geeft voor iedereen van Sogeha de kracht om verder te gaan.' 

Plezant en zinvol

'Blijkbaar is het een primeur dat deze Award naar een vrijwilliger gaat’, vertelt Nicole. 'Het doet deugd dat ik zowel door Sogehavrijwilligers als door Toerisme Vlaanderen als kandidaat naar voor ben gedragen. Deze Award is echt een eer voor de hele ploeg. De oprichters, Mark Van Vlem, Lucie en Lucien De Ridder en Fernand Segers, waren 45 jaar geleden toch wel pioniers in het sociaal toerisme. Mark was 43 jaar geleden mijn godsdienstleerkracht in het middelbaar. Toen hij kampbegeleiders zocht ben ik samen met drie klasgenoten voor het eerst meegegaan. Een plezante en zinvolle tijdsbesteding. Horen hoe je het leven van kinderen uit kansengroepen kan verlichten met zo’n kampweek… dat kwam binnen. En dat doet het vandaag nog altijd.' 

Tegenwoordig gaat Nicole nog drie keer per jaar mee als kampkok. 'Ik ben een gelukkig mens', zegt ze. 'Mijn werk en vrijwilligerswerk voelen als hobby’s aan en alles loopt natuurlijk in elkaar over. Heel wat internaatsleerlingen en schoolmedewerkers gaan mee op kamp, als deelnemer of als begeleider. De sociale betrokkenheid van onze vrijwilligers is onze kracht.’

Sociale betrokkenheid als motor

'De vriendschappen die hier ontstaan en de dankbaarheid van de deelnemers zijn goud waard. Eigenlijk zijn we allemaal vrienden. We lachen veel en maken constant plezier. Regelmatig komen we oud-Sogehajanen tegen die ons bedanken voor wat ze de mooiste weken van hun leven noemen, de lichtpuntjes in hun kindertijd. Het is een pijnlijke realiteit dat velen van hen nog steeds in armoede leven en dat nu ook hun kinderen meegaan op onze kampen. Vooral als je bedenkt dat er in de wereld eigenlijk genoeg is voor ieders behoefte. Alleen niet voor ieders hebzucht.’

“Er is in de wereld genoeg voor ieders behoefte. Alleen niet voor ieders hebzucht.”

'Momenteel verzamelen we de adressen van al wie ooit meeging op kamp', blikt Nicole vooruit, 'zodat we samen ons vijftigjarig bestaan kunnen vieren. Eerlijk: het geeft me een dubbel gevoel. Het is prachtig dat we zoveel voor mensen kunnen betekenen, maar mijn droom blijft toch dat Sogeha op een dag niet meer hoeft te bestaan. Omdat er geen armoede meer is en we overbodig zijn geworden.’ 

 

Bekijk ook de video van de Award-Winnaar:


 

 

Nicole Vandeputte

In gesprek met

Nicole Vande Putte, voorzitster van Sogeha. De vrijwilligersvereniging biedt kansarme kinderen drie keer per jaar een vakantiekamp aan en organiseert ook in de loop van het jaar activiteiten. 

nicole.van.de.putte@telenet.be - olvc.internaat@telenet.be 

Dit verhaal werd gepubliceerd op 14 april 2015 in de categorie Armoede.

Neergepend door

Lien van Laere is nieuw(s)maker voor het netwerk Vakantieparticipatie. Ze is gebeten door mensen en hun verhalen. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Neem contact met onze redactie. Samen maken we er nieuws van.

Pagina's

Copyright © 2024 Steunpunt vakantieparticipatie | Disclaimer | Privacy |